Z recenzji prof. Barbary Stawickiej-Pireckiej: Układ artykułów, przebieg granic tematycznych, zasięg problemowy proponowanych tekstów składają się na logiczną, ciekawą i różnorodną mapę tez i koncepcji, stanowiących niejako osnowę wiążącą Stary Kontynent z Nowym Światem, myśl głównych przedstawicieli filozofii hiszpańskiej – Unamuna i Ortegi y Gasseta – z „wędrującą”, wielokulturową świadomością bytu Marii Zambrano, złożone konteksty problematyki socjologicznej Peru w świetle nowelistyki Alfreda Bryce`a Echeniquego z polityczną utopią wybitnego meksykańskiego poety i eseisty – Octavio Paza. Filozoficzny wymiar dzieła literackiego w poszukiwaniu (...) nowych dróg dla słowa (Cervantes, Machado, Goytisolo, Cortázar) spotyka się w przedstawionym tomie z próbą odnalezienia nowych dróg dla koncepcji jednostki i społeczeństwa (teologia wyzwolenia, twórczość Santayany, koncepcje Manuela Castellsa i Nicolasa Gomeza Dávili). [...] -/- Wszyscy autorzy tekstów, piszący zarówno po polsku jak i po hiszpańsku, mają wypracowany własny, indywidualny sposób wypowiedzi, obrazowania, argumentacji. Czytelnik tomu obcuje zatem z dojrzałymi formami nie tylko opisu zjawisk i problemów, lecz także z ich wnikliwą i ciekawą interpretacją. (shrink)

Komparatystyczna analiza wybranych utworów z nurtu literatury zombi z Argentyny (Ávalos Blacha, Pailos) oraz Polski (Dehnel, Ostachowicz) wskazuje na pewne paralelizmy w wykorzystaniu motywu żywego trupa w literaturach narodowych, jako metafory społecznej, politycznej, związanej z pamięcią historyczną i zmianami kulturowymi.

Wilhelm Przeczek is a Polish writer who has lived in Karviná, the Czech Republic, since he was born in 1936. He is a member of a Polish minority and he has aimed his literary output at its members and at readers in Poland. Translations into the Czech language are aimed at readers in the Czech Republic. Having made a protest against the intervention of the Warsaw Pact armies into Czechoslovakia in August 1968, W. Przeczek was not allowed to publish and (...) he was dismissed – he had worked as an editor of a Polish paper “Głos Ludu”. In 1970–1977 he worked as an actor, stage director, and dramatic advisor of a puppet show theatre Bajka in Český Těšín, the Czech Republic. In his article, the author deals with poems by W. Przeczek’s on the subject of journeys about Europe. The starting point is local, but a global result. (shrink)

Artykuł stanowi wprowadzenie do lektury „pamiętnika z Sołówek” Mieczysława Lenardowicza, opublikowanego dwukrotnie w 1930 roku jako Na wyspach tortur i śmierci. Pamiętnik z Sołówek (Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy) i Pamiętnik z Sołówek (Towarzystwo Wydawnicze „Rój”). Utwór ten jest prawdopodobnie pierwszym dziełem polskiej literatury łagrowej i, szerzej, obozowej. W artykule zarysowano kontekst historyczny i historycznoliteracki utworu Lenardowicza: genezę bolszewickich i sowieckich obozów koncentracyjnych, a w szczególności Sołowieckiego Obozu Specjalnego Przeznaczenia, oraz wskazano najważniejsze wczesne świadectwa dotyczące sowieckich obozów koncentracyjnych (głównie Sołowek), w tym (...) teksty opublikowane w Polsce i w Generalnym Gubernatorstwie do 1945 roku. Są wśród nich, obok utworu Lenardowicza, świadectwa obcojęzyczne (rosyjskie, ukraińskie, niemieckie) i ich przekłady, napisane po polsku wspomnienia Białorusina Franciszka Alachnowicza oraz teksty napisane po polsku przez Polaków: artykuły prasowe, reportaże, eseje – traktujące o Sołowkach w sposób mniej lub bardziej bezpośredni. (shrink)

