This paper explores the legal and ethical concept of human subject research in order to determine whether genetic research with already available biosamples and data falls within this concept. Although the ethical concept seems to have evolved to recognize research based on data as human research, from a supranational legal perspective this form of research is not considered human subject research. Thus human subject research regulations do not apply and therefore do not invoke the requirement of obtaining consent prior to (...) using an individual’s biosample or genetic data in research. Furthermore, it remains ambiguous in both the legal and ethical realm whether the use of biosamples or genetic data without additional links to the individual would invoke the same safeguards as research involving additional or specific identifiers. Seeing that research based on already available biosamples and genetic data is not governed by rules concerning human subject research, the second part of the paper analyses whether any consent requirements apply for the further use of already available bio‐samples or genetic data in research. Whereas further use of biosamples is subject to considerably lax consent requirements under Article 22 of the Oviedo Convention, under the General Data Protection Regulation further use of genetic data might not be subject to a prior consent requirement at all, unless it is stipulated in national laws. When it comes to clinical trials, however, sponsors will have the possibility under Article 28(2) of Regulation 536/2014 to obtain open consent for further use of data in any kind of future research. (shrink)

Aim: This study was carried out in order to determine professional self-concept and professional values in the students, who were studying in the final year of the nursing department in schools providing undergraduate education in the Inner Anatolia Region. Method: This cross-sectional study was conducted on a total of 619 senior students of nursing departments in the Inner Anatolia Region. Data were collected using a Student Information Form, Professional Self-Concept Scale for the Student Nurses, and The Nurses’ Professional Values Scale. (...) Descriptive statistics, the Shapiro–Wilk test, the t-test, analysis of variance, and the Bonferroni tests were used for data analysis. Ethical Considerations: A written consent was obtained from Ethics Board of Erciyes University Faculty of Medicine and from nursing schools participating in the study. Prior to data collection, students were informed about the purpose of the study and gave written and verbal consents. Participation in the study was on voluntary basis. Findings: In the study, students’ total and sub-dimension scores from the Professional Self-Concept Scale for the Student Nurses and total scores from the Nurses’ Professional Values Scale were moderately high. It was detected that women received higher scores than men from the sub-dimension of professional attributes; the students who had positive perception of the nursing image and voluntarily selected their department received high scores from professional satisfaction, professional competence, and professional attributes sub-dimensions of the Professional Self-Concept Scale for the Student Nurses ( p < 0.001). Implication: In order to improve students’ perceptions of professional self-concept and professional values, it is thought that students’ awareness should be increased on these topics. (shrink)

As genomic research becomes commonplace across the world, there is an increased need to coordinate practices among researchers, especially with regard to data sharing. One such way is an international code of conduct. In September 2020, an expert panel consisting of representatives from various fields convened to discuss a draft proposal formed via a synthesis of existing professional codes and other recommendations. This article presents an overview and analysis of the main issues related to international genomic research that were discussed (...) by the expert panel, and the results of the discussion and follow up responses by the experts. As a result, the article presents as an annex a proposal for an international code of conduct for data sharing in genomics that is meant to establish best practices. (shrink)

This book is dedicated to clarify ambiguous concepts from the world of creativity and innovation. One of the initial triggers for the development of the book was the perceived ambiguity of the binomials Design vs. Design Thinking and Innovation vs. Invention. Frequently, designers and innovation consultants are questioned by their clients about the relationships between these kind of concepts. Has the second emerged through the first, or vice-verse? Is one part of the other? Where are the similarities and which are (...) the differences? This conceptual incomprehension makes itself noticeable between many ambiguous concepts in the world of innovation and creativity. What is the difference between Radical and Disruptive Innovation? Or is Social Innovation the same as Social Intervention? And regarding Creativity, are Creativity and Creative Thinking the same? In this book the reader will find answers to these kinds of questions and doubts. 28 authors from 10 different countries and cultural backgrounds are questioning current definitions and perceptions, by comparing different sources and ideas, or simply by giving their personal opinions. Some of the authors have an academic background, others a practical one, being either entrepreneurs, working with innovation in companies, or being innovation/design consultants. (shrink)

Name der Zeitschrift: Klio Jahrgang: 100 Heft: 2 Seiten: 555-558.

