The Council of Trent of 1545-1563, which, incidentally, was not only long lasting but also difficult to convene, reflected a completely unstable general Christian situation during a period of rapid reformation. It is known that its foundations amounted to 95 Luther abstracts, and the subsequent course of events necessitated the immediate convening of the Ecumenical Council. Pope Clement VII made real attempts to do so, but did not reach the goal as a result of the war. Bulla of June 12, (...) 1536, his successor Pope Paul III also ordered the convening of the Ecumenical Forum of Christians in May 1537, but, as in the first case, there was a war again in the event of its holding. For the same reason, the cathedral did not gather in November 1542. Only in March 1545 the cathedral was convened, and in December of the same year - officially opened in Trident. (shrink)

T. Zinkevich. "The ideas of civil religion in the works of Mykola Kostomarov." The author based on the fact that a civil religion - it is a social and cultural phenomenon in which the light of a kind of religious language and the specific practices of the necessity of finding and approval of the national state, which has its roots in the community needs to find the sacred in the work, which is inherent in the transcendent, eternally linear in nature (...) and which is rooted in the history of the territory. According to N. Kostomarov, the main provisions of national faith as follows: God is one, He is the creator of all things, the seat of comfort and happiness, belief in which is the key statements in the freedom society, equality, and fraternity; social ideals of Ukrainians, which is the expression of Christian Cossack republic and the social doctrine of the early, truthful Christianity coincide; Ukraine, in contrast to other ethnic groups, is a carrier and protector of the true social and Christian values, which makes it possible immortality Ukrainians, his primacy in the social liberation and unification of the Slavic community, in which Ukraine will take place eludes Rzeczpospolita. (shrink)

The main purpose of the article is to highlight the content and logic of formation the concepts of the state that emerged among the Ukrainian Orthodox intellectuals in the end of XVI - early XVII century. During this period was decisive for the formation of early modern Ukrainian nation as a new community and the beginning of its struggle for statehood. Major political role in the formation of Ukrainian nation at that time played Cossacks, but the Orthodox clergy not only (...) gave ideological support Cossack, but had his own concept of nation. As the main creators of the concept were Meletius Smotrytsky, Zachariy Kopystensky, Jov Boretskiy, Petro Mohyla. His complete registration it has acquired at the time of the restoration of Orthodox Metropolis of Kyiv and the metropolitan of Petro Mohyla (1620-1646). The principal features of this concept is defined as follows: State Orthodox intellectuals understood as a voluntary association of people of all classes around one idea. This idea was determined public good that church leaders perceived primarily as a transcendent grace. The symbol of grace was heavenly Jerusalem, which advocated earthly projection Kyiv. Orthodox church leaders deliberately refused confession from the ideal state for aggressive ideal spiritual state. This identified a fundamental difference from the then existing state ideologies of the Rzeczpospolita and Moskovia. Ruler of the concept of the ideal state is determined Orthodox hierarchs not a person but a state, personified in its most charismatic spokespersons. At first, the prince, then the gentry, then the Cossacks. The main objective is the defense of the state governor and care about the welfare of his subjects. At the same time Ukrainian clerics fundamentally alien to the idea of autocracy, they differ greatly from contemporary Moscow clergy. Another important feature of the state concept Ukrainian Orthodox Church of the Cossack era is persistent assertion priority of the spiritual over the secular government that does not coincide with the ideals of the Cossacks and was often a source of conflict. The main conclusions of the note is the fundamental notions of state formation in the Ukrainian Orthodox Church, the difference between these concepts from Moscow-Byzantine ideology and proximity to European humanistic model of the state than is largely due to the role of the Orthodox Church in the national liberation revolution led by Bohdan Khmelnytsky and conflicts Kyiv Metropolis with the Moscow Patriarchate in the future. (shrink)

Stosunki polsko-węgierskie pozostają czymś niezwykłym na skalę europejską. Choć w świadomości społeczeństw obu narodów dominuje pozytywne postrzeganie wzajemnych relacji, nie było to zjawisko stale występujące w historii. Najintensywniej zachodziło, gdy oba kraje opierały się dominacji pierwiastka germańskiego. Węgry jako pierwsze utraciły niepodległość, ulegając naciskom ze Wschodu. Również Polska podzieliła los Węgier, ulegając presji zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu. Doświadczenia historyczne obu krajów pokazały konieczność współdziałania wobec zagrożeń płynących z obu kierunków. Warunki po 1886 roku nie sprzyjały realizacji tego założenia, (...) choć w XIX i XX wieku Polacy i Węgrzy snuli wizje geopolityczne określające skalę możliwych przemian w Europie Środkowej. Zmiana nastąpiła po zakończeniu II wojny światowej. Niezależnie od naturalnie występujących rozbieżności w postrzeganiu własnego otoczenia, w XXI wieku trudno wskazać polską koncepcję geopolityczną, która nie uwzględnia regionalnej roli Węgier, czy też węgierską, ignorującą Rzeczpospolitą Polską. (shrink)

