This article addresses several aspects of interaction between procedural and conflict rule regulation in private international law both of which are subject to unification process under the European Community law. They are interdependent of each other, and use the same or similar terms on many occasions. Problems with interpretation arise in application of these legal regulations. The European Court of Justice addresses them more or less successfully. As demonstrated in this article, the interpretation of procedural rules of regulation may contribute (...) to the clarification of the conflict rules and vice versa. It can be even said that the mutual interaction of conflict rules and procedural rules through interpretation is both unavoidable and desirable. (shrink)

Perhaps the actual world does not contain moral properties. But might moral properties be impossible because no world, possible or actual, contains them? Two metaethical theories can be argued to entail just that conclusion; viz., emotivism and error theory. This paper works towards the strongest formulation of the emotivist argument for the impossibility of moral properties, but ultimately rejects it. It then uses the reason why the emotivist argument fails to argue that error-theoretic arguments for the impossibility of moral properties (...) face the same conclusion. Finally the paper argues that these arguments for the possibility of moral properties might have consequences for our thinking about their actuality, regardless of whether we accept emotivism or error theory. (shrink)

Moral error theorists face the now what question. How, if at all, ought they to adjust their moral practice after having discovered the error? Various answers have emerged in the literature, including, but not limited to, revisionary fictionalism, revisionary expressivism, and revisionary naturalism. Recently, François Jaquet has argued that there are only two available answers to the now what question, since every extant answer except revisionary fictionalism collapses into abolitionism. This paper provides a response. First, it argues that revisionary naturalism (...) does not collapse into abolitionism. The argument is that abolitionists can neither utter schmoralist naturalist replacement judgments that contain moral terms nor eliminativist naturalist replacement judgments that do not contain moral terms. This means that abolitionists cannot utter replacement judgments at all. Since revisionary naturalists can utter replacement judgments, their view does not collapse into abolitionism. Second, the paper gives reason to believe that this result extends beyond revisionary naturalism to the other revisionary metaethical theories, and that this is good news for moral error theory. (shrink)

This book provides a novel formulation and defence of moral error theory. It also provides a novel solution to the so-called now what question; viz., the question what we should do with our moral thought and talk after moral error theory. The novel formulation of moral error theory uses pragmatic presupposition rather than conceptual entailment to argue that moral judgments carry a non-negotiable commitment to categorical moral reasons. The new answer to the now what question is pragmatic presupposition substitutionism: we (...) should substitute our current moral judgments, which pragmatically presuppose the existence of categorical moral reasons with ‘schmoral’ judgments that pragmatically presuppose the existence of a specific class of prudential reasons. These are prudential reasons that, when we act on them, contribute to the satisfaction of what the author calls ‘the fundamental desire’; namely, the desire to live in a world with mutually beneficial cooperation. (shrink)

This book provides a novel formulation and defence of moral error theory. It also provides a novel solution to the so-called now what question; viz., the question what we should do with our moral thought and talk after moral error theory. The novel formulation of moral error theory uses pragmatic presupposition rather than conceptual entailment to argue that moral judgments carry a non-negotiable commitment to categorical moral reasons. The new answer to the now what question is pragmatic presupposition substitutionism: we (...) should substitute our current moral judgments, which pragmatically presuppose the existence of categorical moral reasons with ‘schmoral’ judgments that pragmatically presuppose the existence of a specific class of prudential reasons. These are prudential reasons that, when we act on them, contribute to the satisfaction of what the author calls ‘the fundamental desire’; namely, the desire to live in a world with mutually beneficial cooperation. (shrink)

Moral error theorists think that moral judgments such as ‘stealing is morally wrong’ express truth-apt beliefs that ascribe moral properties to objects and actions. They also think that moral properties are not instantiated. Since moral error theorists think that moral judgments can only be true if they correctly describe moral properties, they think that no moral judgment is true. The belief problem for moral error theory is that this theory is inconsistent with every plausible theory of belief. I argue that (...) moral error theorists can solve the belief problem. My argument is twofold. First, the belief problem rests on a false presupposition about how moral error theorists reason over time. Once we get clear on how would-be error theorists in fact reason towards the error theory and how, once they are error theorists, they subsequently reason about what they should do with their erroneous moral thought and talk, the belief problem evaporates. Second, even if my first argument fails and error theorists do face the belief problem, then we can still identify a plausible theory of belief that is consistent with moral error theory. (shrink)

