Although it is hard to challenge the claim that alcohol can be considered inherent in Irish culture, the common perception of the fact often feeds on clichés. What helps understand this question is Irish literature. On the one hand, it portrays jubilant festivity to be found in many literary works; on the other, it renders the drama behind alcohol dependency, shifting the focus from joviality towards the more murky aspects of drink consumption, mostly thematised in contemporary literature. This article takes (...) a closer look at how Irish literature renders alcohol use and abuse, and how the literary representations offer a broader perspective, allowing to reconsider some of the stereotypical notions of the proverbial Irish propensity for drink. (shrink)

Cet article prend d’abord appui sur différents exemples de phénomènes qui semblent susceptibles d’être qualifiés de « langue de bois » pour tenter de caractériser cette notion, qu’il oppose à celle de « parler vrai ». Il montre ensuite que la langue de bois comporte beaucoup de traits communs avec la stéréotypie, dont elle apparaît comme une spécification : la « langue de bois », ce serait des stéréotypes d’un langage spécialisé ou de la parole publique qui permettraient au locuteur (...) de ne pas s’exposer ou se compromettre. Bien que son usage soit essentiel à la construction de l’éthos du locuteur, cette langue est affublée d’une connotation fondamentalement négative : on ne la nomme que pour la stigmatiser, pour dénoncer un manque de clarté ou de transparence. Pourtant, comme la stéréotypie dont elle partage en partie les usages et les fonctions, la langue de bois est susceptible d’une diversité de modes d’énonciation et de réception, qui dépassent de loin la seule négativité.This article takes a variety of examples of usage that could be described as « doublespeak » in an attempt to characterise the meaning of the term, which we contrast with what is known as « straight talk ». We then show that « doublespeak » has many traits in common with stereotyping, of which it appears to be a specific form: « doublespeak » is a stereotype of a form of specialised or public-speaking language that enables the speaker to avoid exposure or discredit. Although its use is essential to the ethos the speaker is attempting to convey, it has fundamentally negative connotations: it is referred to only to stigmatise and denounce its lack of clarity and transparency. And yet, like stereotyping with which it shares a number of uses and functions, doublespeak can be delivered and received in a variety of ways that are by no means confined to the negative register. (shrink)

Artykuł stanowi próbę odtworzenia obrazu współczesnego mężczyzny na podstawie historii bohaterów filmu dokumentalnego Droga do Ironmana Macieja Dowbora. Wzruszające i niecodzienne historie zaprezentowane w filmie pokazują jedną z nowoczesnych odsłon męskości, w wielu aspektach sprzeczną ze stereotypem kulturowym i językowym.

English title: Cultural Stereotypes and Bias Towards the Indians in Writing of Rudyard Kipling. The aim of this paper is to characterize and dispute the cultural stereotypes and prejudices against the Indians depicted in the writings of Rudyard Kipling (1865–1936), one of the most popular British novelists of the Victorian era. The starting point for these reflections is George Orwell’s essay in which he describes Kipling as a racist and imperialist as well as a morally insensitive and aesthetically disgusting figure. (...) To verify this view the present author undertakes an analysis of the cultural stereotypes and prejudices embedded in the selected novels by Kipling. In reconsidering Kipling’s works, she traces the connections between his own world-view and the negative reception of Indians within the Anglo-Indian community by which he was largely shaped. The paper concludes by supporting Orwell’s criticism and demonstrating how Kipling reinforced the stereotype of an Indian, thus reflecting the cultural cliché widespread among the xenophobic and conservative Anglo-Indians in the 19th century. (shrink)

Komparatystyczna analiza wybranych utworów z nurtu literatury zombi z Argentyny (Ávalos Blacha, Pailos) oraz Polski (Dehnel, Ostachowicz) wskazuje na pewne paralelizmy w wykorzystaniu motywu żywego trupa w literaturach narodowych, jako metafory społecznej, politycznej, związanej z pamięcią historyczną i zmianami kulturowymi.

In our target article, we argued that the positive results of neonatal imitation are likely to be by-products of normal aerodigestive development. Our hypothesis elicited various responses on the role of social interaction in infancy, the methodological issues about imitation experiments, and the relation between the aerodigestive theory and the development of speech. Here we respond to the commentaries.