Artykuł dotyczy „pamiętnika z Sołówek” Mieczysława Lenardowicza, opublikowanego dwukrotnie w 1930 roku. Wersja krótsza utworu, zatytułowana Pamiętnik z Sołówek, ukazała się nakładem Towarzystwa Wydawniczego „Rój”, zaś wersja obszerniejsza, Na wyspach tortur i śmierci. Pamiętnik z Sołówek, została wydana przez Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy. Utwór Lenardowicza jest prawdopodobnie pierwszym polskim dziełem literatury łagrowej, i szerzej, literatury obozowej. Uwagi dotyczące utworu: jego genezy, wersji, formy, zawartości i pragmatyki, poprzedza próba ustalenia tożsamości autora, o którym praktycznie niczego nie wiadomo.

Works by Henryk Sienkiewicz, a Polish writer and the winner of the 1905 Nobel Prize for Literature, were subjected to verification by the DDR’s censorship apparatus several times. Censors considered his novellas which discussed 19th-century social issues as desirable and worth promoting among East German readers. His novel Krzyżacy, which was set in the Middle Ages, was accepted eagerly both by publishing houses and the censorship office as it enabled national socialism in Germany to be viewed in critical terms, as (...) the DDR distanced itself from the system. Reviewers did, however, find a major ideological threat for young readers in East Germany in a young adult novel entitled W pustyni i w puszczy, and for that reason it was withdrawn from the publishing procedure. (shrink)

Głównym celem artykułu jest prezentacja wyobraźni poetyckiej i doświadczeń grupy twórców skupionej w 2 Korpusie Polskim w czasie II wojny światowej, jak również analiza jej najbardziej charakterystycznych motywów w kontekście tradycji polskiego romantyzmu, „odgrywanych” na trasie i w rolach poetów-żołnierzy Korpusu. Studium wykorzystuje wszystkie tomiki poetyckie, a także inne literackie publikacje wytworzone na długiej trasie ze Związku Sowieckiego, gdzie trzon Korpusu się uformował w 1941–1942, przez Bliski Wschód, Włochy, aż do ostatniej stacji – emigracji, najczęściej w Londynie. Materiał ten jest (...) analizowany w nawiązaniu do badań nad polską poezją czasu II wojny oraz porównawczych studiów nad polską tradycją romantyczną, zwłaszcza literaturą Wielkiej Emigracji. Ten porównawczy punkt widzenia i metoda stosowane są we wszystkich częściach ułożonej chronologicznie analizy. Od prezentacji zróżnicowanego życia kulturalnego Korpusu, przechodzi ona do zwięzłego zobrazowania grupy ponad 80 czynnych w nim poetów. Studium skupia się na analizie głównego tematu, który formuje postrzeganie czasu w świecie przedstawionym przez żołnierską poezję: motywu drogi czy ścieżki. Odsłania fenomen pewnego zbliżenia nader różnych „szkół” i stylów (od awangardy i futuryzmu, poprzez neoromantyzm do tekstów kabaretowych) pod naciskiem doświadczeń wojny i wygnania, jak również siły wielkiej romantycznej tradycji poezji polskiej, która formowała się na podobnej trasie: od Rosji, Syberii, przez Bliski Wschód, do Włoch, gdzie Polacy walczyli pod Napoleonem, do Londynu i Paryża – centrów Wielkiej Emigracji. Toposy męczeństwa, wzmocnione przez Syberię i pobyt na Ziemi Świętej, bezdomności, doświadczeń bojowych, „zdrady” zachodnich sojuszników (Teheran, Jałta) są efektywnie „odświeżone” w takim właśnie komparatystycznym podejściu. (shrink)

