A response to complex problems spanning disciplinary boundaries, Worlds of ScienceCraft offers bold new ways of conceptualizing ideas of science, sociology, and philosophy. Beginning with the historical foundations of civilization and progress, assumptions about the categories we use to talk about minds, identities, and bodies are challenged through case studies from mathematics, social cognition, and medical ethics.

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:Narrative Symposium:Conflicting Interests in MedicineLaura Jean Bierut, Sal Cruz-Flores, Laura E. Hodges, Anthony A. Mikulec, Govind K. Nagaldinne, Erine L. Bakanas, John F. Peppin, Joel S. Perlmutter, William H. Seitz Jr., Edward Diao, Andre N. Sofair, and David M. Zientek• To Recruit or Not to Recruit for a Clinical Trial• An Unexpected Lesson• Am I on call for the entire Midwest?• Why is Medicare Wasting Away?• The Downside of (...) the Informed Consent Juggernaut• Expert Testimony at the Food and Drug Administration: Who Wants the Truth?• Crossroads: The Intersection of Personal, Professional Society, and Industry Relationships• A Change of Heart• The Evolution of Conflicts of Interest in a New Subspecialty: A Case Study of the Development of Interventional CardiologyCopyright © 2011 The Johns Hopkins University Press... (shrink)

Humanist sociologists are activists rooted in the reality of history and change and guided by a concern for the 'real life' problems of equality, peace, and social justice. They view people as active shapers of social life, capable of creating societies in which everyone's potential can unfold. Alfred McClung Lee introduces this volume with 'Sociology: Humanist and Scientific' and develops the theme that a sociology that is humanist is also scientific. The other nine selections are grouped into four parts: 'The (...) Individual and Social Life;' 'Social Institutions: Technology, Science, and Formal Organization;' 'Political Structures: Issues of Justice and Equality;' and 'Methodological Critiques and Counterproposals.'. (shrink)

El Salmo 2 ha ser - vido a los primeros cristianos para comprender y expresar la identi- dad y la misión de Jesús. Partiendo del estudio del texto en sí mismo, este artículo busca comprenderlo desde dos puntos de vista: el de su producción literaria y el de su recepción en el Canon. Para el autor, el texto actual resulta de un largo proceso de elaboración lite- raria, en la que se han construido y refinado toda una serie de concep- (...) ciones mientras que otras han sido relegadas. En este contexto, Sal 2 junto con los otros salmos reales constituyen un puente entre la legi- timación monárquica preexílica y la esperanza mesiánica postexílica. (shrink)

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:Re-examining Empirical Data on Conflicts of Interest Through the Lens of Personal NarrativesEmily E. Anderson and Elena M. KrausIntroductionThe personal stories submitted by physicians and researchers for this symposium add much–needed dimension to conversations on conflicts of interest in medicine and research. Narratives from individuals living with conflicts of interest can serve as a unique lens through which to consider psychological and economic theories and survey data on physician (...) and patient views. In our reading of these personal narratives, we identified four primary themes that will serve as springboards for our commentary. We aim to triangulate clusters of meaning drawn from the narratives with relevant data from published empirical studies and identify gaps in knowledge where more research is needed. These themes are: the unique environments of medicine and research; weighing the potential benefits of conflicts of interest against the risks; conflict of interest management; and the roles and responsibilities of diverse stakeholder groups.The Unique Challenges of the Medical and Research EnvironmentsThe reflections of the narrative authors draw attention to many of the unique environmental aspects of medicine and medical research that make physicians and researchers especially vulnerable to conflicts of interest. Conflicts of interest may be more ubiquitous in medicine than in any other industry (Kassirer, 2006). As the narratives demonstrate, conflicts of interest emerge across a range of health care delivery and research activities. Surveys have shown that 94 percent of physicians have some kind of relationship with industry (Campbell, Gruen, Mountford, et al., 2007). There is also evidence that physician interactions with medical industry begin early and are a regular part of a physician’s professional practice along the career continuum (Wazana, 2000).Medicine as a profession is distinct from banking or law. It is often said that medicine is an art; in treating patients, creative individualized solutions and gut instinct are as (if not more) important than the application of scientific knowledge. Uncertainty surrounds medical decision making. There is limited precision with respect to diagnoses and prognoses, limited data regarding the effectiveness of many treatments, and a range of patient values and preferences. Because of this uncertainty, rules about practice standards, especially with respect to avoidance and management of conflicts of interest, cannot be as explicit as they are in law or business. As demonstrated by the story presented by Sal Cruz–Flores, research and practice often intersect. And, there is no system in greater need of reform—and no system about which there are more divergent opinions as to what shape that reform should take—than the United States health care [End Page 91] system. The narratives of Tony Mikulec, Govind Nagaldinne, and David M. Zientek demonstrate how various aspects of the structure of healthcare service provision and third–party payer arrangements have the potential to harm patients. Conflicts of interest comprise more than relationships with pharmaceutical and medical device manufacturers.The narratives of Laura Jean Bierut and David M. Zientek also discuss examples of conflicts of interest that arise from factors beyond relationships with industry or the direct potential for financial gain. This may be somewhat unique to the medical milieu. Non-financial conflicts such as a desire for the prestige bestowed upon scientists who make key discoveries, a requirement to publish for tenure and promotion, the need to maintain one’s license or other privileges, or simply the pressure of a competitive environment can influence physician and researcher behavior. As noted by Bierut, more research on how to identify and manage non-financial conflicts is needed.The Potential Benefits and Harms of Conflicts of InterestConflicts of interest are usually presented in a negative light, particularly those that involve physician relationships with the pharmaceutical industry. To “have a conflict of interest” is to be in a situation or role where there is potential for personal interests to be prioritized over professional responsibilities. However, in terms of public perception, it seems that conflicts of interest have become almost synonymous with wrongdoing. Perhaps this is due to the barrage of media reports during the last decade on significant harms caused by financial conflicts of interest in business, journalism, and sports as well as in medicine (Steinbrook, 2004). Amidst... (shrink)