Badacze od dawna zwracali uwagę na głębokie przekonanie szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów o wyjątkowości jej kraju i jej swobód. Wbrew temu, co się czasem sądzi, nie był to wyraz sarmackiej megalomanii, która dała o sobie znać w wieku XVII i na początku XVIII, opinię tę głoszono co najmniej od połowy wieku XVI. Nie była to też jakaś polska osobliwość, podobnie mówili i zapewne myśleli o swoich swobodach obywatele innych wolnych rzeczypospolitych. Już w XV wieku mieszkańcy Florencji uważali swoją republikę za (...) jedyną i nadzwyczajną, właśnie z racji panującej w niej wolności. Podobnie swój kraj i panującą w nim wolność oceniali Wenecjanie, a później Holendrzy, a także Anglicy. Zdanie: „jest tylko jedno królestwo na ziemi, gdzie wolność znalazła mieszkanie” wbrew pozorom nie odnosi się do sarmackiej Rzeczypospolitej, ale do hanoweriańskiej Anglii, a jego autor sądził, iż to jego ojczyzna jest jedynym krajem, a Brytyjczycy są jedynym ludem, który prawdziwie może o sobie powiedzieć: „jesteśmy wolni”. Szlacheccy obywatele Rzeczypospolitej wcześnie wpisali się w ten dyskurs, jeszcze przed pierwszą wolną elekcją. Autorka omawia dzieje owego dyskursu w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, stwierdzając, że w przeciwieństwie do odwołań w wieku XVI, a nawet w początkach wieku XVII pojawiające się później wzmianki o innych niż własna rzeczpospolita bądź niż republiki antyczne (szczególnie Rzym) były niezbyt liczne i dość powierzchowne, ich autorzy na ogół nie wiedzieli zbyt wiele o przywoływanych krajach, nie mieli jednak wątpliwości, że łączy je z Rzecząpospolitą pewne podobieństwo, które można by określić jako wspólnotę wolności. Bo też ten właśnie motyw, ważny także wcześniej, w wieku XVII i pierwszej połowie wieku XVIII stał się dominujący. Kryzys i skostnienie refleksji politycznej w połączeniu ze spadkiem zainteresowania światem zewnętrznym spowodował, że w szlacheckich dyskusjach politycznych nie pojawiały się już bardziej rozbudowane odwołania do innych krajów i ich rozwiązań ustrojowych. Ich uczestnicy jednak w dalszym ciągu włączali swój kraj w dość elitarną wspólnotę republik europejskich i w dalszym ciągu, nie bacząc na wszelkie różnice społeczne, wyznaniowe, polityczne, z których zresztą często nie zdawali sobie sprawy, uważali je za swoje „towarzyszki”. (shrink)

The subject of this article is an ideological aspect of Pan Tadeusz, directed by Ryszard Ordyński as a film adaptation of Adam Mickiewicz’s poem. Picture was realised in 1928 to celebrate the tenth anniversary of regaining of national independence by Poland. Main goal of this article is to reflect in what ways filmmakers of Pan Tadeusz tried to implement a project of Polish national cinema. I also want to present how this film expressed social needs, programme specifications of political power (...) camp and how it explored national values in the cinema. (shrink)

Over 35 years ago, Meltzoff and Moore (1977) published their famous article ‘Imitation of facial and manual gestures by human neonates’. Their central conclusion, that neonates can imitate, was and continues to be controversial. Here we focus on an often neglected aspect of this debate, namely on neonatal spontaneous behaviors themselves. We present a case study of a paradigmatic orofacial ‘gesture’, namely tongue protrusion and retraction (TP/R). Against the background of new research on mammalian aerodigestive development, we ask: How does (...) the human aerodigestive system develop and what role does TP/R play in the neonate’s emerging system of aerodigestion? We show that mammalian aerodigestion develops in two phases: (1) from the onset of isolated orofacial movements in utero to the post-natal mastery of suckling at 4 months after birth, and; (2) thereafter, from preparation to the mastery of mastication and deglutition of solid foods. Like other orofacial stereotypies, TP/R emerges in the first phase and vanishes prior to the second. Based upon recent advances in activity-driven early neural development, we suggest a sequence of three developmental events in which TP/R might participate: the acquisition of tongue control, the integration of the central pattern generator for TP/R with other aerodigestive CPGs, and the formation of connections within the cortical maps of S1 and M1. If correct, orofacial stereotypies are crucial to the maturation of aerodigestion in the neonatal period but also unlikely to co-occur with imitative behavior. (shrink)

W artykule omówione zostały sprawy organizacyjne, przebieg i znaczenie polityczne pobytu elektora saskiego Fryderyka Augusta w Opolu w dniach 15 grudnia 1733 r. – 3 stycznia 1734 r. Jest to ważny epizod tak w dziejach miasta, jak i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pomijany jednak do tej pory w historiografii. Tymczasem na przełomie 1733 i 1734 r. o wizycie przyszłego króla polskiego w Opolu było stosunkowo głośno w Europie, a notatki informujące o tym publikowane były w prasie wydawanej w Austrii, Rzeszy Niemieckiej, (...) Rosji czy Wielkiej Brytanii. W artykule wykorzystano doniesienia gazetowe, a przede wszystkim relacje z podróży elektora, jego żony Marii Józefy i dworu saskiego, dokumenty logistyczne oraz korespondencję i rachunki przechowywane w archiwach saskich, austriackich oraz w Archiwum Państwowym w Opolu. (shrink)