MacIntyre jest przekonany, że nie istnieje racjonalność jako taka, a jedynie „racjonalność-tej-lub-owej-tradycji”. Wyróżnia on trzy tradycje intelektualne i moralne, które we współczesnym świece zmagają się o zwycięstwo. Pierwszą z nich nazywa „encyklopedyczną”, ponieważ jej kanoniczym tekstem jest IX wydanie encyklopedii Britannica. Druga z nich, zwana jest „genealogią”, wywodzi się od F. Nietzschego i w niej podobną rolę pełni jego dzieło "Z genealogii moralności". Trzecią zaś jest „tradycja”, której kluczowym przedstawicielem jest św. Tomasz z Akwinu. Zdaniem MacIntyre’a z konfrontacji pomiędzy nimi (...) wychodzi zwycięsko tomizm, czego współczesnym wyrazem jest nauka moralna zawarta w encyklice "Veritatis Splendor". Z tego powodu najpierw ukazaliśmy sposób ujęcia i rozstrzygnięcia przez MacIntyre’a sporu pomiędzy trzema tradycjami. To doprowadziło go do przyjęcia absolutyzmu moralnego Jana Pawła II. Tekst zwieńczyliśmy uwagami krytycznymi odnoszącymi się do jego próby przezwyciężenia relatywizmu moralnego. (shrink)

Tekst analizuje problem wielorakiej realizacji warunków doboru naturalnego: zmienności, reprodukcji i dziedziczności, przy czym główny nacisk położony zostaje na trzecią z wymienionych cech. Głównym celem prowadzonych analiz jest chęć pokazania, że możliwość wielorakiej realizacji doboru istniałaby nawet wówczas, gdyby pominąć argumenty z zakresu astrobiologii i sztucznego życia i skupić się wyłącznie na analizie genetyki znanych nam form życia. Tekst omawia również konsekwencje powyższej konkluzji, wskazując jak teza o wielorakiej realizacji warunków doboru wpływa na rozważania o takich zagadnieniach, jak: redukcjonizm w (...) biologii, definiowanie życia, badania dotyczące epigenetyki oraz autonomia biologii. Zaznaczone zostaje także jej znaczenie dla badań nad poziomami selekcji i wielkimi przełomami ewolucji. (shrink)

To, co może interesować, w dramatopisarstwie Stanisława Wyspiańskiego „historyka-socjologa” zajmującego się ideami politycznymi dotyczącymi kwestii kondycji i perspektyw narodu w drodze ku niepodległości oraz narodu, dla którego nowoczesność jest warunkiem koniecznym żywotności w ramach ekumeny europejskiej, zawrzeć można w pięciu tezach. Są to tezy odzwierciedlające krytycyzm dotyczący „tego, co polityczne” i wskazujące na skłonność do pesymizmu antropologicznego. Teza pierwsza: Kompetencje merytoryczne i kwalifikacje moralne polskich elit politycznych stanowią problem społeczny, który obecny jest w dziejach państwa polskiego z dawien dawna. Próby (...) rozwiązania tego problemu nie powiodły się. Tym gorzej, że nie powiodły się w czasie, gdy naród polski znalazł się w sytuacji powinności „wybicia się na niepodległość”. Teza druga: U ludzi, którzy wchodzą w skład elity politycznej/kandydują do elity politycznej w narodzie polskim, silna skłonność do prywaty łączy się z silną skłonność do megalomanii. Często i gęsto wydzieranie swej „działki” z tego „postawu sukna”, jakim jest Polska, łączy się z autoreklamą umiejętności męża stanu i ofiarności sługi ludu. Teza trzecia: Dobór do elity politycznej i zmiany w jej składzie nie przebiegają wedle reguł, w których na miejscu pierwszym stawia się interesy i aspiracje narodu. Praktyki świadczą o posługiwaniu się nieodpowiednimi standardami i kryteriami. Teza czwarta: Amatorszczyzna socjotechniczna i powszechność posługiwania się demagogią, w połączeniu z brakiem myślenia strategicznego w mentalności i behawiorze ludzi polskiej elity politycznej, przynoszą niebywałe szkody staraniom o polską racje stanu. Teza piąta: Narodu polskiego nie można nazwać wspólnotą polityczną kierowaną przez odpowiednią/właściwą elitę. Jest to naród którego nauczycielami są liczni szarlatani, demagodzy, kombinatorzy polityczni – naród, który jest źle kierowany przez osobników, którzy nie nadają się do odgrywanych ról i naród, który nie potrafi zbuntować się i pro domo sua wyłonić z siebie elity alternatywnej, skutecznie dbałej o tożsamość i żywotność narodu jako wspólnoty politycznej w ramach ekumeny europejskiej. […]. (shrink)

