English summary: [Is the Church spoiling its own future? A German Catholic inquires] Hans-Harald Sedlacek, a catholic non-professional, turns out to be a quite inspiring maverick. He looks for the reasons for the crisis of faith, which the roman-catholic church is presently deploring as well. With sharp-witted arguments he gets to the bottom of the truths of Christian beliefs, he scrutinizes the alleged infallibility and points out the problems of the sexual morals of the Church including the causes for shortage (...) of priests and child abuse. Furthermore ethical and philosophical topics like property and veraciousness are debated in a most interesting way.Clearly and openly he states his reasons for staying in the Catholic Church but also the urgent necessity to strengthen the reformatory movement within the Church. He deplores the missing unity of Christians and full of verve he pleads for a closer confluence. With his book he aims to motivate the doubtful and disappointed of his own Church as well as the searching of other Churches to work together critically for a mutual future of Christianity. German description: Hans-Harald Sedlacek, ein katholischer Laie, erweist sich als ausserst anregender Querdenker. Er fragt nach den Gruenden fuer die Glaubenskrise, die derzeit auch von der romisch-katholischen Amtskirche so sehr beklagt wird. In scharfsinnigen Streitgesprachen geht er christlichen Glaubenswahrheiten auf den Grund, hinterfragt Unfehlbarkeitsansprueche und problematisiert die sexuellen Moralvorstellungen der Kirche samt den Ursachen von Priestermangel und Kindesmissbrauch. Zudem werden ethische und philosophische Themen wie aEigentum und aWahrheitsliebe auf spannende Weise diskutiert. Offen und klar benennt Sedlacek die Gruende fuer sein Verbleiben in der katholischen Kirche, aber auch fuer die dringende Notwendigkeit einer Starkung der innerkirchlichen Reformbewegung. Er beklagt die fehlende Einheit der Christen und pladiert mit Verve fuer ein engeres Zusammenwachsen. Mit seinem Buch will er Zweifelnde und Enttauschte seiner eigenen Kirche ebenso wie Suchende anderer Kirchen zu einer kritischen Mitarbeit an der gemeinsamen Zukunft der Christenheit ermuntern. (shrink)

In The Economics of Good and Evil, Sedlacek challenges widely-held beliefs about economics and culture by tracing the study and themes of economics throughout history.

In 1989 mass democratic – and later nationalist – movements rose up against governments in Eastern Europe and all communist regimes fell like overripe pears. The very speed and ease of this collapse gave rise to speculations and conspiracy theories in the general public, as well as among those who had taken part in the movements themselves. Why did this all happen at once – so suddenly, why did it all go so smoothly, and who organized it all…?! The “staging” (...) of the democratic revolutions and their subsequent national ethnic conflicts, was blamed on diverse causes: the dark political forces of USA, Russia, EU, Germany, international capital, power-hungry politicians, the secret police, and so forth… In this article I wish to record my own experience, as a student activist during the Czechoslovak Velvet Revolution, and as a social anthropologist and war journalist working for several years during the ethnic wars in Yugoslavia and in the Post-Soviet Caucasus. I address the main reasons that prevented understanding the post-communist mass movements and open a space to popular myths and conspiracy theories: 1. tendencies to political theatre, 2. spontaneity and self-organization of mass movements, 3. “mass intoxication” and the internal transformation of the ecstatic actor – activist. Exploring question marks and speculations about these key moments of these mass movements contributes to their understanding. (shrink)

This book argues that the verbal aspect of the Greek Perfect is complex, involving not one but two aspects, where the perfective applies to events and the imperfective applies to states. These two aspects are connected to specific morphemes in the Perfect tense-form. This study analyses Perfect tense-forms in discursive text by focusing on the Pauline Corpus. The method is grounded in grammaticalisation studies and informed by morphology, comparative linguistics, and historical linguistics. The argument is further supported by a corpus-based (...) study showing both the Greek Perfect tense-form use in letters over an 800-year period and adverb collocations of the Perfect tense-form. The adverb collocations establish when a Perfect is used for an event or for a state. This study challenges other verbal aspect studies that find only one verbal aspect to explain the Greek Perfect. This study situates the Pauline Perfect tense-form usage within a spectrum of other letter writers, and finds that within the Pauline Corpus the Perfects within supplemental clauses are more likely to use active lexemes than other letter writers. This study also finds that most of the Perfects used in letters are supplemental to the mainline and are often backgrounded rather than foregrounded. (shrink)