W artykule omówione zostały sprawy organizacyjne, przebieg i znaczenie polityczne pobytu elektora saskiego Fryderyka Augusta w Opolu w dniach 15 grudnia 1733 r. – 3 stycznia 1734 r. Jest to ważny epizod tak w dziejach miasta, jak i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pomijany jednak do tej pory w historiografii. Tymczasem na przełomie 1733 i 1734 r. o wizycie przyszłego króla polskiego w Opolu było stosunkowo głośno w Europie, a notatki informujące o tym publikowane były w prasie wydawanej w Austrii, Rzeszy Niemieckiej, (...) Rosji czy Wielkiej Brytanii. W artykule wykorzystano doniesienia gazetowe, a przede wszystkim relacje z podróży elektora, jego żony Marii Józefy i dworu saskiego, dokumenty logistyczne oraz korespondencję i rachunki przechowywane w archiwach saskich, austriackich oraz w Archiwum Państwowym w Opolu. (shrink)

Celem artykułu jest zaprezentowanie sylwetki wielkiego uczonego czeskiego doby pobiałogórskiej – jego życia oraz działalności naukowej i pisarskiej. Bohuslav Balbín jest najwybitniejszym czeskim humanistą XVII w., którego twórczość odegrała wielką rolę zarówno w swojej epoce, jako inspiracja dla innych twórców, jak również w następnej. Dzieła jezuity, z których najważniejsze opublikowano dopiero w sto lat po jego śmierci, wpisywały się w nurt czeskiego odrodzenia narodowego, którego celem było utrzymanie językowej i kulturalnej odrębności Czechów. Twórczość Balbína rozwijała się dwóch zasadniczych nurtach – (...) religijnym i świeckim, które spajały ideały narodowe. Cechował tę twórczość głęboki patriotyzm i świadomość słowiańska, a głównym celem pisarza i uczonego było zachowanie tożsamości narodu, jego kultury i języka oraz podkreślenie i utrwalenie odrębności Królestwa Czeskiego – historycznej, geograficznej i prawnej. W sposób znaczący zasłużył się dla rozwoju historiografii, krajoznawstwa, literaturoznawstwa i bibliografii. Choć był gorliwym katolikiem, nie odrzucał dorobku czeskich innowierców. Jego najbardziej ambitnym i – niestety – nieukończonym dziełem są _Miscellanea historica regni Bohemiae_, które miały stanowić summę wiedzy o kraju i narodzie, najsławniejszym zaś _Dissertatio apologetica pro lingua Slavonica, praecipue Bohemica_. (shrink)

Celem artykułu jest zaprezentowanie sylwetki wielkiego uczonego czeskiego doby pobiałogórskiej – jego życia oraz działalności naukowej i pisarskiej. Bohuslav Balbín jest najwybitniejszym czeskim humanistą XVII w., którego twórczość odegrała wielką rolę zarówno w swojej epoce, jako inspiracja dla innych twórców, jak również w następnej. Dzieła jezuity, z których najważniejsze opublikowano dopiero w sto lat po jego śmierci, wpisywały się w nurt czeskiego odrodzenia narodowego, którego celem było utrzymanie językowej i kulturalnej odrębności Czechów. Twórczość Balbína rozwijała się dwóch zasadniczych nurtach – (...) religijnym i świeckim, które spajały ideały narodowe. Cechował tę twórczość głęboki patriotyzm i świadomość słowiańska, a głównym celem pisarza i uczonego było zachowanie tożsamości narodu, jego kultury i języka oraz podkreślenie i utrwalenie odrębności Królestwa Czeskiego – historycznej, geograficznej i prawnej. W sposób znaczący zasłużył się dla rozwoju historiografii, krajoznawstwa, literaturoznawstwa i bibliografii. Choć był gorliwym katolikiem, nie odrzucał dorobku czeskich innowierców. Jego najbardziej ambitnym i – niestety – nieukończonym dziełem są _Miscellanea historica regni Bohemiae_, które miały stanowić summę wiedzy o kraju i narodzie, najsławniejszym zaś _Dissertatio apologetica pro lingua Slavonica, praecipue Bohemica_. (shrink)

W wielu państwach funkcjonują narodowe/centralne komitety bioetyki, których rolą jest monitorowanie i opiniowanie aktualnych problemów bioetycznych pojawiających się ze względu na postęp wiedzy medycznej oraz nauk biologicznych. Procedura ich powoływania oraz sposoby działania, a także wpływ na praktykę różnią się w poszczególnych krajach. UNESCO opracowała szereg wskazówek dotyczących organizacji i funkcjonowania tego typu ciał. W Polsce istnieje potrzeba sprecyzowania zasad działania narodowego/centralnego komitetu bioetyki. Celem tekstu jest przegląd prawnych możliwości powoływania i funkcjonowania komitetów bioetycznych o charakterze narodowym/centralnym wraz z (...) przedstawieniem ich roli oraz refleksją nad kształtem, miejscem, znaczeniem i funkcją tego typu ciała w warunkach polskich. (shrink)