Badacze od dawna zwracali uwagę na głębokie przekonanie szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów o wyjątkowości jej kraju i jej swobód. Wbrew temu, co się czasem sądzi, nie był to wyraz sarmackiej megalomanii, która dała o sobie znać w wieku XVII i na początku XVIII, opinię tę głoszono co najmniej od połowy wieku XVI. Nie była to też jakaś polska osobliwość, podobnie mówili i zapewne myśleli o swoich swobodach obywatele innych wolnych rzeczypospolitych. Już w XV wieku mieszkańcy Florencji uważali swoją republikę za (...) jedyną i nadzwyczajną, właśnie z racji panującej w niej wolności. Podobnie swój kraj i panującą w nim wolność oceniali Wenecjanie, a później Holendrzy, a także Anglicy. Zdanie: „jest tylko jedno królestwo na ziemi, gdzie wolność znalazła mieszkanie” wbrew pozorom nie odnosi się do sarmackiej Rzeczypospolitej, ale do hanoweriańskiej Anglii, a jego autor sądził, iż to jego ojczyzna jest jedynym krajem, a Brytyjczycy są jedynym ludem, który prawdziwie może o sobie powiedzieć: „jesteśmy wolni”. Szlacheccy obywatele Rzeczypospolitej wcześnie wpisali się w ten dyskurs, jeszcze przed pierwszą wolną elekcją. Autorka omawia dzieje owego dyskursu w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, stwierdzając, że w przeciwieństwie do odwołań w wieku XVI, a nawet w początkach wieku XVII pojawiające się później wzmianki o innych niż własna rzeczpospolita bądź niż republiki antyczne (szczególnie Rzym) były niezbyt liczne i dość powierzchowne, ich autorzy na ogół nie wiedzieli zbyt wiele o przywoływanych krajach, nie mieli jednak wątpliwości, że łączy je z Rzecząpospolitą pewne podobieństwo, które można by określić jako wspólnotę wolności. Bo też ten właśnie motyw, ważny także wcześniej, w wieku XVII i pierwszej połowie wieku XVIII stał się dominujący. Kryzys i skostnienie refleksji politycznej w połączeniu ze spadkiem zainteresowania światem zewnętrznym spowodował, że w szlacheckich dyskusjach politycznych nie pojawiały się już bardziej rozbudowane odwołania do innych krajów i ich rozwiązań ustrojowych. Ich uczestnicy jednak w dalszym ciągu włączali swój kraj w dość elitarną wspólnotę republik europejskich i w dalszym ciągu, nie bacząc na wszelkie różnice społeczne, wyznaniowe, polityczne, z których zresztą często nie zdawali sobie sprawy, uważali je za swoje „towarzyszki”. (shrink)

Formułowane w ostatnim czasie przez postępowych Amerykanów zarzuty wobec cynicznej, konserwatywnej „weaponizacji” wolności słowa trafnie zwracają uwagę na tkwiący w niej aspekt hipokryzji. Przesłankę tych oskarżeń często stanowi jednak wolność słowa rozumiana „absolutystycznie” jako bezwzględne dobro. W istocie należy ją zawsze rozumieć jako coś, co prowadzi do innego celu: mającego wymiar obiektywny, subiektywny bądź intersubiektywny. Najczęstszą funkcją wolności słowa jest tworzenie warunków dla epistemologicznego poszukiwania prawdy. Zwracali na to uwagę liberałowie, tacy jak John Stuart Mill, oraz marksiści, tacy jak Herbert (...) Marcuse – twierdzący, że realizację tego celu utrudnia „represywna tolerancja” dla szkodliwych lub błędnych idei. Wolności słowa można bronić również ze względu na wpisaną w nią możliwość wyrażania indywidualnych opinii i uczuć, bez której nie ma mowy o jednostkowej autonomii. Trzecia funkcja wolności słowa ma charakter performatywny: język może służyć do działania w świecie. Współcześnie najczęściej mówi się w tym kontekście o ograniczaniu „mowy nienawiści” jako aktu przemocy symbolicznej, jednak konsekwencje tak rozumianej wolności słowa mogą być również pozytywne. Czwarty telos wolności wypowiedzi – semantyczny raczej niż epistemologiczny, ekspresywny czy performatywny – to tworzenie nowych znaczeń kulturowych bądź krytyka konwencjonalnych. Ponieważ wolność słowa może służyć jednej lub większej liczbie z tych funkcji, warto jej bronić również w niedoskonałym społeczeństwie, niezależnie od tego (przy całym szacunku dla Marcusego), że nie ma ona wartości bezwzględnej. (shrink)