Birey, parçası olduğu toplum ve çevresini kuşatan kültürün içinde kendisini konumlandırdığı noktadan dünyayı deneyimleyerek anlamlandırmakta, zihninde dünyayı bir tablo biçiminde yorumlamasının sonucunda dünya görüşü ortaya çıkmaktadır. İlk olarak fizikte sözü edilen, daha sonra felsefe ve dilbilim disiplinlerinde araştırmalara konu edilen dünya görüşünün böyle genel bir tanımı, terimin paradigmatik ve ontolojik yönüne ışık tutmaktadır. Bağlantısal bütünsellik, her bir birimin bir üst birimin parçası olduğu ve aralarındaki enformasyon bağlantısı sayesinde bir bütün oluşturduğu ağ yapılarını tanımlamak için kullanılmaktadır. Burada bağlantısal bütünselliğin yanı sıra, (...) bireyin deneyimlerinin depolandığı, nöronlar arası bağlantılar sayesinde meydana gelen ve beynin bağlantısallığını ifade eden ağ anlamına gelen konnektom teriminin önemi ortaya çıkmaktadır. 21. yüzyılda nörobilim çalışmalarının bilim dünyasına kazandırdığı önemli terimlerden biri olan bağlantısal bütünsellik terimi, yaşamın her alanına uygulanabilirliği açısından, dünya görüşü fenomenini de tüm yönleriyle açıklığa kavuşturmayı mümkün kılmaktadır. Düşünce, insan, dünya, gerçeklik, kültür ve dil düzleminde bütünsel açıdan ele alınması gereken dünya görüşü ile özgül yapısı gereği bütünsellik taşıyan bağlantısallık yaklaşımı arasında hem ortaklık hem de disiplinler arasılık söz konusudur. Özetle söylenecek olursa, dünya görüşü fenomeninde bağlantısal bütünselliğin dil ve kültür izdüşümü sonucunda meydana geldiği düşünülmektedir. Dil ve kültür, dünya görüşü ağının temel parçalarıdır. Bu bağlamda dünya görüşü fenomeni bağlantısal bütünsellik yaklaşımı vasıtasıyla açıklığa kavuşturulmuştur. (shrink)

Bu yazıda Titius-Bode Yasası örneğinde bir doğa yasası ile sıradan bir doğru genelleme arasındaki ayrım tartışılacak. Doğa yasalarının deney verilerini derli toplu aktaran formüller olmanın dışında nitelikleri olduğu gösterilecek. Rastlantısal genelleme ve doğa yasaları arasında yaptığımız –genellikle sezgisel olan—ayrımın, söz konusu önerilerin diğer bilimsel kuramlarımızla ilişkisinde yattığı savunulacak.