Ritualized behavior, intuitively recognizable by its stereotypy, rigidity, repetition, and apparent lack of rational motivation, is found in a variety of life conditions, customs, and everyday practices: in cultural rituals, whether religious or non-religious; in many children's complicated routines; in the pathology of obsessive-compulsive disorders (OCD); in normal adults around certain stages of the life-cycle, birthing in particular. Combining evidence from evolutionary anthropology, neuropsychology and neuroimaging, we propose an explanation of ritualized behavior in terms of an evolved Precaution System (...) geared to the detection of and reaction to inferred threats to fitness. This system, distinct from fear-systems geared to respond to manifest danger, includes a repertoire of clues for potential danger as well as a repertoire of species-typical precautions. In OCD pathology, this system does not supply a negative feedback to the appraisal of potential threats, resulting in doubts about the proper performance of precautions, and repetition of action. Also, anxiety levels focus the attention on low-level gestural units of behavior rather than on the goal-related higher-level units normally used in parsing the action-flow. Normally automatized actions are submitted to cognitive control. This “swamps” working memory, an effect of which is a temporary relief from intrusions but also their long-term strengthening. Normal activation of this Precaution System explains intrusions and ritual behaviors in normal adults. Gradual calibration of the system occurs through childhood rituals. Cultural mimicry of this system's normal input makes cultural rituals attention-grabbing and compelling. A number of empirical predictions follow from this synthetic model. (Published Online February 8 2007) Key Words: childhood ritual; compulsion; event boundaries; evolutionary psychology; obsessive-compulsive disorder; ritual; thought intrusion. (shrink)

Progress in psychological science can be limited by a number of factors, not least of which are the starting assumptions of scientists themselves. We believe that some influential accounts of autism rest on a questionable assumption that many of its behavioral characteristics indicate a lack of social interest – an assumption that is flatly contradicted by the testimony of many autistic people themselves. In this article, we challenge this assumption by describing alternative explanations for four such behaviors: low levels of (...) eye contact, infrequent pointing, motor stereotypies, and echolalia. The assumption that autistic people's unusual behaviors indicate diminished social motivation has had profound and often negative effects on the ways they are studied and treated. We argue that understanding and supporting autistic individuals will require interrogating this assumption, taking autistic testimony seriously, considering alternative explanations for unusual behaviors, and investigating unconventional – even idiosyncratic – ways in which autistic individuals may express their social interest. These steps are crucial, we believe, for creating a more accurate, humane, and useful science of autism. (shrink)

What is animal welfare? Why has it proved so difficult to find a definition that everyone can agree on? This concise and accessible guide is for anyone who is interested in animals and who has wondered how we can assess their welfare scientifically. It defines animal welfare as 'health and animals having what they want', a definition that can be easily understood by scientists and non-scientists alike, expresses in simple words what underlies many existing definitions, and shows what evidence we (...) need to collect to improve animal welfare in practice. Above all, it puts the animal's own point of view at the heart of an assessment of its welfare. But, can we really understand what animals want? A consistent theme running through the book is that not only is it possible to establish what animals want, but that this information is vital in helping us to make sense of the long and often confusing list of welfare measures that are now in use such as 'stress' and 'feel good hormones', expressive sounds and gestures, natural behaviour, cognitive bias, and stereotypies. Defining welfare as 'health and what animals want' allows us to distinguish between measures that are simply what an animal does when it is alert, aroused, or active and those measures that genuinely allow us to distinguish between situations the animals themselves see as positive or negative. Sentience (conscious feelings of pleasure, pain, and suffering) is for many people the essence of what is meant by welfare, but studying consciousness is notoriously difficult, particularly in non-human species. These difficulties are discussed in the context of our current - and as yet incomplete - knowledge of human and animal consciousness. Finally, the book highlights some key ideas in the relationship between animal welfare science and animal ethics and shows how closely the well-being of humans is linked to that of other animals. The Science of Animal Welfare is an ideal companion for undergraduate and graduate students taking courses in animal behaviour and welfare, as well as for professional researchers, practitioners and animal welfare consultants. At the same time, it is easily understandable to non-scientists and anyone without prior knowledge but with an interest in animals and the rapidly evolving science of animal welfare. (shrink)

Gry komputerowe (wideo) stają się coraz bardziej popularnym sposobem na relaks, a nawet na podtrzymanie stosunków społecznych z innymi ludźmi. Nie służą one jednak już tylko rozrywce. Potraktowane jako środek masowego przekazu stają się źródłem dochodów, wiedzy i problemów społecznych, co może wypaczać przedstawioną w nich rzeczywistość. Może także stać się podstawą do manipulacji oraz propagandy; służyć walce o dominację kulturową oraz wskazywać na wymagające rozwiązania kwestie społecznie. -/- .