[...] Rousseau bir yandan çağının yükselen değerlerinden yararlanırken diğer yandan bu değerlerin içeriden eleştirisini yapmayı başarabilen düşünürlerden biri olduğu için fikirleri ölümünden asırlar sonra bile önemini yitirmemiştir. Demokratik devletlerin meşruiyet krizinin giderek derinleştiği ve çoğunlukçu, majoritarian, ideolojilerin etraflıca sorgulanmaya başlandığı çağımızda, demokrasiyi çoğunluk kararına ek olarak “rıza”, “Yurttaşlık”, “sivil özgürlük”, “kamusal uzlaşı” ve “Genel İrade” kavramlarıyla birlikte ele alan Rousseau’yu yeniden okumak önemlidir [...] Rousseau-demokrasi ilişkisinin kazılıp ortaya çıkartılacağı bu metinde uğranılacak olan kavramsal duraklar sırasıyla: Eşitsizlik (doğal ve toplumsal), özgürlük (...) (doğal ve sivil), politik bütün (bodypolitic), Genel İrade, ortak iyi (common good) ve Egemen olmalıdır. Söz konusu kavramlar, Rousseau’nun onlara yüklediği özgün anlamları gözden kaçırılmadan sanki ilk defa karşılaşılıyormuşçasına bir zihin açıklığı ile okundukları zaman, onun demokrasi görüşü de gün ışığına çıkartılabilir. (shrink)