Η εργασία αυτή θα αρχίσει με μια επισκόπηση των ποικίλων μορφών, συμπεριλαμβανομένων των σύνθετων και περιφραστικών μορφών του ελληνικού Παρακείμενου παράλληλα με το εύρος των χρήσεων τους όπως παρατηρούνται καθ’ όλη την ιστορία της γλώσσας, τοποθετώντας ταυτόχρονα αυτές τις μορφές και χρήσεις σε μία ιστορική πορεία. Η μορφολογία του Παρακείμενου θα συγκριθεί με εκείνη του Ενεστώτα και του Αορίστου, προκειμένου να καθοριστεί ότι το ποιόν του ρηματικού θέματός του είναι συνοπτικό ώστε να ταιριάζει με τον Αόριστο και να αντιτάσσεται στον (...) Ενεστώτα. Έπειτα, ο αναδιπλασιασμός του θέματος του σύνθετου Παρακείμενου θα καταδειχθεί ότι παραγάγει μη συνοπτικό ποιόν, αντίθετα με το ποιόν του λεξικού του θέματος. Αυτό το μη συνοπτικό ποιόν ταιριάζει με τον Ενεστώτα και αντιτίθεται στον Αόριστο. Στη συνέχεια θα παρασχεθεί μια επισκόπηση σχετικά με τον επαναδιπλασιασμό ως διαδικασία, τοποθετώντας τον αναδιπλασιασμό του ελληνικού σύνθετου Παρακείμενου μέσα σε αυτή τη διαδικασία. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ιδιαιτερότητες του επαναδιπλασιασμού στην ελληνική γλώσσα. Εν τέλει, θα εξηγηθεί το σύνθετο ρηματικό ποιόν για τον ελληνικό Παρακείμενο, υποδεικνύοντας ότι η δράση που ανήκει στο λεξικό θέμα είναι συνοπτική, ενώ η μη συνοπτικότητα που παραγάγεται από τον αναδιπλασιασμό τού θέματος ανήκει στην κατάσταση που λογικά ακολουθεί τη δράση. Το σύνθετο λεξικό ποιόν που αναλύεται για το σύνθετο Παρακείμενο θα αντικατοπτρίζει αυτό του νεοελληνικού περιφραστικού Παρακειμένου. Το σύνθετο μοντέλο ρηματικού ποιόντος που περιγράφεται για τον ελληνικό Παρακείμενο προτείνεται για τη διαγλωσσική ανάλυση του Παρακείμενου. (shrink)

Augustine in Iconography: History and Legend has a threefold design: exploration of literary sources; reviews of pertinent archeology; and accounts of individual and cyclical illustrations. One hundred and thirty-two topics in the iconography of the bishop of ancient Hippo, both historical and legendary, are ascertained and analyzed; the historical and archeological background of Augustine's career, cult, and monastic influence are surveyed; four Augustinian cycles are examined; and various individual portraits of Augustine are studied.

One of the fundamental methodological problems of economics as a separate science is the question whether economic theorists are able to restrict themselves to the description of facts without assessing them. Is it possible to create an economic theory utterly deprived of value judgements? In other words – is economics a positive science? This problem is still debatable, notwithstanding efforts to eradicate all value judgements from economic analysis and to treat it as a touchstone of the scientificity of economic reasoning. (...) The main purpose of the article is to analyse Sedláček arguments and to confront his stance with other approaches. Furthermore, an attempt is made to assess whether his position could be attractive for contemporary mainstream economists. (shrink)