A growing volume of research from global data demonstrates that institutional care under conditions of deprivation is profoundly damaging to children, particularly during the critical early years of development. However, how these individuals develop over a life course remains unclear. This study uses data from a survey on the health and development of 420 children mostly under the age of three, placed in 12 infant care institutions between 1958 and 1961 in Zurich, Switzerland. The children exhibited significant delays in cognitive, (...) social, and motor development in the first years of life. Moreover, a follow-up of a subsample of 143 children about 10 years later revealed persistent difficulties, including depression, school related-problems, and stereotypies. Between 2019 and 2021, these formerly institutionalized study participants were located through the Swiss population registry and invited to participate once again in the research project. Now in their early sixties, they are studied for their health, further development, and life-course trajectories. A mixed-methods approach using questionnaires, neuropsychological assessments, and narrative biographical interviews was implemented by a multidisciplinary team. Combining prospective and retrospective data with standardized quantitative and biographical qualitative data allows a rich reconstruction of life histories. The availability of a community sample from the same geographic location, the 1954–1961 cohort of the Zurich Longitudinal Studies, described in detail in a paper in this issue, enables comparison with an unaffected cohort. This article describes the study design and study participants in detail and discusses the potential and limitations of a comparison with a community sample. It outlines a set of challenges and solutions encountered in the process of a lifespan longitudinal study from early childhood into the cusp of old age with a potentially vulnerable sample and summarizes the lessons learned along the way. (shrink)

This study puts forward a rounder conceptual model for interpreting short and long-term effects of choice behavior. Kahneman’s (2011) distinction between cognitive processing System 1 and System 2 reflect the more rigorous distinction between Brief and Immediate and Extended and Elaborated Relational Responding. Specifically, we provide theoretical accounts and applied examples of how nudging, or the manipulation of environmental contingencies, works on the creation and modification of relational frames. The subset denominated educational nudges, or boosts, are particularly useful towards their (...) maintenance. We define and illustrate the fundamental mediating role of verbal behavior towards formulating rules, which inform and guide choice behavior over time. Furthermore, we suggest adopting the Implicit Relations Association Procedure to inform how coherent and immediate responding to new relational frames may be, whenever choices need be made. We provide empirical accounts of consumer behavior, stereotypy and prejudices, eating behavior, and overcoming cognitive biases. The conclusions depict a promising way forward towards an improved model for interpreting and overcoming human errors thanks to changes in the contingencies of choice behavior. (shrink)

Współczesny świat, zdominowany przez elektroniczne środki przekazu, to już zupełnie inne pojmowanie komunikacji językowej, zarówno tej w formie pisanej, jak i mówionej. Dominują w nim skrótowe i kompaktowe wypowiedzi; język z jednej strony traci na znaczeniu, z drugiej zaś - chłonie nowinki z innych systemów językowych, z którymi wchodzi w interakcje na różnych płaszczyznach. Niewątpliwe ogromną rolę odgrywają w tym procesie różnice kulturowe i związane z tym nie tylko kwestie mentalności, stereotypy, lecz także odmienne pojmowanie zjawisk dnia codziennego, w (...) tym również sposób definiowania poczucia humoru. Ciekawą rzeczą jest więc próba wskazania na podobieństwa oraz różnice między tzw. „typowo niemieckim” poczuciem humoru a niemieckim programem komediowym Was guckst du?, produkowanym i prowadzonym przez obcokrajowca. Kaya Yanar, autor i gospodarz tego programu, jest niewątpliwie najlepszym przykładem na to, że wymienione wcześniej „typowo niemieckie” poczucie humoru odbiega w znacznym stopniu od rodzaju żartu, proponowanego właśnie przez Yanara. Was guckst du? daje możliwość zanalizowania języka audycji komediowej, odwołującej się głównie do kultury świata arabskiego i wszelkich zjawisk z nią związanych, kwestii opanowania i posługiwania się językiem niemieckim właśnie przez obcokrajowców z tego kręgu kulturowego. W przełożeniu na leksykę i jej użycie w praktyce oznacza to wykorzystanie w programie zjawiska wieloznaczności, wynikających z braku znajomości języka, jako źródła sytuacji komediowych, które w połączeniu z niezwykle barwną osobą prowadzącego, odpowiednim obrazem, charakterem postaci oraz motywami muzycznymi, jest punktem wyjścia do całościowej analizy tegoż programu. (shrink)

A. Klimczuk, Outplacement w warunkach wzrostu ryzyka i elastyczności organizacji, [in:] M. Skarzyński, ESP, czyli Jak wyjść z zakrȩtu w rozwoju firmy, Narodowe Forum Doradztwa Kariery, Białystok 2015, pp. 11-53.

There is a strong disconnect between humans and other species in our societies. Zoos particularly expose this disconnect by displaying the asymmetry between visitors in search of entertainment, and animals often suffering from a lack of meaningful interactions and natural behaviors. In zoos, many species are unable to mate, raise young, or exhibit engagement behaviors. Enrichment is a way to enhance their quality of life, enabling them to express natural behaviors and reducing stereotypies. Prior work on sound-based enrichment and interactivity (...) suggest that a better understanding of animals’ sensory needs and giving them options to shape their surroundings can yield substantial benefits. However, current zoo management and conservation practices lack tools and frameworks to leverage innovative technology to improve animal well-being and zookeepers’ ability to care for them. Ethical considerations are called for in developing such interventions as human understanding of animals’ worlds is still limited, and assumptions can have detrimental consequences. Based on several interventions, four principles are proposed to guide a more systematic implementation of sonic enrichment in zoos. The goal is to lay the groundwork for the design of the zoos of the future, with a focus on sounds, for the benefit of the animals. (shrink)