Artykuł stanowi porównanie dwóch strukturalnych teorii sądów logicznych: teorii Kazimierza Ajdukiewicza z lat sześćdziesiątych XX wieku oraz teorii Jeffreya Kinga z początku XXI wieku. Pierwsza część artykułu zawiera charakterystykę obu teorii. W części drugiej szczegółowo omówione zostają istotne podobieństwa pomiędzy stanowiskami. Następnie identyfikowane są różnice między nimi i przeprowadzona jest analiza mająca doprowadzić do uzyskania odpowiedzi na pytanie o to, czy różnice te są istotne, czy pozorne. Część trzecia dotyczy tego, czy możliwe jest uodpornienie omawianych teorii na tzw. problem (...) Benacerrafa. (shrink)

Chronologicznie traktując sprawy, trzeba powiedzieć, że Gerda Walther jest trzecią uczennicą Edmunda Husserla. Przyjechała de niego do Freiburga w roku 1917, podczas gdy pierwsza z nich, Hedwig Conrad-Martius przyjechała de Husserla w roku 1910 de Getyngi, a druga, Edith Stein - w roku 1913, również do Getyngi. Trzeba też od razu dodać, że życie i dzieło trzeciej uczennicy Husserla nie jest tak znane, jak dwóch pierwszych. Należy mieć nadzieję, że z upływem czasu myśl filozoficzna Gerdy Walter zostanie szczegółowe opracowana i (...) będzie przedmiotem większego zainteresowania, podobnie jak to ma miejsce w przypadku twórczości Conrad-Martius i Stein. Niniejszy artykuł o charakterze wprowadzającym: 1) zwraca uwagę na ważniejsze wydarzenia z życia Gerdy Walther, 2) przybliża stosowany przez nią metodę fenomenologiczną jako drogę de odkrywania prawdy istnienia siebie samego, drugiego i Boga oraz 3) ogólnie wprowadza w jej badania przeżycia mistycznego. (shrink)

Opracowanie zmierza do określenia paradygmatu rozumienia klauzuli dobra wspólnego zawartej w art. 1 Konstytucji z 1997 r. i treści sformułowanej w nim zasady. Argumentuje się, że – m. in. ze względu na zachowanie materialnej tożsamości konstytucji – kluczowa dla realizacji postawionego celu jest analiza prac przygotowawczych. Analiza ta pozwala na postawienie tezy, że dobro wspólne to – określana na płaszczyźnie wspólnoty politycznej – suma warunków życia społecznego umożliwiających i ułatwiających rozwój wszystkich członków tej wspólnoty i tworzonych przez nich społeczności. Szeroko (...) przedstawiona jest szersza, sięgająca starożytności, filozoficzna tradycja ideowa leżąca u podstaw identyfikowanego paradygmatu konstytucyjnego pojęcia dobra wspólnego, oraz polskie tradycje konstytucyjne powiązane z podjętą problematyką. Argumentuje się, że ustrojodawca wskazał określoną tradycję ideową jako wyznaczającą podstawowy kontekst wyznaczający rozumienie klauzuli dobra wspólnego oraz wprost zdystansował się wobec centralnych elementów ujęcia dobra wspólnego właściwego konstytucji kwietniowej z 1935 r., pozostając w tradycji, do której należała Konstytucja 3 Maja. Sformułowana w art. 1 Konstytucji z 1997 r. zasada dobra wspólnego głosząca, że „Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli”, sytuuje dobro wspólne u podstaw całego porządku konstytucyjnego. Po zidentyfikowaniu zasadniczych elementów tej zasady argumentuje się, że jest ona zasadą pierwszą, strukturalnie powiązaną z każdym elementem systemu prawnego. Argumentuje się na rzecz tezy o integralnym powiązaniu dobra wspólnego z godnością i uznaniu wolności i praw człowieka za zasadniczy element dobra wspólnego. Opracowana koncepcja zostaje zaaplikowana do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Przeprowadzona analiza wskazuje, że orzecznictwo to nie jest, jak dotąd, oparte na spójnej koncepcji dobra wspólnego. Nierzadko przyjmowana jest perspektywa typowa dla – odrzuconego przez ustrojodawcę – ujęcia w duchu konstytucji kwietniowej, w której dobro wspólne przeciwstawiane jest prawom człowieka; obecne są jednak także elementy typowe dla ujęcia klasycznego, w duchu Konstytucji 3 Maja. Analizę dopełniają postulaty dotyczące dalszego kształtowania orzecznictwa TK odwołującego się do dobra wspólnego. (shrink)

