This study investigates the possible effects of self-concept, self-monitoring, and moral development level on dimensions of consumers' ethical attitudes. "Actively benefiting from illegal activities," "actively benefiting from deceptive practices," and "no harm/no foul 1—2" are defined by factor analysis as four dimensions of Turkish consumers' ethical attitudes. Logistic regression analysis is applied to data collected from 516 Turkish households. Results indicate that self-monitoring and moral development level predicted consumer ethics in relation to "actively benefiting from questionable practices" and "no harm/no (...) foul" dimensions. Actual selfconcept is also a predictor variable in relation to "no harm/no foul" dimension. Age and gender make significant differences in consumers' ethical attribute dimensions. (shrink)

İran, hem coğrafik konumu hem de tarihî ve kültürel yapısıyla İslam ülkeleri arasında ayrı bir yere sahiptir. İslam öncesine dayanan siyasî, toplumsal ve kültürel miras, İslam’dan sonra yeni bir sürece evrilmiştir. İran, Sünnîlik ve Şiîlik(İmâmiyye) olarak ifade edilen mezhebî kimliklerin ikincisini tercih ve temsil etmiştir. XIV. yüzyılda İlhanlılar döneminde etkisi artmaya başlayan ve XVI. yüzyılda Safevîlerle yeni bir sürece evrilen Şiîlik, İran’da siyaset, toplum, ilim ve tasavvuf alanlarını şekillendirmiştir. Bu meyanda Ehl-i Sünnet düşüncesini benimseyen halkın faaliyetleri kısıtlanmıştır. İran’da Sünnî halk (...) arasında güçlü bir toplumsal desteğe sahip olan tarikatlar da bu durumdan olumsuz etkilenmiştir. Bazı tarikat mensupları idam edilirken, bir kısmı da Osmanlı topraklarına göç etmiştir. İran’da kalanlar ise pek çok sıkıntıya maruz kalmıştır. XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde, Ortadoğu’nun pek çok bölgesinde olduğu gibi İran’daki Sünnî halk arasında da Nakşibendî-Hâlidîlik yayılmaya başlamıştır. Hâlidî şeyhleri İran’da sadece Sünnî tasavvuf geleneğine değil, genel olarak Sünnî kültüre dinamizm kazandırmıştır. Hâlidî şeyhleri uyguladıkları mobil medrese ve tekke modeliyle şehirlerden uzak kırsal kesimlere de ulaşma imkânı bulmuş böylece İran’da çok geniş bir alanda zayıflayan Sünnî kültürün yeniden canlandırılmasına katkı sunulmuştur. Kurulan medrese ve tekkelerle Sünnî entelektüel şahsiyetlerin yetişmesine katkıda bulunulmuş, sohbet halkalarıyla Sünnî kültürün halka ulaştırılması sağlanmıştır. Hâlidî şeyhlerinin İran’da elde ettiği bu başarı bazı çevreleri rahatsız etmiştir. Bu çevreler işi bazı Hâlidî şeyhlerinin yakılarak öldürülmesine kadar götürmekten geri durmamıştır. Bu çalışma, XIX. yüzyılda İran’da faaliyet yürüten Hâlidî şeyhlerinin Sünnî kültürü canlandırmak için nasıl bir çabanın içine girdiklerini, Osmanlı Devleti ve İran’la olan ilişkilerini doküman ve kısmen arşiv belgelerini inceleyerek genel hatlarıyla ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Makaleyi önemli kılan hususlardan biri bu alanda yapılan çalışmaların yok denecek kadar az olmasıdır. (shrink)

On dokuzuncu yüzyılda Müslümanlar ilim, kültür ve sanatta giderek gerilemiş, medrese ve tekkeler de dinamizmini kaybetmeye başlamıştır. Diğer taraftan Ortadoğu’da siyasî ve toplumsal alanda meydana gelen olumsuz bazı gelişmeler, Müslüman toplumlar arasında çatışma ve huzursuzluğa yol açmıştır. Batı’nın, on dokuzuncu yüzyılda İslam dünyasına artan müdahalesi ise, var olan kötü durumu daha da derinleştirmiştir. Bu süreçte İslam toplumunu içine düştüğü bu durumdan kurtarmak amacıyla dinî ve tasavvufî kimliğe sahip birden çok yenilikçi ihyâ hareketi ortaya çıkmıştır. Bu hareketlerden biri de Ahmed b. (...) İdris el-Fâsî’nin (öl. 1253/1837) kurduğu İdrîsiyye tarikatıdır. Karizmatik dinî bir şahsiyet olarak etrafında geniş bir entelektüel kesim oluşan Ahmed b. İdris, İslam toplumunun yeniden ayağa kalkmasının tasavvufî bir İslam dindarlığı temelinde Kur’ân ve Sünnet’e bağlı, bidatlerden uzak, toplumsal çatışmalardan kaçınan bir hareketle mümkün olacağına kanaat getirmiştir. Bu amaçla kurduğu tarikatın yapısını geleneksel Sünnî tasavvuf anlayışına göre oluştururken, öğreti ve uygulamalarını ise daha çok Selefî tasavvuf’a yakın bir çizgide şekillendirmiştir. Bu makalede İdrîsiyye tarikatının Sünî tasavvufî altyapısının Selefî tasavvufa evrilme sebepleri ile ıslahatçı-ihyâcı bir hareket olarak üstlendiği tebliğ misyonu irdelenmiştir. (shrink)

Anatolia is a very colorful geography in terms of history and culture, which has hosted many civilizations. He also has a very rich accumulation in terms of religion and Sufism. With the spread of Islam in Anatolia, the dervish lodges, which added a different color to social life besides mosques and madrasas, left permanent traces in the fields of art and literatüre as well as morality and spirituality with the efforts of mytics. Diwans, especially written in the field of Sufi (...) literatüre, are the most obvious fruits of this effort. Turkish and Kurdish Diwans were added to the Sufi Divans, which were generally written in Persian and Arabic. In the first quarter of the twentieth century, Sheikh Mustafa al-Abrî, who was a sheikh in the Sayyid Ayn al-Malak Lodge in Abri willage of Bulanık district of Muş, is one of the mystics who wrote Diwan in Kurdish. Sayyid Mustafa al-Abrî, who is the Qadirî sheikh, included important social and political events of his time and some influential personalities in his Diwan, besides mystical themes. In this article, his life and his Kurdish Diwan, will be examined. (shrink)

While most masks have a limited effect on personal protection, how effective are they for collective protection? How to enlighten the design of masks from the perspective of collective dynamics? In this paper, we assume three preferences in the population: never wearing a mask; wearing a mask if and only if infected; always wearing a mask. We study the epidemic transmission in an open system within the Susceptible-Infected-Recovered model framework. We use agent-based Monte Carlo simulation and mean-field differential equations to (...) investigate the model, respectively. Ternary heat maps show that wearing masks is always beneficial in curbing the spread of the epidemic. Based on the model, we investigate the potential implications of different mask designs from the perspective of collective dynamics. The results show that strengthening the filterability of the mask from the face to the outside is more effective in most parameter spaces because it acts on individuals with both preferences and. However, when the fraction of individuals always wearing a mask achieves a critical point, strengthening the filterability from outside to the face becomes more effective because of the emerging hidden reality that the infected individuals become too few to utilize the filterability from their face to outside fully. (shrink)