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

According to moral error theory, moral discourse is error-ridden. Establishing error theory requires establishing two claims. These are that moral discourse carries a non-negotiable commitment to there being a moral reality and that there is no such reality. This paper concerns the first and so-called non-negotiable commitment claim. It starts by identifying the two existing argumentative strategies for settling that claim. The standard strategy is to argue for a relation of conceptual entailment between the moral statements that comprise moral discourse (...) and the statement that there is a moral reality. The non-standard strategy is to argue for a presupposition relation instead. Error theorists have so far failed to consider a third strategy, which uses a general entailment relation that doesn’t require intricate relations between concepts. The paper argues that both entailment claims struggle to meet a new explanatory challenge and that since the presupposition option doesn’t we have prima facie reason to prefer it over the entailment options. The paper then argues that suitably amending the entailment claims enables them to meet this challenge. With all three options back on the table the paper closes by arguing that error theorists should consider developing the currently unrecognised, non-conceptual entailment claim. (shrink)

Metaethical realists believe that moral facts exist, but they disagree among themselves about whether moral facts have ontological import. Robust realists think that they do. Quietist realists deny this. I argue that quietist realism faces a new objection; viz., the moral determination objection. This is the objection that general moral facts (or moral principles) must determine specific moral facts (or which actions in the world are right and wrong) but that general moral facts cannot do this if they lack ontological (...) import. I also argue that some robust realists can answer the moral determination objection. This gives these robust realists an edge over quietist realism. (shrink)

Ethics, Policy & Environment, Volume 17, Issue 2, Page 150-152, June 2014.

John P. Burgess has remarked that Mackie: “even though he talks of the need to invent morality … does not seem to think that this proposal could be worked into a revisionary meta-ethic”. In the first part of my paper, I argue that Mackie did propose a revisionary meta-ethic (conceptual reformism), and that Mackie was not a preservatist, abolitionist, or semantic pluralist. I also argue that interpreting Mackie as a conceptual reformist enables us to overcome a number of standard objections (...) to his error theory. The upshot is that we should take seriously the idea that Mackie was a conceptual reform moral error theorist. (shrink)

On many interpretations of Spinoza’s political philosophy, democracy emerges as his ideal type of government. But a type of government can be ideal and yet it can be unwise to implement it if certain background conditions obtain. For example, a dominion’s people can be too ‘wretched by the conditions of slavery’ to rule themselves. This begs the following question. Do Spinoza’s arguments for democracy entail that all political bodies should be democracies at all times (the received view), or do they (...) merely entail that we should only have a democracy when the right sort of background conditions are in place (the challenging view)? This paper argues that a new interpretation of one of the four versions of the rationality argument for democracy as it features in the Tractatus entails that the received view is correct. The paper also explains away part of the appeal of the challenging view by arguing that none of the other versions of the rationality argument supports the received view. It closes by arguing that a slightly modernised version of the rationality argument can be important for contemporary political philosophy. (shrink)

Current academic philosophy is being challenged from several angles. Subdisciplinary specialisations often make it challenging to articulate philosophy’s relevance for the societal questions of our day. Additionally, the success of the ‘scientific method’ puts pressure on philosophers to articulate their methods and specify how these can be successful. How does philosophical progress come about? What can philosophy contribute to our understanding of today’s world? Moreover, can it also contribute to resolving urgent societal challenges, such as anthropogenic climate change? This edited (...) volume evaluates the place of philosophy in the age of science. It addresses three related sub-themes: philosophical progress, philosophical method and philosophy’s societal relevance. Fourteen authors engage with these sub-themes, focusing on the topics of their philosophical expertise, such as the philosophy of religion, evolutionary ethics and the nature of free will. In doing so, they explore their methods of enquiry, and look at how progress in their research comes about. (shrink)