The consequence of establishing new Polish state borders after the Second World War was the mass resettlement of citizens of the pre-war Second Polish Republic (II Rzeczpospolita) from the so-called Kresy – now newly established Lithuanian, Belarusian and Ukrainian republics of the Soviet Union – to the Polish People’s Republic (Polska Rzeczpospolita Ludowa). The 240,000 Poles, who left the Lithuanian Soviet Socialist Republic as part of the post-war resettlement, were only part of a group of over 1.4 million (...) people resettled to ‘new Poland’. With extraordinary strength, they revived the 19th century myth of the Polish Kresy – one of the most important Polish national myths – which soon became an inseparable part of the Polish national discourse and the main element of Polish identity policy towards Poles who stayed in Kresy. This article is an attempt to answer the following question: What is the meaning of and role played by Kresy myth/discourse in constructing the identity of contemporary Poles living in South-eastern Lithuania – on the territory of these mythical Polish Kresy? The article is based on a series of interviews with Poles from Lithuania and representatives of governmental and non-governmental organisations operating for the Kresy, as well as an analysis of the content of these organisations websites with a project offer addressed to Poles in Lithuania. (shrink)

Artykuł analizuje estetyczną formę polityki Hannah Arendt w interpretacji Jima Josefsona. Zdaniem autora „Hannah Arendt’s Aesthetic Politics: Freedom and the Beautiful” - filozofka poszukiwała swego własnego „transcendentnego momentu” (der Augenblick) i w celu zidentyfikowania go analizowała prace takich myślicieli jak: Nietzsche, Kierkegaard, Jaspers, Heidegger, Kafka, Benjamin. Przemyślana krytyka każdego z powyższych nurtów pozwoliła jej sformułować własną koncepcję określoną przez Josefsona mianem „momentu estetycznego”. Wyodrębniając „wolność piękna”, jako trzecią twarz wolności na równi ze znanymi czytelnikom Arendt wolnością działania i umysłu, amerykański (...) filozof w swej książce skupia się na wykazaniu, jak ta wolność, zakorzeniona w fenomenologii Jaspersa i niemetafizycznym odczytaniu Kanta, ma posłużyć za antidotum na wyobcowanie ze świata, które jego zdaniem, jest tematem spajającym wszystkie prace Arendt. (shrink)

Celem artykułu jest przeanalizowanie Ajschylosowej _Orestei _pod kątem wybranych motywów, dynamiki oraz konsekwencji popełnionych zbrodni przez głównych bohaterów tragedii. Wśród motywów występków uwzględniono klątwę rodową Atrydów, indywidualny charakter bohaterów oraz międzypokoleniowy charakter zemsty. Te trzy elementy razem oddziaływały na siebie, potęgując cierpienie ofiar i wzmacniając w bohaterach trylogii przeświadczenie o nieuchronności ludzkiego fatum, które popycha człowieka ku złu. Omawiając dynamikę _Orestei_, zwrócono szczególną uwagę na trzy występujące obok siebie rodzaje mordów: dzieciobójstwo, którego dopuścił się Agamemnon; mężobójstwo (_maritricidium_), które popełniła Klitajmestra, (...) oraz matkobójstwo, którego sprawcą był Orestes. Podobnie jak w przypadku motywów zbrodni, również między nimi zachodzi nierozerwalna zależność przyczynowo-skutkowa. Ostatnia część artykułu zwraca uwagę na konsekwencje popełnionych złych czynów, które zostały ujęte w trzy zasadnicze kategorie. Pierwsza kategoria ma charakter społeczny i dotyczy roli instytucji publicznych w podejmowaniu decyzji o życiu i śmierci obywateli. Druga kategoria ma charakter religijny i stawia pytanie o rolę religii w życiu społecznym, w szczególności o wpływ zmarłych na żywych oraz znaczenie rytuału religijnego w oczyszczeniu zbrodniarza. Trzecia kategoria ma naturę prawną i stawia pytanie o genezę prawa, ze szczególnym uwzględnieniem attyckiej procedury sądowej. (shrink)

Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji solidarności pokoleń w kontekście wyzwań procesu starzenia się ludności na początku XXI wieku. Utrzymanie pozbawionych konfliktów relacji pokoleniowych jest kwestią wymagającą wspólnych interwencji podmiotów publicznych, komercyjnych i pozarządowych. Dlatego też w opracowaniu, po omówieniu znaczeń pojęcia pokolenie i typów relacji międzypokoleniowych, zostaną wskazane modele polityki relacji międzypokoleniowych. Opis uwzględnia działania na poziomie międzynarodowym, krajowym oraz regionalnym i lokalnym. W dalszej części analizie poddane zostaną główne założenia działań na rzecz solidarności pokoleniowej z wybranych dokumentów projektu cywilizacyjnego (...) "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności". Podsumowanie obejmie rekomendacje praktyczne i badawcze w zakresie polityki rodzinnej i rynku pracy. * The aim of this article is to introduce a concept of "solidarity of generations" in the context of challenges of population ageing at the beginning of the XXI century. Maintaining relationships without generational conflict is a matter requiring joint intervention of public, market and social sectors entities. After the discussion of generation meaning and types of relationships between generations, intergenerational policies models were identified. The description included activities at the international, national, regional and local levels. Later in the article activities assumptions for the solidarity of generations included in the selected documents of civilization project "Poland 2030. The Third Wave of Modernity" were critically analyzed of the main approaches. Conclusions provided recommendations for practical action and further research. (shrink)