Dil, düşüncelerin ifade edilmesini, bilgi aktarımını ve sosyal etkileşimi sağlayan temel bir olgudur. Dil eğitimi ise kültürler arası iletişimi kolaylaştıran ve dünya genelinde etkili iletişim kurma becerisi kazandıran bir faaliyettir. Birden fazla dil bilmek, farklı kültürlere ve bakış açılarına açık olmayı sağlar. Yaşadığı dünya düzeni içerisinde çağın gerisinde kalmak istemeyen, uygar ve etkileşimli bir toplum olma niyetini taşıyan Fransa hükümet yetkilileri dil eğitimi konusunda ciddi adımlar atmıştır. 1795 yılında Doğu dilleri üzerine uzmanlaş Inalco’yu kurarak başta Osmanlı olmak üzere İslâm dünyasının (...) konuştuğu dili öğrenen uzmanlar yetiştirmeye başlamıştır. Kuruluşundan itibaren sistemli bir şekilde dil yelpazesini genişleten Inalco, Türkçe, Arapça, Çince, Farsça, Hintçe, Japonca, Korece, Rusça, İbranice ve daha birçok Doğu dilini bünyesine katmıştır. Bu dilleri öğrenen ve konuşan kişiler sayesinde Fransa, Doğuyla olan münasebetini güçlü tutmakta ve burada bulunan devletlerle uzaktan yahut yakından temas içerisinde kalmayı sürdürmektedir. Yaklaşık dört asırlık geçmişiyle Inalco, bir dil eğitimi merkezi olmanın yanında şarkiyat kurumları içerisinde önde gelen, sayısız oryantalist yetiştirip çeşitli sahalarda eserlerin yazılmasına imkân tanıyan bir kurumdur. Kuruluş, misyonuna uygun olarak uzun süre Doğu dilleri ve medeniyetleri üzerine uzmanlaşmış öncü isimleri yetiştirip çalışmalarıyla kültürel etkileşimi teşvik etmiş ve kültürler arası anlayışı geliştirmeye yardımcı olmuştur. Kurumsal tecrübesiyle ilgi alanını hep genişleten Inalco günümüzde neredeyse tüm dünya dilleri ve medeniyetleri üzerine çalışmalarını devam ettirmektedir. Artık dil ve kültür alanındaki uzmanlığı ve köklü geçmişiyle dünya genelinde saygın bir kurum olarak kabul edilmektedir. Inalco’da yetişen dil uzmanları Fransız hükümetinin diplomatik ve ticari ilişkilerinde aktif rol alarak bu konularda yetkililere tercümanlık hizmeti sunmuşlardır. Aynı zamanda uzman oldukları dillerin yeni nesillere öğretilmesinde öğretici pozisyonlarını korumuşlar ve ilişkide oldukları kültürlerin tanınmasında da önemli roller üstlenmişlerdir. Her ne kadar yaptıkları iş şarkiyat hizmeti olsa da Doğu kültürüne ait mirasın gün yüzüne çıkartılmasında, değerlendirilmesinde ve tasnifinde yer alarak bu kültürlere ait ögelerin korunmasında yardımcı unsur olmuşlardır. Silvestre de Sacy, Louis Bazin, Régis Blachère, Louis Massignon vb. birçok Doğu bilimci burada yetişerek hem kendi ülkelerine hem de Doğu kültürüne hizmet etmişlerdir. Ancak akademik ortamda Inalco ve benzeri kurumlar üzerine yeteri kadar çalışmanın olmadığı da bir gerçektir. Dolayısıyla bu çalışmada, Inalco’nun kuruluşu, işleyiş şekli ve faaliyet alanları tanıtıldıktan sonra bir şarkiyat kurumu olarak misyonu üzerinde durulacaktır. Saha araştırması, gözlem, yetkili mercilerden alınan bilgi ve belgelerle oluşturulan çalışmanın alandaki boşluğu dolduracağı düşünülmektedir. Yaklaşık dört asırlık geçmişiyle Inalco, bir dil eğitimi merkezi olmanın yanında şarkiyat kurumları içerisinde önde gelen, sayısız oryantalist yetiştirip çeşitli sahalarda eserlerin yazılmasına imkân tanıyan bir kurumdur. Fiilen 1795 yılında Fransa’da kurulan Inalco kuruluş misyonuna uygun olarak uzun süre Doğu dilleri ve medeniyetleri üzerine uzmanlaşmış öncü isimleri yetiştirmiştir. Uzun süre şarkiyat alanına odaklanan Inalco, Doğu dilleri ve medeniyetleri üzerindeki çalışmalarıyla kültürel etkileşimi teşvik etmiş ve kültürler arası anlayışı geliştirmeye yardımcı olmuştur. Kurumsal tecrübesiyle ilgi alanını hep genişleten Inalco günümüzde neredeyse tüm dünya dilleri ve medeniyetleri üzerine çalışmalarını devam ettirmektedir. Artık dil ve kültür alanındaki uzmanlığı ve köklü geçmişiyle dünya genelinde saygın bir kurum olarak kabul edilmektedir. Ancak akademik ortamda Inalco ve benzeri kurumlar üzerine yeteri kadar çalışmanın olmadığı da bir gerçektir. Dolayısıyla bu çalışmada, Inalco’nun kuruluşu, işleyiş şekli ve faaliyet alanları tanıtıldıktan sonra bir şarkiyat kurumu olarak misyonu üzerinde durulacaktır. Saha araştırması, gözlem, yetkili mercilerden alınan bilgi ve belgelerle oluşturulan çalışmanın alandaki boşluğu dolduracağı düşünülmektedir. (shrink)

Dem umfassenden Führer zu den mittelalterlichen Denkmälern der griechischen Inseln wird zunächst eine Karte sowie eine kurze historische Einführung vorangestellt. Es schließt sich der Hauptteil an, der die einzelnen Inseln in alphabetischer Reihenfolge abhandelt. Dabei wird für jede Insel eine kleine schematische Karte beigefügt. Ein Glossar, eine Liste der byzantinischen Dynastien, der lateinischen und byzantinischen Kaiser in Konstantinopel, der Dogen und Grafen sowie Herren der veschiedenen Inseln runden zusammen mit einigen ausgewählten Literaturhinweisen den Führer ab. Dieser läßt sich über einen (...) Personen-Index über die topographische Ordnung hinaus auch von diesem Aspekt her gut erschließen. (shrink)