Górny Śląsk kilkakrotnie stawał na „na rozdrożu” swoich dziejów. Stanął także niewątpliwie po Wielkiej Wojnie. Okres powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku doczekał się bardzo bogatej literatury przedmiotu. Konsekwencją tamtego czasu był podział regionu między Polskę a Niemcy. Prace nad wytyczaniem linii granicznej nie były dotąd przedmiotem wnikliwych studiów historyków. Najczęściej poruszano ten problem przy okazji omawiania okresu powstańczo-plebiscytowego. Artykuł jest próbą wyjścia naprzeciw takiemu stanowi rzeczy. Jego celem jest usystematyzowanie wiedzy oraz ukazanie przebiegu sporu o granicę na Górnym (...) Śląsku między Polską a Niemcami w latach 1921–1922 na podstawie literatury przedmiotu i źródeł archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowym w Opolu. Nie aspiruje on bynajmniej do rangi całościowej i wyczerpującej syntezy na ten temat. W wytyczanie granicy zaangażowana była każda ze stron w sporze o Górny Śląsk między Warszawą a Berlinem. Propozycje podziału padały tuż po głosowaniu plebiscytowym (20 marca 1921 r.) i formułowano je do czasu przejęcia sprawy przez Ligę Narodów. Projekt granicy przyjęto 20 października 1921 r., po czym ruszyły prace nad jej wytyczeniem w terenie. Zajęła się tym specjalnie do tego celu powołana Komisja Graniczna, w której zasiadali również przedstawiciele Polski i Niemiec. Spór o przebieg linii granicznej między Polską a Niemcami, często w sposób kuriozalny wytyczoną, toczył się przede wszystkim o okręg przemysłowy – region najbardziej pożądany dla obu stron. Ostateczna granica została potwierdzona i przyjęta przez obydwa kraje w konwencji o Górnym Śląsku z 15 maja 1922 r. Specyfika tytułowego zagadnienia powoduje, że świetnym jego uzupełnieniem jest prezentacja mapy, ukazującej dokładny przebieg wytyczonej linii granicznej. Uzupełnia ona w ten sposób słowo pisane, dając jeszcze lepsze wyobrażenie o przebiegu tej granicy. Mapa ta przechowywana jest w zespole Rejencja Opolska w zasobie opolskiego archiwum. (shrink)

Stosunki polsko-węgierskie pozostają czymś niezwykłym na skalę europejską. Choć w świadomości społeczeństw obu narodów dominuje pozytywne postrzeganie wzajemnych relacji, nie było to zjawisko stale występujące w historii. Najintensywniej zachodziło, gdy oba kraje opierały się dominacji pierwiastka germańskiego. Węgry jako pierwsze utraciły niepodległość, ulegając naciskom ze Wschodu. Również Polska podzieliła los Węgier, ulegając presji zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu. Doświadczenia historyczne obu krajów pokazały konieczność współdziałania wobec zagrożeń płynących z obu kierunków. Warunki po 1886 roku nie sprzyjały realizacji tego założenia, (...) choć w XIX i XX wieku Polacy i Węgrzy snuli wizje geopolityczne określające skalę możliwych przemian w Europie Środkowej. Zmiana nastąpiła po zakończeniu II wojny światowej. Niezależnie od naturalnie występujących rozbieżności w postrzeganiu własnego otoczenia, w XXI wieku trudno wskazać polską koncepcję geopolityczną, która nie uwzględnia regionalnej roli Węgier, czy też węgierską, ignorującą Rzeczpospolitą Polską. (shrink)

Le discours managérial constitue un véritable genre et représente une catégorie particulière au sein des énoncés performatifs. L’objectif annoncé de présentation des orientations stratégiques et de dynamisation des équipes s’accompagne d’une mise en scène particulière qui constitue une des conditions de sa félicité, de son accomplissement. Le contexte d’internationalisation et d’interdépendance dans lequel se déroule l’activité des entreprises renforce la stéréotypie de ce langage qui mobilise un format, un vocabulaire et une syntaxe particulière marqués par l’anglicisme et l’asyncticité. Destiné à (...) unifier et à galvaniser les équipes, ce langage est porteur de signes de pouvoir et de distinction, il exclut plus qu’il n’inclut, génère la perplexité et le désarroi et s’inscrit dans une stratégie du flou qui semble être le seul mode contemporain de l’avenir économique. Circulant à l’envi dans la communauté internationale et de la finance qu’il unifie à sa manière, il a une force incantatoire sur la scène financière et médiatique mais un impact paradoxal sur le travail quotidien des hommes et des femmes. Langage de la spéculation et de l’anticipation, il est plus proche des discours de la performance que des énoncés performatifs.Managerial language is a genre in itself and makes up a particular category of performative speech. The stated objective when presenting strategic goals or team building strategies is always dressed up in a particular way that will determine its aptness and success. The context of internationalisation and interdependence in which business activities take place reinforces a stereotype of management-speak, based on a particular format, vocabulary and grammar permeated by anglicisms and lack of syntax. Aimed at unifying and galvanising business teams, « corpu-speak » conveys a sense of power and distinctiveness, suggests exclusiveness rather than inclusiveness, generates bewilderment and anxiety and is very much at one with the strategy of obfuscation that seems to be the sole contemporary register where the economic future is concerned. Circulating freely within the international and finance community and uniting it as it goes, it acts with the hypnotic effect of incantation on the financial and media scene but has a paradoxical impact on the daily working lives of men and women. As the language of speculation and anticipation, it is more akin to performance discourse than to performative speech. (shrink)