Niniejszy artykuł podejmuje dwie zasadnicze kwestie. Pierwsza to zagadnienie recepcji filozofii Schellinga w Polsce po drugiej wojnie światowej. Druga to pytanie, w jaki sposób należy rozumieć abstrakcje filozoficzne Schellinga. Za podstawę interpretacji przyjęto kontekstualne rozumienie filozofii, na jakim opierał się w swoich badaniach Ryszard Panasiuk. Z tych dwóch założeń podstawowych wynika struktura artykułu: część pierwsza dotyczy sposobu, w jaki ideologia marksistowsko-leninowska, wychodząc z klasowo-dialektycznego i „partyjnego” rozumienia filozofii, uznała idealizm filozoficzny za wroga. Punktem odniesienia będzie koncepcja Georga Lukácsa „Die Zerstörung (...) der Vernunft” oraz wykładnia filozofii Schellinga jako irracjonalizmu. Część druga skupia się na tym, dlaczego zaprzestano badań nad Schellingiem oraz idealizmem po drugiej wojnie światowej, oraz w jakich warunkach i kiedy pojawiły się pierwsze opracowania monograficzne. Część trzecia jest historyczno-krytyczną i kontekstualną interpretacją filozofii przyrody Schellinga. Filozofię Schellinga można rozumieć jako nową antropologię, integralnie łączącą człowieka i przyrodę. W tym sensie jest ona antytezą racjonalistycznego redukcjonizmu. (shrink)

Artykuł omawia kategorię odosobnienia (Gelassenheit, Abgeschiedenheit) Mistrza Eckharta jako propozycję etyczną. W pierwszej części artykułu autorka omawia kwestie metodologiczne oraz translatorskie. Następnie przedstawiony zostaje kontekst teologii apofatycznej, w którym Eckhart wprowadza pojęcie odosobnienia. Trzecia i czwarta część została poświęcona ideałowi ubóstwa oraz teorii cnoty. Autorka pokazuje w jaki sposób pojęcie odosobnienia może być odczytywane jako przede wszystkim postulat z zakresu filozofii moralnej.

Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej części pod uwagę brana jest możliwość, że ludzie, a być może także wszystkie inne skończone podmioty poznające, które dysponują zdolnością do formułowania ocen moralnych, podlegają uniwersalnemu złudzeniu co do hierarchizacji wartości moralnych, według których działają, a więc że mają odwrócone spektrum aksjologiczne. W części drugiej jest uzasadniana teza, że jedynym środkiem, pozwalającym wykluczyć możliwość podlegania radykalnej iluzji aksjologicznej przez skończone podmioty poznające, jest odwołanie się do metafizycznego pojęcia Boga, rozumianego jako pojęcie istoty (...) najdoskonalszej, i do Jego wiedzy na temat tego, co jest dobre, a co jest złe. Kwestia istnienia Boga oraz wskazanie, w jaki sposób należałoby religijnie konkretyzować pojęcie Boga, nie są podejmowane. Do przeprowadzenia prezentowanej w artykule argumentacji wystarczy, że Bóg będzie rozumiany jako osoba dysponująca atrybutem wszechwiedzy. Część trzecia jest poświęcona uwagom na temat relatywizmu moralnego, zagadnieniu tzw. dylematów moralnych oraz pojęciu istoty dobra moralnego. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest systematyczny namysł i próba oceny badań Dariusza Kuboka nad krytycyzmem, związanych z monografią Krytycyzm, sceptycyzm i zetetycyzm we wczesnej filozofii greckiej, która problematyzuje krytycyzm z perspektywy filozoficznej i prezentuje nowy paradygmat interpretacyjny wczesnej filozofii greckiej. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przybliża część dorobku publikacyjnego Polskiego Badacza, będącego drogą do jego głównego dzieła. Druga omawia problem, metodę i strukturę opus magnum. Trzecia poddaje ocenie badania, a także ich znaczenie z perspektywy filozoficznej oraz ogólnohumanistycznej.