Podjęta w artykule problematyka dotyczy słynnej figury Wielkiego Inkwizytora, z którą spotykamy się w filozoficznych rozważaniach Józefa Tischnera; oczywiście, figury wprost zaczerpniętej z kart powieści Fiodora Dostojewskiego. Nie są to zresztą jedyne nawiązania myśli Tischnera do „imaginarium filozoficznego” twórcy Braci Karamazow. Warto zatem przyjrzeć się bliżej temu, co kryje się w „cieniu”, jaki roztacza wokół siebie Wielki Inkwizytor. Rozważania, nolens volens, muszą zatem dotyczyć „darów” Wielkiego Inkwizytora: pozornego dobra i pozornej wolności. Innymi słowy: zapytamy o postać Wielkiego Inkwizytora jako (...) – niepokojącą, wciąż groźną – „centralną postać nowożytnej filozofii władzy”. I Dostojewski, i Tischner przywołują bowiem pytania, które nie dają się prostym sposobem odsunąć i gestem tym niejako unieważnić, nadal stawiają nas przed niebezpieczeństwem „iluzji” politycznej, w której stawką pozostają najwyższe wartości. (shrink)

İnsan Dasein’ının varoluş felsefesindeki[1] anlayışı, bir iç zorunlulukla ölüm sorusuna çıkmak durumundadır ve bu anlayış öncelikle kendisinin son belirlenmişliğinde karşılanabilir. İnsan Dasein’ının sonluluğu belli bir konuma fırlatılmışlık içerisinde sorumluluğu, nasıl ki sınır durumdaki deneyimlere yüklemede etkisini gösteriyorsa, sonluluk da zorunlu biçimde insan Dasein’ının en son ve en uç sınırı olan ölümü ortaya çıkartır. İnsanın kendini bir hiçliğin önünde durmuş ve gerçek bir olabilmeye davet edilmiş bulduğu ruh hali olarak korku içinde bulunuş, ölümle karşılaştırıldığında insanın en uç korkusuna da işaret ediyor (...) olmalıdır. Öyle ki bir iç zorunluluktan hareketle en uç gerçek olarak ölüm varoluş felsefesi tarafından, insan kavrayışının odağına yerleştirilmelidir. Bu, Dasein’ın en kaçınılmaz gerçekliğidir. Ölüm, modern felsefenin genel tarihinde neredeyse önemsiz bir rol oynadıktan sonra, bugün artık insan Dasein’ının bütünü için belirleyici önemiyle varoluş felsefesi tarafından yeniden keşfedilmiştir. (shrink)

When Emanuel Ringelblum was born on November 21, 1900, in Buczacz, the small, multilingual and multi-ethnic Galician town was to be found on the far northeastern part of the Austrian Empire. As a mail stamp on a Correspondenz-Karte or Karta korrespondencyja of 1890 shows, the place was officially spelled in accordance with its Polish orthography. However, it was called Butschtasch in German, Bichuch in Yiddish, and still differently in Ukranian. After World War I, it was for a short while part (...) of Ukrania, and subsequently became Polish, then Soviet, and Ukranian again in the aftermath of the end of the Soviet Union. Ringelblum's cousin, Shmuel Josef Agnon, was also born in Buczacz. But their lives were to diverge in most respects. Agnon is remembered as one of the leading authors of modern Hebrew belles-lettres who was awarded the Nobel Prize for literature in 1966. And one remembers Ringelblum as the one who, with utmost and relentless courage, organized the underground archive Oyneg Shabes in the Warsaw ghetto. Samuel D. Kassow, the expert on the history of Oyneg Shabes and the author of a brilliant monograph on this subject, asserts that “more than anyone else it was Emanuel Ringelblum who encouraged individuals to write, who organized and conceptualized the archive, and who transformed it into a powerful center of civil resistance”. (shrink)

Liebes Fräulein Hermann! Meine neulich an Sie abgesandte provisorische Karte werden Sie, wie ich hoffe erhalten haben. Aus dieser konnten Sie wenigstens den Hauptgrund der Verzögerung meines Schreibens entnehmen – ich meine die Tatsache, dass ich mich zur Zeit in Princeton befinde.