W artykule omawiam zawartość archiwum emigracyjnego grafika i typografa Stanisława Gliwy w kontekście badań nad genezą dzieł literackich. Nieskatalogowane materiały przechowywane w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Toruniu są mało znane badaczom, a mogą być interesujące dla edytorów, którzy chcieliby prześledzić dossier genezy utworów powstałych na emigracji, a zatem w warunkach ograniczonego dostępu do publiczności. Skupiam się na teczkach z korespondencją, w których oprócz listów można znaleźć dodatkowe dokumenty w postaci makiet, wydruków próbnych, umów i rozliczeń. Na przykładach pokazuję, jak wiele (...) różnych wypadków może się wydarzyć od momentu, gdy autor składa do druku – zdawałoby się – gotowy tekst dzieła. (shrink)

Wyniki badań, jakie przeprowadziłem nad trzema napisanymi przez kobiety powieściami dotyczącymi KL Auschwitz-Birkenau: Z otchłani Zofii Kossak, Dymy nad Birkenau Seweryny Szmaglewskiej i Przeżyłam Oświęcim Krystyny Żywulskiej wskazują, że wymienione teksty mistyfikują obozową rzeczywistość, a środki do tego użyte, niezależnie od ich zróżnicowania, są literackiej proweniencji. Na tej podstawie zasadny wydaje mi się przede wszystkim ten wniosek, który wskazuje potrzebę opracowania historycznoliterackiej syntezy omawiającej literaturę obozową napisaną przez kobiety i umieszczenie jej w kontekście polskiej literatury obozowej, zwłaszcza tej, która dotyczy (...) Zagłady. W ten sposób weryfikowane rezultaty moich badań powinny okazać się użyteczne ze względu na stan wiedzy o kobiecym doświadczeniu obozu, funkcjonalność tego, co literackie w tekstach obozowych i wreszcie całościowy obraz polskiej literatury obozowej. (shrink)

Por iniciativa de la _Revista chilena de literatura_, de la Universidad de Chile, los editores de algunas revistas latinoamericanas nos reunimos el 29 de septiembre del 2014 en Santiago de Chile para discutir políticas comunes y formas de apoyo en nuestra actividad. Los asistentes coincidimos en expresar nuestra inconformidad frente a las formas predominantes de medición de la calidad académica de las publicaciones que, en primer lugar, privilegian criterios administrativos y cuantitativos sobre los contenidos y, en segundo lugar, tienden a (...) ignorar las prácticas académicas propias de las humanidades, que son diferentes a las de las ciencias exactas y aplicadas. Por eso, hemos decidido firmar la siguiente declaración pública, en cuya redacción hemos trabajado durante el primer semestre del 2015. (shrink)

[t. 1.] 1750-1830 -- [t. 2.] 1831-1864 -- [t. 3.] 1865-1895 -- [t. 4., zesz. 1.-2.] 1896-1918.

o presente artigo objetiva abordar acerca da crítica consistente ao autoritarismo violento, degradante, racista e desumano dos “anos de chumbo” da ditadura militar no Brasil, constante na literatura afro-brasileira dramática negro-brasileira a partir, sobretudo, de três teatros peculiares, a saber: o Teatro Experimental Negro, o Teatro Profissional do Negro e o Grupo Teatro Palmares Iñaron. Metodologicamente, esclarece-se que esta escrita emprega uma abordagem qualitativa de natureza básica e é de cunho teórico exploratório quanto ao objetivo principal, pois se debruça (...) ao debate, visando aprimorar teorias, conceitos e ideias a partir do bojo de fontes secundárias que tratam da temática principal. Neste sentido, empregou-se o método procedimental bibliográfico utilizando-se da hermenêutica com a técnica de leituras pertinentes à temática proposta. Cabe salientar que, apesar da tentativa histórica do cânone da literatura autoritária e eurocentrada, não foi e nem tem sido capaz de silenciar os ecos objetivos e/ou subjetivos expressos na literatura afro-brasileira, nem mesmo durante o período mais duro e racista da ditadura militar no Brasil. (shrink)