How and why did the notion of philosophy as a system evolve in Germany at the turn of the 16th and 17th centuries? Otto Casmann’s Modesta Assertio provides new answers to this question. Casmann, Clemens Timpler’s predecessor as professor in Steinfurt refers to other ‘like-minded philosophers’ who believe that philosophy is a ‘structured system of the liberal arts’. Casmann himself states that philosophy is a ‘structured unity of erudite wisdom’. The text is part of the debate between Daniel Hoffmann and (...) the Reformed philosophers about the relation between philosophy and theology. It can be made plausible that Hoffmann himself was Casmann’s target. The paper shows that a ‘structured unity of erudite wisdom’ presupposes harmony between theological insights and the findings of philosophy. Thus the earliest discussions of philosophy as a system were meant to immunise Reformed philosophy against Hoffmann’s attempt to revive Lutheran anti-philosophy. © 2018, Academy of Sciences of the Czech Republic. All rights reserved. (shrink)

Válka byla po staletí opakovaně podrobována etické a filozofické reflexi a za tu dobu se nahromadilo množství hmatatelných dopadů, které to mělo na její charakter (mj. zákaz některých zbraní a způsobů boje či přijetí dalších limitujících opatření inspirovaných učením o spravedlivé válce). Ne úplně často řešenou otázkou ale zůstává, zdali dlouhodobé vzájemné působení války a filozofie zpětně neovlivnilo i samotnou „vědu o moudrosti“. Patrně neexistuje oblast lidské činnosti, do níž by fenomén války významně nepromluvil, a výjimkou by proto neměla (...) být ani filozofie. Především v oboru politické filozofie (a podoboru známého pod označením spravedlivá válka) lze identifikovat hmatatelný otisk válečného dění v obsahu vůbec těch nejdůležitějších a nejvlivnějších děl této disciplíny od antiky až do současnosti. Cílem příspěvku je upozornit na značně formativní vliv válečných událostí na některé stěžejní myšlenky politické filozofie a v několika konkrétních příkladech prezentovat rozsah vzájemné interakce. (shrink)

Krystyna Krzemień-Ojak była osobą niezwykle twórczą, wybitnie utalentowaną tłumaczką i mediatorką w sferze polsko-niemieckich kontaktów kulturowych. Swymi licznymi przekładami na język polski dzieł niemieckiego dziedzictwa kulturowego wniosła wielki wkład w proces przejścia obu kultur od stanu konfrontacji do stanu wzajemnego zrozumienia w obrębie wspólnoty europejskiej.

Od średniowiecza Italia była jednym z ważniejszych państw na mapie wojaży polskich podróżników, pątników, co nie pozostało bez wpływu na liczbę spisywanych wspomnień, relacji. Ponieważ romantyczne podróżopisarstwo inspirowane w znacznej mierze _Podróżą włoską _Johanna Wolfganga Goethego zyskało już wiele opracowań, uwagę skupiłam na drugiej połowie XIX i początku XX stulecia. W niniejszym tekście przedstawiam obraz Rzymu – Stolicy Piotrowej prezentowany w wybranych tekstach, przy czym ich artystyczna wartość nie stanowiła tu kryterium wyboru. Obok cenionych, erudycyjnych _Kartek z podróży _Kraszewskiego, _Podróży (...) do Włoch _Kremera, „wiązki wspomnień podróżnych” popularnego niegdyś Stanisława Bełzy uwzględnione zostały również wspomnienia z pielgrzymek. Wędrówki po Wiecznym Mieście przebiegały co najmniej kilkoma szlakami: śladami europejskiego dziedzictwa kulturowego wyznaczonymi spuścizną antyku i chrześcijaństwa, tropem ojczystych pamiątek oraz przed tron następcy Świętego Piotra, bowiem w myśl często przywoływanej w analizowanych tekstach maksymy: „Widzieć Rzym, a nie widzieć papieża to rzecz niedorzeczna”. (shrink)