En tant que communaut? ethnique et groupe social d?favoris?, les Roms se heurtent quotidiennement aux probl?mes relatifs r l?obtention de papiers d?identit? ou autres documents, difficult? qui les prive de leur?galit? devant l?ensemble des citoyens, et les rend m?me inexistants. L?objet de cet te recherche porte sur les d?marches et probl?mes rencontr?s par les demandeurs en vue d?obtenir les documents suivants: a) num?ro d?immatriculation; b) extrait d?acte de naissance, dedans, de mariage; c) certificat de nationalit?; d) d?claration de s?jour et (...) de lieu de r?sidence; e) carte d?identit? et carte de travail, alors que les groupes vis?s par la recherche sont: employ?s et responsables d?offices d??tat civil; demandeurs, interm?diaires avec autorisations, militants roms et leurs associations, commissaires pour les r?fugi?s et personnes d?plac?es, fonctionnaires de certaines communes et secr?taires des communes, repr?sentants de MUP. Nous avons analys? le travail et les difficult?s de travail de certains organismes, ainsi que les probl?mes rencontr?s par les demandeurs et les interm?diaires avec autorisations en vue de se voir d? livrer des documents personnels ou lors des proc?dures d?obtention de documents personnels. En dernier lieu, nos recommandations concernent l?organisation et la coordination des organismes d??tat civil, une meilleure information s?adressant aux demandeurs, et contiennent le concept d?une am?lioration syst?matique de cet?tat de choses visant r ce que les roms de viennent des citoyens?gaux.. Kao deprivirana etnicka zajednica i socijalna grupa Romi se suocavaju u svakodnevnom zivotu sa problemima pribavljanja osnovnih licnih dokumenata, bez kojih su ne samo neravnopravni, nego cesto i neegzistentni gradjani. Predmet istrazivanja su bili postupci i problemi u sticanju sledecih dokumenata: a) jedinstveni maticni broj gradjana; b) izvodi iz maticnih knjiga rodjenih, umrlih, vencanih; c) uverenja o drzavljanstvu; d) prijava boravka i prebivalista e) licne karte i rad ne knjizice, a osnovne ciljne grupe istrazivanja bili su: sluzbenici i rukovodioci izmestenih maticnih ureda; neposredni podnosioci zahteva za izdavanje dokumenata; posrednici sa ovlastenjima ; romski aktivisti i udruzenja, javni zastupnici, poverenici za izbegli ce i raseljena lica; nacelnici pojedinih opstinskih sluzbi i sekretari opstina, predstavnici MUP-a. Analiziran je rad i poteskoce u radu maticnih i drugih sluzbi, problemi neposrednih podnosilaca zahteva za izdavanje nekog od licnih dokumenata i, posrednici sa ovlascenjima. Na kraju je u preporukama o organizaciji i koordinaciji rada maticnih sluzbi, preporukama za bolje informisanje Roma, podnosilaca zahteva i preporukama u korist podnosilaca zahteva sadrzan koncept sistematskog poboljsanja stanja, cime bi se Romima omogucilo da budu istinski ravnopravni gradjani Srbije. (shrink)

Cet ouvrage traite de la question de l'analogie chez Paul Ricoeur. L'hypothèse majeure est qu'une philosophie de l'analogie inachevée traverse toute l'oeuvre du philosophe. L'analogie se présente comme une fonction décisive qui se déroule sur plusieurs plans, mais qui ne vient jamais à la lumière en elle-même. L'effort archéologique - qui va des premiers écrits des années 30 et 40 jusqu'à la philosophie de la volonté et aux oeuvres majeures de "l'herméneutique de l'homme capable" - montre que la démarche analogique (...) ricoeurienne tient ses racines dans la réponse du théologien protestant Kart Barth au défi de l'analogia entis. Une telle réponse se configure, dans son ossature la plus essentielle, comme un refus de la doctrine de l'analogia entis auquel correspond une reprise de celle-ci en termes pratiques et intersubjectifs. L'herméneutique répète ce geste fondamental. Le détour théologique ouvre non seulement une nouvelle image, très unitaire, de l'oeuvre de Ricoeur, mais aussi un terrain philosophique inexploré : les analogués de l'analogie. Ainsi, l'exercice exégétique se transforme peu à peu en une conversation triangulaire entre Ricoeur, Barth et Derrida. (shrink)