Serial issues closely marry the major anthropological questions that a society asks itself… or is about to ask itself; here unfolds “the infinite possibility of possibilities”, and we will see that the theme of the extended human gradually increases in power, often from the angle of a transhumanism gone mad. Anchoring the theme of technological increase in the sexual imagination makes it possible to immediately focus on the intimate fantasy of each reader/viewer; this “situated” motif also singles out the subject, (...) who is nevertheless doomed to the stereotypy of the gender product, post-fordist but necessarily subject to identifiable patterns. The dissensus between the obscure desirability of the process and the horror of the underlying ideologies will therefore form the framework of this statement; the dystopian colouring in fact affects the essence of the device, but without the absence of a form of shameful fascination for this technological, or even epistemocratic, « immortality » that science seems to promise—to the wealthiest in any case. (shrink)

Dans la psychose, les données cliniques montrent que dès l'apparition des premiers troubles aigus, une difficulté caractéristique se manifeste au niveau de l'attribution de la responsabilité causale des actions. Les patients se sentent poussés à agir par les autres tout en ayant aussi le sentiment de contrôler l'action d'autrui. Cette difficulté va souvent de pair chez les schizophrènes avec une modification du sentiment d'identité personnelle. Parmi les symptômes de l'autisme, on trouve des difficultés de contrôle de l'action, une réduction des (...) centres d'intérêts, des stéréotypies comportementales et une difficulté à comprendre les événements d'ordre mental. Des résultats expérimentaux récents permettent d'orienter la réflexion théorique sur l'origine fonctionnelle commune de ces perturbations. Ils indiquent l'importance du suivi de l'action dans l'acquisition par l'enfant d'une " théorie de l'esprit ", c'est-à-dire des connaissances nécessaires à l'interprétation de ses propres états mentaux et de ceux d'autrui. Dans le cas de l'adulte, un mauvais suivi de l'action pourrait porter atteinte à la capacité de reconnaître ses propres intentions d'agir, et modifier ainsi le sens de sa propre identité. Subjectivité et conscience d'agir rassemble des travaux de clinique psychiatrique (Henri Grivois), de psychologie du développement (James Russell), de neuroscience cognitive (Marc Jeannerod, Pierre Fourneret) et de philosophie de l'esprit (John Campbell, Pascal Engel, Elisabeth Pacherie, Joëlle Proust). Le point commun est d'élucider le rôle qui revient aux fonctions exécutives dans la compréhension de soi-même et d'autrui. L'ouvrage s'adresse aux étudiants, aux enseignants et aux chercheurs en psychologie, en neuroscience et en philosophie, mais aussi aux psychiatres et aux cliniciens, ainsi qu'à tous ceux qui s'intéressent aux progrès de la psychopathologie cognitive. (shrink)