V roce 2007 byla siru Terrymu Pratchettovi, proslulému autorovi fantastických románů, diagnostikovaná vzácná forma Alzheimerovy choroby. Terry Pratchett se rozhodl nečekat, až jej nemoc umoří se všemi neblahými průvodními jevy, a stal se jedním z nejvlivnějších proponentů eutanázie. V článku nabízím rekonstrukci Pratchettovy argumentace, kterou předložil roku 2010 v rámci přednáškového cyklu The Richard Dimbleby Lecture. Terry Pratchett se explicitně vyrovnává se třemi známými argumenty vůči asistované smrti – Care or Killing argumentem, argumentem z vynucené eutanázie a Božím argumentem. (...) Po odmítnutí každého z nich dospívá k závěru, že neexistuje rozumný důvod, proč by nemohl zemřít za okolností, které si zvolí, a přisvojuje si na asistovanou smrt právo. Toto chápání smrti jako něčeho, na co má člověk právo, mě inspiruje ke dvěma úvahám: Za prvé, pokud uznáme právo na asistovanou smrt, proč neexistuje stejně rozsáhlá diskuze hájit práva sebevrahů? Terry Pratchett důsledně odmítá mluvit o sebevraždě, ovšem jeho východiska pro přijetí asistované smrti jsou aplikovatelná i na případ vlastní terminace bez lékařské pomoci z jiných než zdravotních důvodů. Za druhé, jak by měla vypadat právní úprava praxe asistované smrti a z jakých odborníků by měl být složený orgán, posuzující jednotlivé případy? Závěry Terryho Pratchetta implikují, že v takovém orgánu by bylo místo pro uplatnění morálních filosofů. (shrink)

Prasa mniejszości niemieckiej była w okresie II Rzeczypospolitej dość zróżnicowana, o czym świadczą liczne publikacje, choćby autorstwa Tadeusza Kowalska czy Wiesławy Kaszubiny. Sytuację taką można by wytłumaczyć faktem, iż ludność niemiecka, zróżnicowana pod względem społecznym, wyróżniała się znacznie wyższym niż przeciętny dla całego kraju poziomem świadomości czytelniczej. Znamienną cechą prasy niemieckiej była duża liczba gazet o charakterze politycznym, wśród których znajdowały się pisma o kierunku nacjonalistycznym, socjalistycznym oraz ugodowym. Na uwagę zasługują tu takie tytuły, jak: Lodzer Freie Presse, Lodzer Volkszeitung, (...) Neue Lodzer Zeitung, Der Deutsche Weg, Deutscher Volksbote czy Der Deutsche Wegweiser. Obok prasy politycznej ważne miejsce zajmowały wydawnictwa o charakterze wyznaniowym, które w wielu wypadkach miały za zadanie uzupełniać określone treści polityczne. W dalszej kolejności, również dużą popularnością wśród mniejszości niemieckiej w Łodzi cieszyła się prasa związków zawodowych, gospodarcza oraz kulturalno-oświatowa. Prasę dla kobiet, dzieci i młodzieży reprezentowały natomiast takie tytuły, jak: Jugendruf, Kinderfreund, Die Jugendwarte, Praktischer Vereinsleiter, Zeitschrift Jur Christliche Jugendführung. Zjawiskiem towarzyszącym rozwojowi prasy okresu międzywojennego - zarówno polskiej, jak i mniejszościowej - była trudna sytuacja finansowa wielu pism, które w wielu wypadkach przybrały charakter efemerydalny. Na brak środków nie narzekały natomiast gazety, takie jak narodowosocjalistyczna Freie Presse czy Der Deutsche Weg, które mogły liczyć na pomoc z Rzeszy. Były one redagowane na dość dobrym poziome, prowadziły stałe rubryki, jak wiadomości polityczne z kraju i ze świata, informacje lokalne czy sport, poza tym drukowały powieści w odcinkach, felietony oraz dodatki, mające rozszerzyć ofertę i zapewnić rozrywkę swojemu czytelnikowi. Również prasa ugodowa, reprezentowana przez dziennik Neue Lodzer Zeitung, oraz socjalistyczna, Die Volkszeitung, nie ustępowała swym poziomem innym gazetom łódzkim. (shrink)