Rigveda, Hint alt kıtasının en eski metinlerinden biri olarak, antik Vedik dönemin dini, felsefi ve kültürel yaşamına dair paha biçilmez bilgiler sunar. Bu kutsal kitap, karmaşık ilahiler, ritüeller ve mitolojik anlatılar yoluyla Hindistan’ın manevi ve düşünsel mirasının temellerini şekillendirir. Bu çalışma, Hint kültürünün köklerini ve gelişimini anlamada kritik bir rol oynayarak, yüzyıllar boyunca süregelen dini ritüeller, sosyal yapılar ve kozmolojik anlayışların şekillenmesine dair önemli veriler sunar. Makale, Rigveda’da yer alan Vedik yacña (kurban) ritüelini mercek altına alır; özellikle Soma kurbanının detaylı (...) ritüellerine ve rahiplerin bu törenlerdeki kritik rollerine dikkat çeker. Bu inceleme, eski Hint toplumunda rahiplerin dini ve sosyo-ekonomik etkilerini vurgulayarak, onların toplumdaki yerini ve önemini tartışır. Seçilen ilahilerin niteliksel tematik analizi, karmaşık ritüelistik çerçeveyi çözerek rahiplerin çok yönlü işlevlerine ve Vedik toplumunun toplumsal ve ruhani dengesini korumak için çok önemli bir rahip ücretlendirme biçimi olan ‘dakşiṇā’ sisteminin etkilerine ışık tutmaktadır. Araştırma, ritüelistik performanslar ile doğal dünya arasında simbiyotik bir ilişki olduğunu ileri sürerek, bu ritüellerin etkili bir şekilde uygulanmasının başta yağış olmak üzere çevresel olayları etkilediğine inanıldığını ve böylece insan dini pratiklerinin kozmik düzenle iç içe geçtiğini öne sürmektedir. Metinsel incelemeyi bilimsel yorumlarla bütünleştiren bu çalışma, Vedik kurban uygulamalarına dair kavrayışımızı geliştirmekte ve bunları Vedik dünya görüşünün şekillenmesinde merkezi bir rol oynayan manevi niyetler, maddi sonuçlar ve kozmolojik ilkelerin sofistike bir sentezi olarak tasvir etmektedir. Çalışma, bu eski ritüellerin ruhban sınıfı ile halk arasında nasıl karşılıklı bir dinamik oluşturduğunu, sosyal hiyerarşileri güçlendirirken aynı zamanda topluluğun manevi ve maddi refahını nasıl sağladığını incelemektedir. Bulgular, Vedik ritüellerin yalnızca dini törenler olarak değil, eski Hindistan’ın kültürel ethosunu, toplumsal yapılarını ve dini doktrinlerini şekillendiren temel unsurlar olarak kalıcı etkisinin altını çizmektedir. Rigveda’da ifade edildiği şekliyle kurban uygulamaları, toplumsal uyum için kritik bir araç olarak ortaya çıkmakta, ruhani ve zamansal olanın birbirine bağlılığına dair köklü bir inancı yerleştirmekte ve böylece Vedik dinin aşkın ve pragmatik boyutlarına dair incelikli bir bakış açısı sunmaktadır. Bu çalışma, Vedik kurban ritüelleri, sosyal düzenin oluşumu ve kadim Hint düşüncesinde tanrısalın nasıl algılandığı arasındaki kompleks bağlantıyı açıklamakta, böylece bu eski törenlerin Hinduizm’deki sonraki dini ve kültürel pratikler üzerindeki kalıcı etkisini ve mirasını detaylı bir şekilde ortaya koymaktadır. (shrink)

Arapçada izâfet bütünleşik bir yapı arz eden ve ögeleri arasındaki kuvvetli bağ sebebiyle iki isimli bu yapının müfred isim mesabesinde kabul edildiği bir dizilimdir. Bu yapıyı oluşturan kelimelerin diziliminde herhangi bir yer değişimi olmamakla birlikte şiir zarureti gibi oldukça istisna sayılabilecek durumlar dışında bu iki ismin arasına başka bir sözün girmesi de karşılaşılan bir durum değildir. Sözü bu derece kuvvetli bir yapıyla ifade etmenin birtakım anlamsal gerekçeleri bulunmaktadır. Ancak yine anlamın etkili olduğu başka gerekçeler, izâfetle ifadesi mümkün olan bir sözün (...) farklı dizilimlerle dile getirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışma Arapçada izâfetle ifadesi mümkün olmakla birlikte farklı yapılarla meydana getirilen dizilimleri tespit edip incelemektedir. Çalışma bir yandan izâfetle ilişkili olup gramerde farklı başlıklar altında yer alan dizilimleri analiz edip değerlendirerek bir arada sunmayı, bir yandan da bu dizilimlerin yapısal farklılıklarını ve farklılığın anlamsal gerekçelerini değerlendirerek konunun öğretimine yönelik veriler oluşturmayı amaçlamaktadır. Konunun yapısal boyutunda bu dizilimlerin izâfetten farkı ve dönüşümün biçimsel boyuta nasıl yansıdığı incelenmektedir. Anlamsal boyutta ise izâfet ve izâfet dışındaki dizilimlerin tercihinde etkili olan anlamsal faktörler incelenmektedir. Her dizilimin biçime yansıyan kendine has oluşturulma gerekçesi olmakla beraber izâfetin tercihinde veciz olmasının, izâfet formunun değişimiyle elde edilen ifadelerde ise çalışmada ayrıntıları izah edilen diğer sebeplerin etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (shrink)