“Neyi bilebilirim? Nasıl bilebilirim? Nasıl eylemde bulunurum?” sorularına felsefe tarihi boyunca cevap aranmıştır. Yanıtların sürekli yenisi ile güncellendiği bir süreçte, bugün geldiğimiz nokta bize bilginin hakikatine yönelik araştırmaların yerini gündelik bilginin ticaretine bıraktığını göstermektedir. ChatGPT (3,5) gibi yapay zekâ dil modelleri insanların sıradan sohbet arkadaşı olmasının ötesinde, kendi ifadesi ile dili anlama, analiz etme ve üretme yeteneklerine sahip bir mekanizmadır. Yapay zekanın gelişimiyle birlikte, akademik yazım süreçlerinde yapay zekâ tabanlı dil modelleri araştırmacılara, yazarlara ve öğrencilere yazma sürecinde hız, veriye dayalı (...) içerik üretimi ve hataların azaltılması gibi faydalar sunarken, etik kaygıları da beraberinde getirmektedir. İçinde bulunduğumuz çağ itibariyle yapay zekânın makale yazabilir olması değil, bu makaleyi nasıl değerlendirmemiz gerektiği gerçeği ile yüzleşmek zorundayız. Yapay zekâ ve insan iş birliğinin, akademi dünyasında özgün ve değerli içerikler oluşturması imkânsız değildir. Buna karşın öne sürülen düşüncenin ne derece intihal olduğu, intihal ise nasıl bir tavır izlenmesi gerektiği tartışmalıdır. Bu çalışmada, yapay zekâ ve akademik yazım alanlarının birlikte ilerlemesi ve etkileşimi dikkate alındığında yapay zekâ temelli dil programlarının yardımı ile üretilen yazıları nasıl değerlendirmemiz gerektiğini tartışacağız. Bu doğrultuda ilk bölümde, ChatGPT’nin kavramsal tahlil ve mantıksal çıkarım ilkelerini sınadık. ChatGPT kendisine sorduğumuz genel konulara belirli etik ön kabuller çerçevesinde makul yanıtlar vermektedir. Buna karşın, özellikle mantıksal akıl yürütmeye ilişkin konularda yeteri kadar başarılı olamadığı gibi tekrar eden komutlar ChatGPT’nin mantıksal tutarsız yanıtlar vermesine sebep olmaktadır. Söz konusu tutarsızlık kendisinin etik ön kabulüne de sirayet edebilmektedir. Dolayısı ile mevcut ön kabullerin nasıl tasarlandığına ilişkin soruları beraberinde getirmekte ve ChatGPT’nin güvenirliğini tartışmaya açmaktadır. İkinci bölümde ise ChatGPT’den karşılaştırmalı bir konu üzerine deneme yazmasını istedik. Doğru ve açıklayıcı komut dizimi ile kelime sınırı olmaksızın ChatGPT yardımı ile bir makale yazmak mümkündür. Buna karşın ortaya konan metnin özgünlük ve intihal denetiminin nasıl yapılacağı/yapılması gerektiği tartışmalıdır. Bu çalışmada da gösterildiği gibi çevrimiçi benzerlik tespit uygulamaları tüm dilleri algılayacak şekilde yapay zekâ desteğini henüz sağlayamadığı için İngilizce ve Türkçe aynı içeriğe sahip yazıların benzerlik oranı birbirinden tamamen farklıdır. Bununla birlikte, yapay zekâ yardımı ile yazılan bir metnin ne derece özgün kabul edileceği de ayrıca tartışmalıdır. Sadece öğrenen değil öğreten ve yazıların denetlenme ve yayımlanma sürecinde rol alacak kimselerin de faydalanabileceği ChatGPT’nin akademide ne şekilde yer alacağı/alması gerektiği ötelenemez bir meseledir. Çalışmamızı bu tartışmaya verilebilecek yanıtlar çerçevesinde ilerleterek şu sonuca ulaştık: Yapay zekânın getirdiği ilerleme araştırmacılara kullanışlı imkanlar sunsa da etik ve güvenilirlik açılarından dikkatli bir şekilde yönetilmediği takdirde araştırmacının özgün doğasından uzaklaşmasına sebep olabilir. Netice itibariyle yapay zekâ yardımı ile ortaya konan bir çalışmanın araştırmacının kendi özgünlüğünü ve etik kaygılarını içermesi esastır. (shrink)