Prof. Barbara Stanosz była wieloletnią wykładowczynią Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W swej pracy naukowej zajmowała się głównie – choć nie wyłącznie – teorią języka, w szczególności semantyką oraz problemami logicznego opisu wyrażeń językowych. Jest autorką cenionych podręczników: to właśnie jej zawdzięczamy słynne Ćwiczenia z logiki – cieszący się ogromną popularnością zbiór zadań, ułatwiających przyswojenie materiału z zakresu rachunku zdań, logiki predykatów i teorii zbiorów. Warto wspomnieć, że oprócz aktywności naukowo-dydaktycznej rozwijała również działalność społeczną, będąc gorącą orędowniczką idei neutralności światopoglądowej państwa...

Opisy Chin w powieści _Danusia i Chińczycy _(1932) są wybiórczo egzotyczne (do granic szokowania czytelnika odmiennością), ale także ahistoryczne: odpowiadają realiom nie międzywojnia, a końca XIX w. Analiza tekstu Lewickiej wykazała, że wykorzystała ona swoje publikacje z 1894, które z kolei skompilowała z ówczesnych dzieł francuskich i amerykańskich, przeznaczonych dla czytelników dużo lepiej znających realia Dalekiego Wschodu, niż czytelnicy polscy. Lewicka zmodyfikowała tekst tak, by uczynić go mniej „obcym” i łatwiejszym dla przyswojenia, ale równocześnie bardziej „egzotycznym” i interesującym. Mimo że (...) była doświadczoną redaktorką pism dla młodzieży i popularyzatorką wiedzy, opisując w późniejszych publikacjach Republikę Chińską lat 30. XX w., przedstawiła świat Chin cesarskich sprzed pół wieku. Uwspółcześnienie części faktografii wskazuje, że te błędy ahistorycyzmu nie były wynikiem niedbalstwa, lecz raczej bezwiednego ulegnięcia mitowi „niezmiennych, wiecznych Chin”. (shrink)

Tekst jest wyborem fragmentów przypisywanych Janowi Potockiemu. Jean Potocki, mistrz ironii, twardo usadowiony w nieuchwytnym na pozór miejscu pomiędzy oświeceniem a romantyzmem, pozostaje najczęściej plagiatowanym autorem Europy. Zapewne przysłużył się pośmiertnie sprawie praw autorskich, ale i stało się tak, jakby oryginalność i płodność jego myśli była na tyle inna, że nie sposób przedstawić go inaczej jak wymazując jego imię, jeśli po prostu nie niszcząc. Choć historia jego francuskich i amerykańskich plagiatów jest wyczerpująco udokumentowana, nie istnieje jeszcze definitywne wydanie jego arcydzieła: (...) Rękopisu znalezionego w Saragossie, już w 1809 roku przełożonego po części na niemiecki, a w 1847, również w Lipsku, zapewne z udziałem Societas Jablonoviana, w całości na polski. W latach pięćdziesiątych XX wieku trud przywrócenia należnego mu miejsca podjęli R. Caillois, L. Kukulski, W. Has, Emanuel Rostworowski i Maria-Ewelina Żółtowska-Weintraub, której wciąż nieopublikowany doktorat stanowi najpełniejszą biografię hrabiego Jana, powiązaną z karierą bohatera Rękopisu. Skromny ów oficer gwardii walońskiej: Alfons van Worden, po wielu straszliwych próbach, które w gruncie rzeczy niczym innym dla niego nie były jak straszliwymi, teatralnie zaaranżowanymi opowieściami, awansował na gubernatora Saragossy, gdzie wiódł spokojny żywot troszcząc się o córeczkę swą Fatimę. […]. (shrink)