İnsanın özgür iradesinin ispatı problemine yönelik çözüm denemelerinden biri Tanrı’nın kendisini gönüllü olarak sınırlaması anlamına gelen ilahi kendini sınırlama (divine self-limitation) yaklaşımıdır. Yahudi ve Hıristiyan teolojilerinde görülen bu perspektifle modern dönemde Süreç ve Kuantum felsefelerinde karşılaşılır. Bu çalışmada ilgili düşünce biçimi, Mu‘tezilî bilincin düşünce biçimiyle kıyaslanmıştır. Öncelikle Tanrı’nın kendini sınırlamasının imkânı, sınır teorisi varsayımıyla sorgulanmıştır. Buna göre ‘sınır’ evrene ve insana ‘yasa’ olarak içkindir. Evren de insan da fiziksel, kimyasal, biyolojik vd. yasalara/sınırlara tâbidir. Bu yasaların yaratıcısı olarak Tanrı da sorumluluğun (...) kaynağı akıl da insanı sınırlar ve sınır demek kavram, anlam, amaç, sistem ve düzen/kozmos demektir. Bu düzenin toplumsal hali ise zaman ve mekân ile sınırlı insanın teklif sahibi kılınarak eylemlerinin de sınırlandırılmasıdır. Peki, akla sınırlama fonksiyonu veren Tanrı’nın da kendi iradesini, ilmindeki tasarımının bir sonucu olarak sınırladığı varsayılabilir mi? Yahudi teolojisinde bu sınırlama, onların inançlarıyla ilişkili yaşadıkları ıstıraplara karşı Tanrı’nın müdahale etmemesinin bir nedeni olarak görülmekle beraber sınırlı âlemlerin var olabilmesi için Tanrı’nın sonsuz ışığını daraltması ve geri çekilmesi olarak da anlaşılmıştır. Hıristiyan teolojisinde ise sonsuzluğun evreni yaratmasının keyfiyeti, Tanrı’nın Mesih ile enkarnasyonu, kötülük ve özgür irade problemlerini çözmek için bu teoriye başvurulmuştur. Tanrı’nın, vahiy aracılığıyla bildirdiği teklif, aynı zamanda insana akıllı, sorumlu, dolayısıyla özgür olduğunu da hatırlatmaktadır. Muhammed İkbal (öl. 1928) bu özgürlüğün insana ilahi kendini sınırlama teorisiyle verilebileceği kanaatindedir. Bu görüşle Mu‘tezilî bilincin Tanrı tasavvurunda sezilen sınırın birlikte düşünülmesi mümkün müdür? Zira tekliften doğan özgürlüğün gereği, Mu‘tezile’ye Tanrı’nın iradesinin ezeli olmadığını, tercihlerinin yaratıcısının insanın kendisi olduğunu düşündürmüştür. Yine tanrısal adaletin bir gereği olarak, insana kudretin fiilden önce verilmesi, nübüvvet ile va‘d ve vaidin gerçekleşmesi gibi teklife dair meseleler Tanrı hakkında zorunlu kabul edilmiştir. Bu bilinçte aklın sınırlama fonksiyonu Tanrı’ya taşınmış görünür. Tanrı insanın eylemlerinde etkin değildir, kötülüğü de yaratmaz. Hatta bazı isimlere göre kötülüğe güç dahi yetiremez. Tanrı’nın malumatının ve makduratının da bir sınırı vardır. Mu‘tezile’deki bu sınırlı Tanrı tasavvuru, söz konusu ‘özgür irade’ olduğunda ilgili teoriyle yeniden ifade edilirse, adil ve hakim olan Tanrı’nın, ilmindeki bilinçli/akıl sahibi/sorumlu/özgür insan tasarımının gerektirmesiyle gönüllü olarak kendi özgürlüğünü sınırladığı söylenebilecektir. Bu söylem, varoluşsal amaçlılık anlamında insanın neden özgür olduğunun değil, Tanrı’nın vahyettiğine inanılan bir evrende nasıl özgür olabildiğinin muhtemel cevaplarından biridir. (shrink)