This question raised emotions in Poland in 2010-2012. They began with the statement by the Prime Minister in March 2010 that Poland was ready to participate in a program of assistance to Greece. It evoked very strong reactions – not only in debates in conferences halls and in professional journals, but also in the tabloids and on TV and the radio. It was not only politicians and academic experts in economics who took part in those debates, but also the editors (...) of the popular newspapers. The arguments “for” and “against” of different character were raised. Those “for” advocated on the grounds of the principle of solidarity, but also on the grounds of the principle of subsidiarity – arguing that the burden of the problem is beyond the possibilities of Greece to solve herself. They also raised the necessity to defend the endangered common good – the European Union, and argued that prudence advises earning reciprocation in case Poland meets problems in the future. Those “against” pointed out that it was immoral to expect that a much poorer society was expected to assist one that was better off. Another point raised in the debate was that it was the Greeks themselves, both the political elites and the society as such, who were guilty of creating Greece’s problems. The main problem was the institutions of the welfare state, developed beyond the capacities of the country. But there were also some more shocking reasons of the Greek economic problems – and among them massive tax-avoidance, unauthorized social benefits payments, and transfers of incomes to foreign bank accounts. There was also the manipulation of statistical data or even their falsification, by (or with the approval of) the government. Some participants in the debate raised the problem Greek frauds and social dysfunctions being very well known to the EU authorities, the partners of Greece in EMU and by the German and French commercial banks. So – following from the above – Poland should not participate in any programs of assistance to Greece, and the burden of the problem should rest on those who had been responsible for it or who had tolerated its growth because of expected profits. In other words: Greek society, its political elites and the banks and those countries that had tolerated the developments. The debate ended in Poland when the member-states of the EMU decided that they would take decisions concerning Greece within their own group. And it was decided that “troika” – representatives of the European Commission, ECB and IMF – would decide on the size of the assistance and of the conditions. Poland, as a member of the IMF, does in fact participate in the costs of the assistance programs, but this fact does not evoke great emotions. (shrink)

A literatura chamada de “apocalíptica” tem recebido uma renovada apreciação nos últimos anos. Entretanto, percebe-se certa confusão terminológica que, por fim, leva a uma classificação equivocada do gênero de certos escritos. O presente artigo tem por finalidade analisar as conceituações e as expressões literárias da apocalíptica, com o intuito de se chegar a uma definição mais clara do tema, distinguindo apocalipse enquanto gênero literário e apocalíptica enquanto mentalidade , com as formas básicas de expressão literária do gênero e seus (...) paralelos antigos. Assim sendo, o artigo é dividido em duas partes: primeiramente, verificam-se as definições e características atribuídas ao gênero apocalíptico pelos principais autores do tema, especialmente no que se refere aos escritos judaico-cristãos produzidos entre 250 a.C. e 100 d.C.; em seguida, verificam-se os paralelos antigos presentes na literatura de outros povos, como os sumérios, os persas e os gregos. Por fim, faz-se uma breve análise da ocorrência dessa literatura nos Manuscritos do Mar Morto. Isto posto, chega-se à conclusão de que é possível fazer a distinção acima proposta, a qual traz maior clareza na definição e classificação dos escritos ao gênero atribuídos. (shrink)

En noviembre de 2022 la docente e investigadora brasileña Regina Dalcastagnè visitó la Argentina con motivo de la presentación de su último libro titulado Un retrato sin pared: memorias, ausencias y confrontaciones en la narrativa brasileña contemporánea, publicado por la Editorial Mandacaru. En esa ocasión fue invitada por la Cátedras de Literaturas Lusófonas del Profesorado en Portugués, Depto. de Lenguas y Literaturas Modernas de la FaHCE-UNLP.