Celem artykułu jest prześledzenie wpływu polemicznych dzieł księdza Piotra Skargi (1536–1612) na życie religijne Ukrainy i kulturę ukraińską ówczesnej epoki. Źródłem badań są prace Piotra Skargi, Stanisława Orzechowskiego, Benedykta Herbesta, Herasyma Smotrzyskiego, Iwana Wyszeńskiego, Hipacego Pocieja. Podstawą naukową analizy wpływu Skargi na kulturę ukraińską są poświęcone jego osobie i czasom, w których żył i tworzył, prace: Józefa Tretiaka, Ludowika Piechnika, Janusza Tazbira, Stanisława Cieślaka oraz publikacje traktujące o międzywyznaniowej polemice epoki unii brzeskiej: Volodymyra Antonovycha, Nikolaja Skabalanovicha, Stepana Golubeva, Vladimira Zavitnevicha, (...) Ivana Franki, Mykhaila Hrushevskiego, Kyryla Studynskiego, Porfyrego Yaremenki, Ihora Mytska, Borysa Gudziaka, Vitalija Shevchenki, Leonida Tymoshenki, Ruslana Tkachuka, a także kursy z historii literatury ukraińskiej. W analizie preferowana jest metoda porównawcza. Przebudzenie się pisarskiego talentu Skargi związane jest z jego pobytem w Wilnie, jednym z ośrodków ruchów reformacyjnych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, katedrze głównej prawosławnej metropolii kijowskiej (1415–1795). Wyzwaniem dla Skargi stała się wielowyznaniowość Wilna. Napisał książkę _O jedności Kościoła Bożego _(1577), w której wykłada trydencką koncepcję eklezjologiczną, odsłania obraz herezji i schizm prześladujących prawosławny Wschód, zarysowuje perspektywy powrotu metropolii kijowskiej do jednoś i ze Stolicą Apostolską. Książka ta, wznowiona w 1590 r., była ważnym impulsem do rozpoczęcia polemiki międzywyznaniowej i poszukiwania przez ukraińskich i białoruskich biskupów prawosławnych środków do przezwyciężenia schizmy. W 1596 r. Synod Brzeski ogłosił zjednoczenie z Kościołem katolickim. Skarga był obecny na synodzie jako obserwator i doradca. W 1597 r. opublikował dokumentalny opis jego przebiegu – księgę _Synod Brzeski _i jej załącznik: _Obrona Synodu Brzeskiego_, które bronią kanonicznej ważności synodu, dodając retrospektywę historyczną uzasadniającą konieczność przezwyciężenia schizmy. Dzieła te stały się ważnym czynnikiem w rozwoju Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, który udowodnił swoją żywotność w okresie prześladowań i wszedł w epokę postkomunistyczną jako najbardziej twórcza siła duchowa, łącząc staranne pielęgnowanie lokalnej tradycji kościelnej z uniwersalnością misji apostolskiej. (shrink)

Górny Śląsk kilkakrotnie stawał na „na rozdrożu” swoich dziejów. Stanął także niewątpliwie po Wielkiej Wojnie. Okres powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku doczekał się bardzo bogatej literatury przedmiotu. Konsekwencją tamtego czasu był podział regionu między Polskę a Niemcy. Prace nad wytyczaniem linii granicznej nie były dotąd przedmiotem wnikliwych studiów historyków. Najczęściej poruszano ten problem przy okazji omawiania okresu powstańczo-plebiscytowego. Artykuł jest próbą wyjścia naprzeciw takiemu stanowi rzeczy. Jego celem jest usystematyzowanie wiedzy oraz ukazanie przebiegu sporu o granicę na Górnym (...) Śląsku między Polską a Niemcami w latach 1921–1922 na podstawie literatury przedmiotu i źródeł archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowym w Opolu. Nie aspiruje on bynajmniej do rangi całościowej i wyczerpującej syntezy na ten temat. W wytyczanie granicy zaangażowana była każda ze stron w sporze o Górny Śląsk między Warszawą a Berlinem. Propozycje podziału padały tuż po głosowaniu plebiscytowym (20 marca 1921 r.) i formułowano je do czasu przejęcia sprawy przez Ligę Narodów. Projekt granicy przyjęto 20 października 1921 r., po czym ruszyły prace nad jej wytyczeniem w terenie. Zajęła się tym specjalnie do tego celu powołana Komisja Graniczna, w której zasiadali również przedstawiciele Polski i Niemiec. Spór o przebieg linii granicznej między Polską a Niemcami, często w sposób kuriozalny wytyczoną, toczył się przede wszystkim o okręg przemysłowy – region najbardziej pożądany dla obu stron. Ostateczna granica została potwierdzona i przyjęta przez obydwa kraje w konwencji o Górnym Śląsku z 15 maja 1922 r. Specyfika tytułowego zagadnienia powoduje, że świetnym jego uzupełnieniem jest prezentacja mapy, ukazującej dokładny przebieg wytyczonej linii granicznej. Uzupełnia ona w ten sposób słowo pisane, dając jeszcze lepsze wyobrażenie o przebiegu tej granicy. Mapa ta przechowywana jest w zespole Rejencja Opolska w zasobie opolskiego archiwum. (shrink)

Praca Georga Schuppenera stanowi owoc bogatych studiów rzadko badanego zagadnienia, jakim jest jezuicka matematyka, jej historyczne uwarunkowanie i rozwój. Jezuitów powszechnie uważa się bowiem za uprawiających raczej studia teologiczne lub humanistyczne. Niejednokrotnie próbowano także zdeprecjonować wpływ zakonu na powstanie nowoczesnego, naukowego szkolnictwa. Trudno było polemizować z tego typu stereotypami bez oparcia się na źródłach archiwalnych, których niedostępność sprawiała, ze nie można było kusić się choćby na rzeczową apologetykę, nie mówiąc już o poważniejszym Studium. „Mrówcza" praca Georga Schuppenera dyskredytuje nazbyt uproszczone (...) i tendencyjne stereotypy o jezuickich studiach przedmiotów matematycznych. Studia te, bezpośrednio związane z nowym, pokopernikowym obrazem świata, ukazujący pośrednio także filozoficzne rozterki i rozstrzygnięcia jezuitów w tym trudnym okresie dziejów. (shrink)

Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej - programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury (...) naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchuphilosophia recen- tiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej. (shrink)