Tanrı tasavvuru, İslam düşünce tarihinin en temel problemlerinden biri kabul edilmektedir. Tanrı’nın aşkın varlığı, O’nun standart kalıplarla tanımlanmasını olanaksız kılmaktadır. İlahi olanla beşeri olanın iletişimi ve etkileşimi, yapısal farklılık bakımından bir takım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan biri de insan biçimci Tanrı tasarımıdır. Bu tasarım, dinlerin ve felsefenin çözümlemesi gereken önemli bir mesele olarak önümüzde durmaktadır. Biz de Orta Çağ’ın önde gelen dinler ve felsefe tarihçisi, aynı zamanda da kelâm bilgini Şehristânî’nin bu meseleyi nasıl aktardığını, analiz ettiğini ve meselenin (...) çözümüne ilişkin hangi önerilerde bulunduğunu araştırdık. Bu çalışma sayesinde kurumsal anlamda mensupları ve eserleri neredeyse yok olmuş ekollerin görüş ve yöntemleri güvenilir bir şekilde ortaya konularak düşünce tarihi bir boyutuyla aydınlanmış olacaktır. Şehristânî, ne Tanrı’nın mahlûkata ne de mahlûkatın Tanrı’ya benzeyebileceğini savunmaktadır. Dolayısıyla ona göre Tanrı; cevher, cisim, araz, uzay-zamana bağımlı, arazları kabule elverişli ve yaratıklara mahal olamaz. O, Gulât-ı Şîa’nın Tanrı konusunda iki tür teşbih/benzetme yaptığını aktarmaktadır: Birincisi, yaratanı yaratılana; ikincisi ise yaratılanı yaratana benzetmektir. Bu ifade, ne Tanrı’da yaratılış emaresi ne de mahlûkatta ulûhiyet vasfı bulunabileceğine dikkat çekmektedir. O’na göre Gulât-ı Şîa, bu görüşlerinde gayr-i İslami inanç ve ideolojilerin etkisinde kalmıştır. Şehristânî, kimi Kerrâmiyye mensuplarını da Tanrı’yı cevher ve cisim olarak nitelendirmekle itham etmektedir. İslâm düşüncesinin henüz erken dönemlerinde terminolojik bir ittifakın oluşmaması ilerleyen dönemlerde böylesi tartışmalara kapı aralamıştır. Ayrıca Şehristânî, onların Tanrı’nın zâtını hâdis şeylere mahal olarak konumlandırdığını da iddia etmektedir. Oysaki Kerrâmiyye, Tanrı’nın zâtında sonradan ortaya çıkan şeyler/havâdis ile ezeli sıfatlar arasında bir ayrım yapmakta ve sonradan ortaya çıkan şeyleri “ilahi sıfat” olarak değil, hâlikiyyet, mürîdiyyet ve mütekellimiyyet gibi kavramlarla nitelendirmiştir. Nihayetinde Şehristânî, Kerrâmiyye’nin söylemlerini tevil kabul etmeyecek katı antropomorfik ifadeler olarak nitelendirmektedir. (shrink)

Temel olarak Yahudilik ve Hıristiyanlıkta teşekkül ettirilen Mesih kavramı bu makalenin ana temasıdır. Daha ziyade insani kaygılarla çerçevesi çizilen bu kavrama birçok kültürde rastlanmakla birlikte bunun, yalnızca ahit geleneği diyebileceğimiz Yahudilikten başlayıp Müslümanlığa doğru kronolojik bir perspektifte ele alınması temel amaçtır. Bu süreçte, özellikle Yahudi ve Hıristiyan toplulukların karşılaştığı ciddi sorunlar neticesinde Mesih anlayışının ne tür bir evrimleşme geçirdiği, vahiy geleneğinin son halkası olan Kur’an-ı Kerim’in ise söz konusu serüvene ilişkin yaklaşımı ve nasıl bir tasavvuru salık verdiği anlaşılmaya gayret edilecektir. (...) Sonuç itibariyle insan tabiatının görmezden gelinerek iradi ve ameli bir varoluşun önünün alınmasına önemli bir örnek olarak Mesih kavramının kullanıldığı düşünülmektedir. (shrink)

Robert M. Adams (1979, 1987a, 1987b) defends a modified variant of the divine command theory (hereafter MDCT) to the effect that he proposes a moral argument for God’s existence driven in the form of practical reasoning with respect to rational moral agents’ beliefs in the adequacy of MDCT. For Adams, one’s commitment to MDCT as the most adequate theory legitimately provides her a practical reason for why she ought to believe in God’s existence which MDCT implies. In this paper, I (...) criticize the viability of Adams’ moral argument considering its argumentative structure and strategy. Adams’ strategy behind his moral argument, i.e. mediating theistic beliefs with deontic ones, seeks out a non-decisive medium that might be used to ubiquitously generate equally plausible arguments for/against God’s existence based on distinct sorts of allegedly adequate theories of some subject matter. Thus, his argument does not seem to distinctively ground God’s existence in comparison with a myriad of practical arguments which might follow the same argumentative strategy on the same practical grounds. More significantly, there seems to be coherent no way for Adams to disambiguate his argument on theoretical grounds. (shrink)