Sevgi, Mâtürîdî ahlak anlayışının dayandığı genel karakterlerden biridir. Ahlak içerisinde iradi bir eylem ön planda yer almış olsa da aslında bu eylem sevgi temeline dayanaklık etmektedir. Mâtürîdî’nin sevgi anlayışının temelinde, varlıklara sevginin Allah tarafından verildiğinin bilinmesi gerekliliği vardır. Çünkü insan fıtratında olan bu duygunun yani sevginin, sıradan bir yönelimin dışına çıkması ve insanı yücelten bir nitelik kazandırması bu temele dayanmaktadır. Mâtürîdî, her insanda doğuştan gelen bir güzellik eğilimi ya da güzel olana sevgi besleme gibi bir yatkınlığın olduğunu ifade etmiştir. Allah (...) sevgisinin de insanda fıtri bir duygu olduğu düşüncesindedir. Yaratılıştan gelen bu duygu kişiyi ahlaki açıdan Rabbinin rızasını kazanma ve insanın Rabbini sevme düşüncesinden ayrı değildir. Kendisine karşı sevgi duyulan bir Allah düşüncesi kişide övülen ahlaki fiillere yönlendiren önemli bir unsur olarak görülmektedir. Bu temel sevgi anlayışının bilinmesi, kişinin kendisiyle yüceleceği bir erdeme dönüşmesine zemin hazırlamaktadır. Mâtürîdî’nin izahlarında genellikle fiilde sevgiyi Allah ile bağlantılı olarak ele aldığını görmekteyiz. Ayrıca sevgi erdemi (el-Fadl fi’l-Mevedde), bir fiili gerçekleştirirken Yaratan’ın memnun olması için onu severek yapmak ve sevmediği bir fiilden de sırf O memnun olmayacağı için uzaklaşmak düşüncesini içinde barındırır. Mâtürîdî’nin izahlarının genelinde Allah’tan korkma anlamında “takva” ve bu kökten türeyen kelimelerde içinde sevgiyi barındıran bir korku olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca ifrat ve tefrite düşerek ‘orta yol’dan ayrılanın durumu da ‘takva’ya uygunluktan uzaklaşmakla eşittir. Öyle ki takvaya uygun olan fiilin ifrattan, tefritten uzakta ve ortada, dengeli olması gereklidir. Ayrıca Mâtürîdî adaleti ‘orta yol’ olarak tanımlar ve bir şeyin orta yolunun adalet üzere olmasına bağlar. Bir başka açıdan buna, ‘fiillerde hikmetli davranmak’ da diyebiliriz. Zaten Mâtürîdî’ye göre ‘Hikmet’ isabet etmek demektir. Yani her şeyin yerli yerine konulmasıdır. Mâtürîdî, kalpteki sevgi duygusunun hakikatinin bilinemeyeceğini ifade ederken insandaki muhabbet duygusunun da ancak kendisinden fayda gördüğü kişiye olacağını, fayda görmediği kişiye sevgi duyamayacağını ifade eder. Mâtürîdî’ye göre insan neyin kendisi için iyi olduğunu veya neyin kötü olduğunu, hakiki amaçlarının neler olması gerektiğini belirlemeye çalışan ve erdemli bir yaşayışı nasıl gerçekleştirmesi gerektiğini anlamlandırmakla görevli olan bir varlıktır. İnsanın ahlaki yapısına baktığımızda da hangi gayeler etrafında yaşam sürmesi gerektiğini, iyi ve kötünün, ödev ve sorumlulukların belirlenmesi gibi düşüncelerin insan varlığında ahlaki temel bir amaca dayandığını ya da dayanması gerektiğini görmekteyiz. Biz de bu çalışmamızda Mâtürîdî ahlakına felsefi bir bakışla kavramsal olarak sevgiyi nasıl anlamlandırdığını ele almaya çalışacağız. (shrink)

Bu yazıda Titius-Bode Yasası örneğinde bir doğa yasası ile sıradan bir doğru genelleme arasındaki ayrım tartışılacak. Doğa yasalarının deney verilerini derli toplu aktaran formüller olmanın dışında nitelikleri olduğu gösterilecek. Rastlantısal genelleme ve doğa yasaları arasında yaptığımız –genellikle sezgisel olan—ayrımın, söz konusu önerilerin diğer bilimsel kuramlarımızla ilişkisinde yattığı savunulacak.

20. yüzyılın ikinci yarısında Platon’un Devlet’te ortaya koyduğu vatandaşlık ve yönetim teorisi totaliter, ırkçı ve eşitlikçilik karşıtı olmakla suçlanmıştır. Özellikle ulus ve yurttaş kimliği yaratmak için yönetici elitler tarafından kurgulanması öngörülen asil yalan hikayesinin vatandaşları doğuştan gelen politik ve ekonomik bir hiyerarşiye inandırmak için bir propaganda aracı gibi kullanılması haklı olarak yoğun eleştirilere maruz kalmıştır. Platon’u yukarıdaki suçlamalar karşısında tamamen aklamayacak olsa bile, asil yalanın epistemik statüsü ve ikna etme gücü hakkında yapılacak dilsel ve mantıksal analizler bize Platon’un felsefi amacına (...) dair kapsamlı bir resim sunabilir. Bu bağlamda, (i) asil yalanın filozof-yönetici olmak için eğitilecekleri Kallipolis’in ve vatandaşların iyiliği için çalışmaya yönlendirmek için kurgulanmış olduğu; (ii) Platon’un bu yalanla ne kendini tamamıyla gerçekleştirmiş filozof-yöneticilerin ne de halkın geri kalanının Kallipolis’in yönetim biçiminin iyiliği ve yararı konusunda ikna olmasını beklemediği iddia edilecektir. Bu hikâye hem Devlet’i okuyacak sıradan halkın Platon’un idealini anlaması için hem de eğer bir gün Kallipolis kurulacaksa rasyonel argümanları anlayamayacak vatandaşları ikna etmek için kullanılabilir. Sonuç olarak, bu makale Platon’un asil yalanın ideal devletinin ne kuruluşu ne de istikrarlı bir şekilde sürdürülmesi için güvence sağlayamayacağının farkında olduğunu, asil yalanın politik ideali için ne zorunlu ne de gerekli olduğunu göstermeyi hedeflemektedir. (shrink)