Idea słowiańska” jest terminem ogólnym, odnoszącym się do wielu politycznych, historiozoficznych i kulturowych wątków, dla których inspiracją było językowe i kulturowe pokrewieństwo między narodami słowiańskimi. Takie ruchy jak słowianofilstwo i panslawizm miały na celu kulturalne i polityczne zjednoczenie Słowian. Idea ta wywarła silny wpływ na muzykę krajów środkowej i wschodniej Europy w XIX i XX wieku. Pod jej wpływem powstała znaczna liczba utworów muzycznych. Można utwory te podzielić na kilka grup. W jednych „słowiańskość” podkreślana była poprzez tytuł. Kompozytorzy używali również (...) typowo słowiańskich gatunków tanecznych i pieśniowych, jak polski mazurek i ukraińska dumka. Innym sposobem realizacji idei słowiańskiej były muzyczne kontakty między twórcami. Idea muzyki słowiańskiej pojawia się również w komentarzach muzykologicznych: słowiański „charakter” muzyczny bywał najczęściej łączony ze specyficznymi kategoriami emocjonalnymi, takimi jak smutek, tęsknota, szczególnie zaś żal, które to określenie stosowano do opisu przemożnego nastroju panującego w dziełach Chopina. (shrink)

Řekni mi, Sókrate,1 máme si myslet, že teď mluvíš vážně, či že žertuješ? Jestliže totiž mluvíš vážně a to, co říkáš, je pravda, co říkáš, nebyl by pak lidský život převrácený a nedělali bychom pak, jak se zdá, všechno naopak než jak bychom měli? 2Kalliklés mluví se vší vážností a vyzývá Sókrata, aby činil stejně. Sókratés si už dost vyhrál, byl sofistikovanější než sofisté, nyní je však na čase, aby přestal bláznit. Jakožto znalec sofistů Kalliklés dobře ví, že otázka „myslíš (...) to vážně?“ nemá z jejich hlediska valný smysl. Vždyť by byla směšná tváří v tvář takovéto bravuře. (shrink)

Artykuł ukazuje nie tylko, jak bogatym źródłem wiedzy dla historyków i regionalistów są afisze teatralne, ale ma także zachęcić badaczy do analizy afiszy nyskich, które należą do zasobu Archiwum Państwowego w Opolu. Wychodząc od analizy afisza Teatru Miejskiego w Nysie z 6 listopada 1902 r., wydrukowanego z okazji 50-lecia istnienia teatru, zwrócono uwagę na szczególne znaczenie tej formy przekazu wśród druków ulotnych. Dzięki analizie dokumentu zidentyfikowano kluczowe informacje, jak np. imiona i nazwiska aktorów, skład dyrekcji czy repertuar, które mogą pomóc (...) w rekonstrukcji wydarzeń i zrozumieniu kontekstu historycznego. Ponadto zwrócono uwagę na stan badań nad historią nyskiej sceny teatralnej, która na przełomie XIX i XX w. była największą sceną w całej prowincji. Nawiązując do monograficznych opracowań dotyczących scen niemieckich w Łodzi i Gdańsku, ukazano, że afisze teatralne są nierozerwalnie związane z promowanym przez nie miejscem. Odtwarzając historię Teatru Miejskiego w Nysie, należy więc uwzględnić informacje utrwalone na nyskich afiszach. (shrink)

Oficjalny dorobek literacki Mariana Pankowskiego jest imponujący, ale dopiero przebadanie jego obfitego archiwum domowego pokazuje, ile literackich planów czy szkiców nie zostało zrealizowanych i, w związku z tym, jak naprawdę rozległa była twórczość tego pisarza. W jego prywatnych zbiorach znajdują się, między innymi, duże fragmenty planowanych sztuk, ciekawe warianty znanych z późniejszych oficjalnych wydań krótkich form prozatorskich, jak również pominięte rozdziały ze słynnej powieści Matuga idzie. Wśród innych materiałów, które dopiero czekają na odkrycie, są opowiadania, szkice, recenzje, relacje, a także (...) fraszki, dowcipy, wierszyki okazjonalne, setki listów, wreszcie prywatno-artystyczny dziennik pisany w drugiej połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. To ważny dla historii polskiej literatury materiał, który czeka na kolejnych badaczy. W niniejszym artykule, łącząc metodę close reading niewydanych materiałów źródłowych z ujęciem komparatystycznym w odniesieniu do oficjalnej bibliografii omawianego pisarza, pokazano, w jakim stopniu warsztatowe wprawki oraz warianty wpływały na jego publikowaną twórczość lub ją uzupełniały. (shrink)