Yaygın din eğitimi örgün din eğitimin dışında bireylerin dini ihtiyaçlarını gidermek için resmi ya da özel kuruluşlar vasıtasıyla her bireye planlı ve amaçlı olarak verilen eğitimdir. Günümüzde yaygın din eğitimini şekillendiren temel kurum Diyanet İşleri Başkanlığıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı yaygın din eğitimini cami içi ve cami dışı olarak yerine getirmektedir. Cami içi yaygın din eğitimi ise; vaaz, hutbe ve kuran öğretimi ile yapılmaktadır. Bu eğitimlerden olan hutbe, Müslümanları ilgilendiren bütün konuları ele alarak topluma dini bilgileri öğretmek; insanlarda olumlu yönde davranış (...) değişikliği oluşturmak, hedef kitlenin iman, ahlak ve toplumsal farkındalık bakımından duyarlı hale gelmesini sağlamak için bireylere yardımcı olmaktır. Yaklaşık olarak aynı dönemlerde doğmuş, aynı dönemin özelliklerini paylaşmış, benzer sorumluluklara sahip bireyler aynı kuşak bireyleri olarak tanımlanır. 1990-2015 yılları arasında doğmuş büyümüş bireyler Z kuşağı bireyleri olarak adlandırılmaktadır. Bu kuşak bireyleri interneti kullanma, teknolojiyi sevme, görsele aşina, üretken ve eşitlikçi gibi özelliklere sahiptir. Bu durum Z kuşağının sosyalleşmesinde, yaşam alışkanlıklarında ve öğrenme sitillerinde farklıları beraberinde getirmiştir. Yaygın din eğitim nesiller arasındaki bu farklılıkları dikkate alarak bireylerin kendilerini geliştirmelerine ve bilgilerini güncellemelerine yardım etmelidir. Bu sebeple yaygın din eğitimi Z kuşağının ihtiyaçlarını dikkate alarak farklı metot ve etkinlikleri geliştirmesi gerekir. Bu bağlamda Z kuşağının gözüyle Cuma hutbelerinin nasıllığı önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle Z kuşağının Cuma hutbelerine karşı tutumlarını incelemek için Cuma hutbeleri değerlendirilmiştir. Araştırmamız, Z kuşağının Cuma Hutbelerini algılamalarını incelemek amacıyla tanımlayıcı araştırma tasarımı ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Konya İli Seydişehir, Beyşehir ilçesinde 14-25 yaş aralığındaki 175 birey oluşturmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Birey Tanılama Formu’ ve ‘Cuma Hutbelerine İlişkin Bilgi Formu’ aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada, verilerin analizinde IBM SPSS (IBM Statistical Package for Social Sciences Corp.; Armonk, NY, ABD) 25.0 programı kullanılmıştır. Araştırma verileri değerlendirilirken kategorik değişkenler için frekans dağılımı (sayı, yüzde), sayısal değişkenler için tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Araştırmaya katılan katılımcıların yaş ortalamaları 17.04’dir. Katılımcıların çoğunluğunun lise öğrencisi olduğu görülmüştür. Araştırmada Z kuşağının Cuma hutbelerine katılım sağladığı, hutbelerden umut bekledikleri, olumlu yönden etkilendikleri görülmüştür. Ancak Cuma hutbelerindeki konuların yerel ve güncel konuları ele almadığı ifade ederek anlatılan konuların hatırlamadıkları, aynı konuların tekrar ettiği, gençlere yönelik olmadığına ulaşılmıştır. Ayrıca hutbelerin sunumu, süresi ve imamların yaklaşımlarından dolayı problemler yaşandığı tespit edilmiştir. (shrink)