Die Welt liegt in Scherben, so heisst es. Und sich mit einer Welt anzufreunden, die sich der Anfreundung entzieht, scheint paradox. Christina Thürmer-Rohr kreist in ihren Essays zu Feminismus, Pluralität, Dialog, Aussenseitertum, Vergänglichkeit und zum politischen Denken Hannah Arendts um den Widerstreit zwischen dem Heimatlichen und dem Unheimlichen - und um die Fiktionen vom »heilen« Geschlecht. Sie widerspricht dabei der Annahme, Fremdheit sei das Andere der Freundschaft, Freundschaft das Andere der Fremdheit. So entsteht eine Karte, auf der man sich hin- (...) und herbewegen kann, denn die Nachbarschaft der einzelnen Texte eröffnet Türen zu Lesarten, die nicht in den gewohnten Spuren bleiben, und führt zu unerledigten Fragen, die keine Ruhe lassen." --Back cover. (shrink)

Zasadniczym przedmiotem analiz tego opracowania jest pojęcie godności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r. Interpretacja Karty prowadzona jest z uwzględnieniem postanowień Traktatu z Lizbony z 13 grudnia 2007 r., który podniósł Kartę do rangi prawa traktatowego. Uwyraźnienie treści pojęcia godności w Karcie dokonywane jest przez pryzmat paradygmatu rozumienia godności utrwalonego już w prawie międzynarodowym praw człowieka na poziomie uniwersalnym, czyli prawa kształtowanego i funkcjonującego w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych. Paradygmat uniwersalny, w którego centrum znajduje się (...) uznanie godności za przyrodzoną (inherent – „nieoddzielalną), powszechną, równą i za źródło wszystkich praw człowieka, był dotąd w systemach prawnych powszechnie akceptowany. Obejmował on elementy prawnonaturalne, które po doświadczeniach z dwudziestowiecznymi systemami totalitarnymi i systemami – mówiąc słowami Gustawa Radbrucha – „ustawowego bezprawia”, uważane były za pożądane, nie tylko w prawie międzynarodowym. Przy bliższym przyjrzeniu się najważniejszym postanowieniom prawa europejskiego dotyczącym godności i podstaw praw człowieka okazuje się, że paradygmat uniwersalny został radykalnie zakwestionowany – w miejsce ugruntowania praw człowieka w czymś obiektywnym, przyjęto ich ugruntowanie w kulturze. (shrink)