Celem artykułu jest zestawienie trzech koncepcji uniwersaliów prezentowanych przez Pawła Rojka w Tropach i uniwersaliach z koncepcjami uprawdziwiania. Rojek poddaje analizie trzy podejścia do problemu jedności w wielości: (1) jedności szczegółowej obejmującej abstrakcyjne własności, (2) jedności ogólnej uchwytującej nieokreślone aspekty oraz (3) wyróżnienie konkretnych uniwersaliów. Dwa pierwsze interpretuje w odniesieniu do teorii uprawdziwiania, przywołując „argument z passiflory” i rozwijając jego autorską wersję. W tekście kontynuuję refleksję Rojka, rozwijając ją w odniesieniu do trzeciej koncepcji uniwersaliów, czyli konkretnych powszechników. Zestawiam je z (...) monizmem Jonathana Schaffera, aby następnie zbudować trzecią wersję „argumentu z passiflory” opartą na ufundowaniu. (shrink)

Opisane i skrytykowane zostaje stanowisko umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego, zaproponowane przez Michaela Esfelda i Vincenta Lama. Postawione są trzy tezy: pierwsza, że odnośne stanowisko uwikłane jest w traktowanie czasoprzestrzeni jako własności pola grawitacyjnego; druga – wykorzystanie przez to stanowisko metafizyki własności generuje niepożądane konsekwencje w postaci odrzucenia równoważności heurystyk służących do budowania reprezentacji grawitacji w ogólnej teorii względności; trzecia, że czasoprzestrzeń powinna być metafizycznie interpretowana jako element szerszej struktury grawitacyjnej.Stanowisko Esfelda i Lama zostaje zrekonstruowane, odniesienie do zagadnienia heurystyk budowania (...) reprezentacji grawitacji przedstawione jest jako perspektywa krytyczna, zrealizowana zostaje krytyka umiarkowanego ontycznego realizmu strukturalnego i przedstawione zostają z niej wnioski oraz dalsze postulaty dotyczące ontologii czasoprzestrzeni. Na pytanie postawione w tytule zostaje udzielona odpowiedź, że czasoprzestrzeń to część struktury. (shrink)

Zasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „antykryminał”; trzecia – kryminał rzekomo niezakończony. Każdy z tych utworów, odmiennie odwołując się do kryminalnej narracji linearno-powrotnej i kryminalnego schematu fabularnego, do odmiennych też nieco celów strukturę powieści kryminalnej wykorzystuje, co najbardziej uwydatniają finałowe sekwencje zdarzeń. Stąd tytuł artykułu oraz przyjęta w nim metoda analizy, gdyż zarówno (...) teoria powieści (kryminalnej), jak też teoria retoryki (klasycznej), obie podkreślają duże znaczenie narracyjnego i fabularnego finiszu, a retoryka pozwala dookreślić jego celowość, czyli pełnienie przezeń różnorakich funkcji, dzięki przywołaniu istotnych w komunikacji (także literackiej) kontekstów oraz konsytuacji. Poznawcze, wychowawcze i estetyczne, a więc perswazyjne funkcje powieści kryminalnej zależą m.in. od „otwartego” bądź „zamkniętego” kształtu zakończeń narracji i fabuły. Te zakończenia w przypadku każdego z oryginalnych, niesztampowych i wartościowych dzieł są w istocie niepowtarzalne. (shrink)

Artykuł omawia główne cechy koncepcji "solidarności pokoleń". Podejście to jest wykorzystywane w analizach dotycz¸a}cych procesu starzenia siȩ społeczeństw na pocz¸a}tku XXI wieku oraz w projektowaniu polityki publicznej. Opracowanie przybliża podstawowe znaczenia pojȩć dotycz¸a}cych pokolenia i relacji miȩdzypokoleniowych. Zwrócono uwagȩ, iż solidarność pokoleń stanowi kwestiȩ socjaln¸a} wymagaj¸a}c¸a wspólnych interwencji podmiotów publicznych, komercyjnych i pozarz¸adowych. Praca prezentuje też wnioski z krytycznej analizy założeń działań na rzecz solidarności pokoleniowej zaprezentowanych w wybranych dokumentach projektu cywilizacyjnego "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności". * The article (...) discusses the main features of "solidarity of generations" concept. This approach is used in the analysis of the ageing process at the beginning of the XXI century as well as in designing of public policy. Essay introduces the basic concepts of generations and relationships between generations meaning. Article emphasizes that solidarity between generations is a social issue that requires the combined intervention of public, commercial and non-commercial bodies. Paper presents a conclusions from critical analysis of assumptions for the solidarity of generations included in the selected documents of civilizational project "Poland 2030. The Third Wave of Modernity.". (shrink)