Çocuk evliliği, tarih boyunca farklı toplumlarda bilinen ve uygulanan sosyal bir olgu olsa da son zamanlarda, modern duyarlılıkları giderek daha fazla rahatsız eden bir hal almıştır. Son iki asır öncesine kadar, Avrupa hukuki düşüncesinde çocuklar yargı önünde farklı bir muamele görmelerine imkan veren istisnai bir statüye sahip değildi. Diğer taraftan, İslam hukukunun çocuklara, özel bir hukuki statü kazandırma konusunda bazı öncü adımlar attığını söyleyebiliriz. Nitekim, en eski İslam hukuku kitaplarının bile, insanın fiziksel ve zihinsel gelişim aşamalarına ve her bir aşamada (...) ortaya çıkan hukuki hükümlere dair son derece teknik ayrıntılarla dolu olduğunu görebiliriz. Ancak çocuk hakları konusundaki bu erken farkındalığa rağmen, çocuk evliliği olgusu hem İslam toplumlarında hem de İslam hukukunda kendini gösterebilmiştir. Çünkü, İslam çocuk hukuku, ilk ortaya çıktığı dönemin kültürel şartlarından ciddi şekilde etkilenmiştir. Üstelik bu kültürel şartlar, İslam dünyası boyunca İslam çocuk hukukunun temel zemini olma işlevini sürdüre gelmiştir. Bu çalışma, alimlerin çocuk evliliğini delillendirmek üzere yapageldikleri bazı aşırı yorumları ortaya koymaya ve konuyla ilgili âyetleri metinsel bağlamıyla daha uyumlu bir şekilde okumaya çalışmaktadır.Özet: Her bağlam için geçerli olabilecek, standart bir çocuk tanımı yapmak göründüğünden daha güçtür. Bu nedenle çocuk araştırmaları sahasında çalışan akademisyenlerin, muhtelif sosyal disiplinler tarafından yapılacak herhangi bir çocuk tarifi konusunda memnuniyetsizlik içinde olması doğaldır. Diğer yandan, İslam hukukunda baştan beri ayrıntılı bir çocuk hukuku teorisi mevcuttur. İslam hukuk düşüncesinde, insanlar doğum ile yetişkinlik arasındaki gelişim döneminde üç aşamadan geçerler: Çocukluk (küçüklük), buluğ ve rüşt. Bütün fıkıh mezhepleri, insanın doğumu ile ergenliği arasındaki dönemde küçük çocuk sayılacağı kanaatindedirler. Bu çocukların mallarının en iyi şekilde idare edilebilmesi için yasal temsilcileri bulunmak zorundadır. Fakîhler çocuğun velisinin, özellikle de baba veya baba tarafından dedenin, velâyeti altındaki küçük çocuklar üzerinde mücbir bir yetkisi olduğu (velâyet-i mücbire) konusunda geniş bir fikir birliğine sahiptirler. Buna göre veliler, velâyetleri altında bulunan çocukları uygun gördükleri kişilerle evlendirme yetkisine de sahiptirler. Fakat zaman zaman beşik kertmesi olarak da anılan bu uygulama bir ön sözleşmeden ibarettir. Yani bu sözleşme doğrudan doğruya fiziksel boyutları da olan müşterek bir evlilik hayatını meşru kılmamaktadır. Çünkü cinsel hayatın ancak buluğdan sonra gerçekleşmesi ön görülmektedir. Modernite öncesi İslam tarihi boyunca, İbn Şubrume (ö. 144/761), Ebû Bekr el-Esamm (ö. 200/816) ve Osman el-Bettî (ö. 143/760) gibi bir kaç fakih dışında küçük çocukların evlenmesine kategorik olarak karşı çıkan kimselere pek rast gelinmemektedir.Hanefi mezhebinde, herhangi bir zihinsel özrü olmaksızın buluğa eren erkek ve kız çocuklar evlilik konusunda mücbir velâyetin kapsamı dışına çıkarlar. Bu, evlilik sözleşmelerini bizzat gerçekleştirebilecekleri anlamına gelmektedir. Fakat veli, uygunsuz bulduğu evliliğe karşı dava açarak bunu yargı yoluyla geçersiz kılma yoluna gidebilir. Diğer üç Sunnî mezhep ise erkek ve kız çocuklar arasında bir ayrım yapar: Buluğa eren erkek kendi evlilik akdini yapabilme hakkını elde ederken aynı durumdaki kız çocuklar velâyet altında kalmaya devam ederler. Şâfiʿî mezhebine göre, velâyeti gerekli kılan illet (bekaret) hâlâ geçerliliğini korumaktadır. Dolayısıyla veli, kızları evlendirme konusundaki icbâri yetkisini elinde tutmaya devam etmektedir. Bu durumda kızın rızasının alınması, akdin geçerliliği için şart olmaktan ziyade sadece nezaket gereğidir. Rüşte ulaşmak veya fizyolojik olgunlaşma sürecini tamamlamak ise İslam hukukunda evlilik için şart görülmemiştir.Modern zamanlara kadar geleneksel İslam hukukunun erken evlilik lehinde gösterdiği bu yaklaşımda herhangi bir değişiklik olmamıştır. 