Yönetim olgusu ilk çağlardan bu yana her daim önemini koruyan bir olgudur. İnsanlık tarihi kadar geçmişe sahip olan bu olgu, içerisinde birçok modeli barındırmaktadır. Günümüz de temsili demokrasilerde seçimlerde oy kullanmak birer vatandaşlık görevi olarak görülse de geçmiş dönemlerde bu durum çok farklıydı. Devletin yönetim mekanizmasında söz hakkına sahip olabilmek sıradan halkın ulaşabileceği türden bir hak değil belli başlı niteliklere sahip olan kişilere tanınan bir hak olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman içerisinde temsil sistemi yaygınlık göstermeye başlayıp, demokrasi kavramının özüne inildikçe bu (...) tür ayrıcalık barındıran kısıtlamalara son verilmiştir. Bu çalışmada ele alınmak istenen konu, seçme hakkının temelini oluşturan oy kullanma hakkının bugünkü anlamını kazanmadan önce ki evrelerine değinerek genel oy hakkına giden süreci gözler önüne sermektir. (shrink)

Bu çalışmanın amacı Martin Buber etiğinin özgünlüğünü keşfetmek ve geliştirmektir. Buber varlığı ilişki temelinde ele alarak Ben-O ve Ben-Sen ilişkisi olarak ayırmıştır. Ben-O ilişkisi insanın varlıkla sıradan tecrübesine karşılık gelirken, Ben-Sen ilişkisi insanın ötekiyle diyalog kurduğu anda ortaya çıkan daha derin bir ilişkidir. Ötekiyle ilişki; tüm etik değerlendirmeleri içinde barındıran, yaşamın dinamizmine uygun, insanlık tarihinin mitolojik ve etik dinamiklerini de içeren bir ilişkinin temellerini içermektedir. Ben-Sen ilişkisi yalnızca insanın insanlarla kurduğu bir ilişkiyi değil insanın canlı, cansız ve manevi tüm varlıklarla (...) kurduğu ilişkiyi açıklamaktadır. Ben-Sen ilişkisinin sadece insanın insanla olan ilişkiyi ele almaması etik üzerine yapılan çalışmalara yeni bir bakış sağlayacak niteliktedir. Buber’in etik anlayışı; diyalog etiği, ötekiyle ilişki etiği, durum etiği, antropolojik etik, varoluş etiği, meslek etiği, anarşist etik, postmodern etik gibi birçok etik anlayışla bağlantılıdır. Buber herhangi bir ahlaki norm ve etik koda bağlı olmayan, tarihsel, ontolojik ve ilişkiyi öncül kılan geniş çaplı içeriğe sahip bir etiğin temellerini ortaya koymaktadır. (shrink)

This paper discusses two key claims of Tomas Sedláček’s Economics of Good and Evil in the light of Catholic social teaching—that mainstream economics cannot grasp the domain of the human because of its focus on ‘utility-maximisation’ and that human interiority with its wild desires is at the roots of economic dynamics. I call these claims the ‘H-claim’ and the ‘I-claim’ respectively. After having clarified these claims I look at Catholic social teaching and its perspective on interiority and on the relationship (...) between personal micro-relations and structural macro-relations. In this light, I suggest, in a third step, an understanding of ‘the inner dimension’ of economics and social thinking making use of the concept of intangible infrastructures. (shrink)

Today’s crisis in the Western economy has led important economists to rediscover the moral and spiritual sources of their field; I will mention only Tomáš Sedláček, Thomas Piketty, Robert and Edward Skidelsky. The crisis is also an opportunity to look at the economy in a Franciscan perspective. This perspective is, as I will argue, one of perfection, undividedness, and the Franciscan way of seeing things in this perspective is a particular form of poverty. The early Franciscans, beginning with their patron (...) and example St. Francis of Assisi, had discovered this perspective by leaving the world, experiencing poverty, and accepting it – even this poverty – as a divine gift.1 By experiencing and enduring... (shrink)