Panuje szeroko rozpowszechnione mniemanie, ze rok 1989/90 był dla społeczeństwa polskiego rokiem wielkiego przełomu. I trudno temu przeczyć, ale - dodać trzeba - tylko w pewnym ograniczonym sensie. Niewątpliwie miały w tym czasie miejsce doniosłe przemiany. Wymieńmy najważniejsze: likwidacja ustrojowych podstaw kolektywizmu i opartej na nich gospodarki planowej, powrót do ustroju własności prywatnej i gospodarki wolnorynkowej, obalenie monopolu partii komunistycznej, wprowadzenie zaś na to miejsce wielopartyjnego systemu demokracji liberalnej, koniec polityki wdrażania w świadomość społeczeństwa ideologii marksistowskiej przy pomocy administracyjnych organów (...) władzy, zabezpieczenie natomiast prawno-społecznych warunków dla realizacji zasady wolności myślenia, słowa i działania we wszystkich dziedzinach życia społecznego, a przede wszystkim w interesujących nas obszarach polskiej kultury i nauki. (shrink)

Examinaremos en este artículo las relaciones entre literatura y ciencia a lo largo de los últimos dos siglos, con especial énfasis en el estado actual y en las perspectivas futuras. Veremos aquí que existen profundos vínculos entre ellas como consecuencia de que ambas se nutren de un imaginario colectivo común a la vez que lo alimentan. Analizaremos también diversos aspectos tales como las influencias recíprocas y los desarrollos simultáneos de nuevas ideas y conceptos. En este sentido, comprobaremos cómo los (...) grandes cambios de paradigma se manifiestan muchas veces a la vez en la ciencia, la literatura y otros ámbitos del saber. Finalmente, discutiremos algunos aspectos relativos a la exploración de los espacios comunes entre literatura y ciencia con el objetivo de potenciar las formas de conocimiento a partir de un mestizaje epistémico y metodológico. (shrink)

Desde ines del siglo XX, el Desarrollo Humano (DH) ha planteado la necesidad de un cambio de paradigma que centre su atención en la mejora de la condición de vida de las personas —no únicamente desde la perspectiva de un aumento de ingreso— sino en torno al desarrollo de las capacidades fundamentales o esenciales pertenecientes al ser humano. Esta postura parte de la crítica al utilitarismo y sostiene que el DH tiene que partir de una comprensión profunda del ser humano. (...) Hasta entonces, la pregunta central del desarrollo había sido sobre la capacidad de producción de una nación. Pero, el nuevo planteamiento se preocupa por el estatus de las personas no en cuanto a la felicidad entendida como el poder de generar bienestar en función de obtener placer y evitar el dolor, sino cómo está la gente en sí misma. Entonces, el DH se reiere a un proceso y a un in en sí mismo, mediante el cual la gente accede a oportunidades para ampliar sus capacidades y funcionamientos, puesto que el sujeto de éstas es el hombre mismo. El DH como paradigma tiene que desarrollar un cuerpo teórico de carácter interdisciplinar y, en este punto, la incorporación de la ilosofía se hace urgente. Es necesario incorporar la metafísica del hombre dentro de la antropología social (AS) a la metodología de investigación del DH, a in de responder ¿Cuáles son las capacidades esenciales que le competen a los seres humanos? (shrink)

Darcy Ribeiro foi um dos maiores intérpretes da sociedade brasileira. A literatura é um dos atalhos que o intelectual encontrou para pensar o Brasil e, por extensão, a América Latina. Em alguma medida, o antropólogo-ficcionista extrapola o texto ficcional dialogando diretamente com o contexto histórico, cultural e social que ele traçou em sua obra antropológica, criando uma espécie de romance de tese, para instigar novas reflexões sobre os problemas persistentes no país.

En el siguiente artículo tratamos de rastrear en la producción teórica y literaria del destacado médico y escritor zuliano Jesús Semprún (1882-1931), sus ideas fundamentales acerca de la literatura, el americanismo, y la organización social, así como la presencia de los diversos componentes humanistas en las reflexiones ofrecidas a lo largo y ancho de toda su trayectoria intelectual.

The article is an attempt to reconstruct and reconsider critically the ethical views of J. Hempel as formulated in his early works.