Jednym z głównych wyzwań współczesnego rozwoju społeczno-gospodarczego jest proces starzenia się ludności. Złożony charakter zmian z nim związanych uzasadnia podejmowanie interwencji uwzględniających wyzwanie utrzymania solidarności pokoleniowej i przeciwdziałania wykluczeniu robotycznemu. Opracowane przybliża koncepcję srebrnej gospodarki jako systemu gospodarczego opartego na zaspokajaniu potrzeb starzejących się społeczeństw. W artykule przedstawione zostały założenia budowy srebrnej gospodarki zawarte w wybranych dokumentach projektu cywilizacyjnego "Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności". Podsumowanie obejmuje wnioski z przeprowadzonej analizy strategii oraz postulaty co do kierunków dalszych badań. ** One (...) of the main challenges of the contemporary socio-economic development is the process of population ageing. The complexity of the changes associated with it justifies interventions taking into account the challenge of generational solidarity maintenance and robotics divide prevention. Article introduces the concept of silver economy - an economic system based on meeting the needs of ageing populations. This paper present the assumptions of building the silver economy contained in selected documents which are a part of civilizational project "Poland 2030. The Third Wave of Modernity." Summary include conclusions from the strategy analysis and postulates of further research directions. (shrink)

Those who have written on Paweł Brzostowski have lacked to pay much attention to his patriotism and his activities as a priest. Some have disapproved the fact that in hard times he left his peasants and sought peace abroad. It is obvious that he lacked the courage of priest Stanisław Brzóska or one of priest Ignacy Skorupka to take the leadership of his own army of peasants to defend Poland. Yet he showed through his life much commitment to strengthen Poland (...) in order to avoid its defeat. He never stooped to the role of tsar’s confidant like other magnates and priests. His peasant army participated in the Kościuszko Insurrection and the November Insurrection. In 1798, after Napoleon’s army had entered Italy, he returned to Poland and gave away 3 000 Zlotys aid to peasants. He also made sure that the fund for the teacher, the doctor and the chemist’s always served the local community. J. Bartyś states that Paweł Brzostowski was a priest by choice: “he always strived to put into practice the Church’s teaching on neighbour-love, honesty and equality of all people regardless their social status”. (shrink)

W artykule omówione zostały sprawy organizacyjne, przebieg i znaczenie polityczne pobytu elektora saskiego Fryderyka Augusta w Opolu w dniach 15 grudnia 1733 r. – 3 stycznia 1734 r. Jest to ważny epizod tak w dziejach miasta, jak i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pomijany jednak do tej pory w historiografii. Tymczasem na przełomie 1733 i 1734 r. o wizycie przyszłego króla polskiego w Opolu było stosunkowo głośno w Europie, a notatki informujące o tym publikowane były w prasie wydawanej w Austrii, Rzeszy Niemieckiej, (...) Rosji czy Wielkiej Brytanii. W artykule wykorzystano doniesienia gazetowe, a przede wszystkim relacje z podróży elektora, jego żony Marii Józefy i dworu saskiego, dokumenty logistyczne oraz korespondencję i rachunki przechowywane w archiwach saskich, austriackich oraz w Archiwum Państwowym w Opolu. (shrink)

W artykule omówione zostały sprawy organizacyjne, przebieg i znaczenie polityczne pobytu elektora saskiego Fryderyka Augusta w Opolu w dniach 15 grudnia 1733 r. – 3 stycznia 1734 r. Jest to ważny epizod tak w dziejach miasta, jak i Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pomijany jednak do tej pory w historiografii. Tymczasem na przełomie 1733 i 1734 r. o wizycie przyszłego króla polskiego w Opolu było stosunkowo głośno w Europie, a notatki informujące o tym publikowane były w prasie wydawanej w Austrii, Rzeszy Niemieckiej, (...) Rosji czy Wielkiej Brytanii. W artykule wykorzystano doniesienia gazetowe, a przede wszystkim relacje z podróży elektora, jego żony Marii Józefy i dworu saskiego, dokumenty logistyczne oraz korespondencję i rachunki przechowywane w archiwach saskich, austriackich oraz w Archiwum Państwowym w Opolu. (shrink)

The article discusses the importance of practice for conducting research on digital culture. It poses questions about whether one should possess technical competences in the field of digital humanities and in what way they can facilitate research attempting to describe the contemporary world. This issue is analysed using the theory of the third culture developed by Charles Percy Snow. The argument also focuses on other researchers representing various strategies for combining practice with theory, such as: Lev Manovich, Alexander R. Galloway, (...) Jan Stasieńko and Mirosław Filiciak. The aim of the article is to describe the emerging, new image of a humanist studying digital culture, whose new competence may be seen as a remedy for the ongoing crisis of the humanities. (shrink)

Własność prywatna nie jest żadnym naturalnym uprawnieniem, ale prawną konwencją zdefiniowaną przez system podatkowy. Stopień ingerencji w rzekomo naturalne prawo własności nie może być podstawą oceniania systemów podatkowych, bo sama własność jest wytworem takich systemów. Podatki nie odbierają nam własności, tylko umożliwiają jej istnienie.