İslâm geleneğinin en akılcı fırkası kabul edilen Mu‘tezile’nin özellikle Kur’an kıssaları çerçevesinde tefsirlerde yer bulan israilî rivayetler karşısındaki tutumu merak uyandırıcıdır. Bazı çalışmalarda kimi Mu‘tezilî müfessirlerin isrâiliyyât karşısındaki tutumuna değinilse de İsrâilî rivayetlerin tenkidi söz konusu olduğunda Mu‘tezile’nin bir ekol olarak tutumu herhangi bir araştırmaya konu edilmemiştir. İsrâiliyyât üzerine yapılan son çalışmalarda isrâiliyyât eleştirisinin İbnü’l-Arabî öncesinde Tûsî, Mâverdî hatta Mâtürîdî gibi isimlere kadar geri götürülebileceği söylenirken tamamen Sünnî ve Şiî müfessirler üzerinden bir okuma yapılmakta Mu‘tezilî müfessirlerin görüşlerine yer verilmemektedir. Oysa (...) bu çalışmalarda bahsedildiği üzere erken dönem isrâiliyyât eleştirilerinin genelde ismet meselesi ekseninde yapılması, Mu‘tezilî müfessirler özelinde bir incelemeyi zorunlu kılmaktadır. Nitekim isrâiliyyât eleştirisinde ön plana çıkartılan Mâtürîdî (ö. 333/944, Mâverdî (ö. 450/1058), Tûsî (ö. 460/1067), İbnü’l-Arabî (ö. 543/1148) ve İbn Kesîr (ö. 774/1373) gibi Sünnî ve Şiî müfessirlerden önce Ebû Bekir el-Esam (ö. 200/816), Ebû Alî el-Cübbâî (ö. 303/916) ve Ebû Müslim el-İsfahânî (ö. 322/934) gibi Mu‘tezilî isimler tarafından isrâiliyyât eleştirisinin yapıldığı görülmektedir. Her ne kadar onlar eserlerinde isrâiliyyât kavramını kullanmasalar da bu eleştirileri bazen rivayetlerin kaynağına bazen de içeriğine yöneltmektedir. Daha sonraki Mu‘tezilî âlimlerin de belli âyetler üzerinden bu eleştiriyi sistematik olarak devam ettirdikleri söylenebilir. Çalışmada öncelikle hicrî 2-6. asırda yaşamış el-Esam, Ebû Ali el-Cübbâî, Ebû Müslim el-İsfahânî, Kâdî Abdülcebbâr (ö. 415/1025), Cüşemî (ö. 494/1101) ve Zemahşerî (ö. 538/1144) gibi müfessirlerin, israiliyata bakışına odaklanılmaktadır. Söz konusu müfessirlerin farklı israilî rivayetler karşısındaki tutumu betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmektedir. Ayrıca aynı dönemdeki Sünnî müfessirlerin bu rivayetlere yaklaşımına da atıfta bulunulmaktadır. Mu‘tezilî müfessirlerin isrâiliyyâta yaklaşımı ele alınırken; onların bu rivayetleri reddetmeleri, isrâilî rivayetleri yorumsuz aktarmaları, aklî yorumu isrâilî rivayetlere tercih etmeleri ve isrâiliyyâtla âyetleri tefsir etmeleri gibi farklı yaklaşımlar hususunda ayrıma gidilmektedir. Mu‘tezilî müfessirler eserlerinde birçok İsrâilî rivayet aktarsa da özellikle tefsir geleneğinde sorunlu bazı rivayetlerin te’vilinde eleştirel yaklaşımın ilk örneklerinin onlardan gelen tefsirlerde olduğu söylenebilir. Bu bağlamda çalışmada klasik dönemde isrâiliyyat eleştirisinde Mu‘tezilî müfessirlerin öncü olduğu, özellikle ismet-i enbiyâ ve ismet-i melâike ile ilgili bir takım rivayetlerin eleştirisinin ilk önce Mu‘tezilî müfessirlerle başladığı sonucuna ulaşılmıştır. Yine Mâtürîdî, Mâverdî ve Tûsî gibi Sünnî ve Şiî müfessirlerin kimi yerlerde söz konusu rivayetleri eleştirirken Mu‘tezilî isimlere referansta bulunmasına da dikkat çekilmiştir. Son olarak Mu‘tezilî müfessirler, küllî bir isrâiliyyât eleştirisi yapmasalar da bazı yerlerde söz konusu rivayetleri “Yahudi uydurması ve Tevrat kaynaklı” olarak tanımlamaktadırlar. Bu da onların referans noktaları kendi kelâmî anlayışları olmakla birlikte rivayetleri kaynak açısından da eleştirdiklerini ortaya koymaktadır. Nitekim sistematik bir isrâiliyyât münekkidi olan İbn Kesîr de Peygamberlerin ismetiyle bağdaşmayan kimi rivayetlere tefsirinde yer vermeksizin reddettiği görülürken mucizevî olayları abartılı şekilde resmeden bazı isrâilî rivayetleri yorumsuz aktarmaktadır. Dolayısıyla Mu‘tezilî isimlerin İslâm inancıyla bağdaşmayan isrâilî rivayetlere erken dönemde eleştirel yaklaşması ve bunları nazara itibara almaması kayda değer bir tutumdur. (shrink)