Niniejsza praca stanowi syntetyczne ujęcie indyjskiej polityki rolnej od momentu uzyskania przez Indie niepodległości w roku 1947 po aktualne przeobrażenia lat dziewięćdziesiątych. Autor dokonał podziału na cztery okresy. Strategia rozwoju gospodarczego Indii, wypracowana przez Nehru na początku lat pięćdziesiątych inspirowana była wzorami radzieckimi. Jej przyjęcie zaciążyło na całych dziesięcioleciach rozwoju Indii, aż do końca lat osiemdziesiątych. W pierwszym okresie polityka rolna miała charakter egalitarny, czego przykładem jest program rozwoju wspólnot lokalnych. Do zmiany tej polityki doprowadziły trudności z wyżywieniem kraju. Kurs (...) na intensywny rozwój wybranych regionów rolniczych znalazł swą kul¬minację w programie „Zielonej Rewolucji”, podjętym w połowie lat sześćdziesiątych. Pogłębienie różnic w rozwoju ekonomiczno-społecznym wsi skłoniło rząd indyjski do przyjęcia na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych programu zintegrowanego rozwoju wsi. (shrink)

Badacze od dawna zwracali uwagę na głębokie przekonanie szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów o wyjątkowości jej kraju i jej swobód. Wbrew temu, co się czasem sądzi, nie był to wyraz sarmackiej megalomanii, która dała o sobie znać w wieku XVII i na początku XVIII, opinię tę głoszono co najmniej od połowy wieku XVI. Nie była to też jakaś polska osobliwość, podobnie mówili i zapewne myśleli o swoich swobodach obywatele innych wolnych rzeczypospolitych. Już w XV wieku mieszkańcy Florencji uważali swoją republikę za (...) jedyną i nadzwyczajną, właśnie z racji panującej w niej wolności. Podobnie swój kraj i panującą w nim wolność oceniali Wenecjanie, a później Holendrzy, a także Anglicy. Zdanie: „jest tylko jedno królestwo na ziemi, gdzie wolność znalazła mieszkanie” wbrew pozorom nie odnosi się do sarmackiej Rzeczypospolitej, ale do hanoweriańskiej Anglii, a jego autor sądził, iż to jego ojczyzna jest jedynym krajem, a Brytyjczycy są jedynym ludem, który prawdziwie może o sobie powiedzieć: „jesteśmy wolni”. Szlacheccy obywatele Rzeczypospolitej wcześnie wpisali się w ten dyskurs, jeszcze przed pierwszą wolną elekcją. Autorka omawia dzieje owego dyskursu w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, stwierdzając, że w przeciwieństwie do odwołań w wieku XVI, a nawet w początkach wieku XVII pojawiające się później wzmianki o innych niż własna rzeczpospolita bądź niż republiki antyczne (szczególnie Rzym) były niezbyt liczne i dość powierzchowne, ich autorzy na ogół nie wiedzieli zbyt wiele o przywoływanych krajach, nie mieli jednak wątpliwości, że łączy je z Rzecząpospolitą pewne podobieństwo, które można by określić jako wspólnotę wolności. Bo też ten właśnie motyw, ważny także wcześniej, w wieku XVII i pierwszej połowie wieku XVIII stał się dominujący. Kryzys i skostnienie refleksji politycznej w połączeniu ze spadkiem zainteresowania światem zewnętrznym spowodował, że w szlacheckich dyskusjach politycznych nie pojawiały się już bardziej rozbudowane odwołania do innych krajów i ich rozwiązań ustrojowych. Ich uczestnicy jednak w dalszym ciągu włączali swój kraj w dość elitarną wspólnotę republik europejskich i w dalszym ciągu, nie bacząc na wszelkie różnice społeczne, wyznaniowe, polityczne, z których zresztą często nie zdawali sobie sprawy, uważali je za swoje „towarzyszki”. (shrink)