1917 yılında çıkan Hukuk-ı Aile Kararnamesi daha önce benzeri görülmemiş bir dizi düzenleme getirmiştir: İlk olarak, evlilik yaşı erkek için on sekiz kız için ise on yedi olarak belirlenmiştir. On sekiz yaşın altındaki erkeklerin hakimden evlenme izni alması; on yedi yaşından küçük kızların ise hem veli onayı hem de hakim iznine sahip olması zorunlu hale getirilmiştir. On iki yaşın altındaki erkekler ile dokuz yaşından küçük kızların ise asla evlendirilemeyeceği kararlaştırılmıştır.Mantıkî bağlam ve sentaktik yapı elverişli olmamasına rağmen fakihler çocuk evliliğini desteklemek üzere bazı Kur’ân âyetlerine (Nisâ 4/3-6, Nisâ 4/127, Talâk 65/4) referansta bulunmuşlardır. Makale içeriğinde detaylı şekilde açıklandığı üzere zorlama yorumlamalarda bulunmuşlardır. Bu makale, söz konusu âyetlere daha tutarlı bir yorum getirmeye çalışmaktadır. Aynı şekilde, Kur’an’ın çocuk evliliğini kolaylaştırıcı bir tavır içerisinde olmadığını, çocukların evlendirilebilmesi yönündeki yaklaşımların tarihsel ve kültürel şartlara bağlı olarak yapılan bazı zorlama yorumlara dayandığını ileri sürmektedir.Hz. ʿÂişe’nin Hz. Peygamber ile oldukça erken bir yaşta evlendiğine dair nakledilen rivâyet de konuyla ilgili olarak ileri sürülen başka bir argümandır. Bu rivâyetin sahih olduğuna inanılmaktadır. Buna rağmen ilginç bir şekilde bu rivâyet çok az fakih tarafından kullanılmıştır. Bunun sebebi, fakîhlerin Hz. Peygamberin mahremiyetinden bahsetmek istememeleri olabilir. Rivâyetin hücciyeti konusuna kuşkuya kapılmış olmaları da mümkündür. Söz konusu rivâyete daha yakından bakıldığında, ifadedeki menfi üslup hemen dikkat çekmektedir. Çünkü rivâyette Hz. ʿÂişe, Hz. Peygamberle evlendiği günü anlatırken sürekli olarak fizyolojik ve psikolojik açıdan olumsuz koşullardan bahsetmektedir. Nitekim Hz. ʿÂişe birden bire oynamakta olduğu salıncaktan alınmakta ve kendisinin de bilmediği bir yere doğru götürülmektedir. Rivâyet, sadece çocuk evliliğinin cevazını ortaya koymakla yetinmemekte, sanki aynı zamanda çocukların uygunsuz koşullardaki evlilik taleplerine bile itaatkar olmaları gerektiğini salık vermektedir. İçerik yanında teknik olarak bakıldığında bu rivâyet, haber-i vâhiddir. Çünkü rivâyet, sadece Hz. ʿÂişe tarafından bilinebilecek detayları içermektedir. Tarihî açıdan bir öneme sahip olmasına rağmen dinî hükümlere kanıt olma niteliğinden yoksundur. Çünkü bu rivâyette, râvi konuyla ilgili Hz. Peygamber’e ait resmi bir açıklamayı nakletmemekte; sadece kendi zaviyesinden maruz kaldığı bir durumdan bahsetmektedir. (shrink)

Düşünce tarihinin neredeyse her döneminde insanı ahlaki bir faile dönüştürebilmek amacıyla çeşitli kuramlar geliştirilmiştir. Bu kuramlarda genel olarak insanın ahlaki bir ilkeyi kendi eylemsellik alanına tatbik etmesi için gerekli olan şeyin ve erdemli davranışlarla erişilmesi hedeflenen mutluluğun ne olduğu üzerine bir düşünme faaliyeti gerçekleşir. Geliştirilen yanıtlar arasında şüphesiz çok seçkin bir yere sahip olan kuram, Kant’a aittir. Kant’a göre doğa alanında eğilim ve isteklere bağlı davranışlarla amaç olarak mutluluğa ulaşmak, insanı ahlaklı kılmaz. Bu bakımdan, insanı mutlu kılan şeyin değil, onu (...) iyi yapan, bir ahlaki faile dönüştürmenin olanağını soruşturur. En yüksek iyiyi gerçekleştirmeyi, eğilim ve isteklere bağlı bir amaç olarak belirlenen çeşitli türden mutluluklara ulaşma çabasıyla eşitleyen tüm anlayışlar karşısında Kant, en yüksek iyiyi gerçekleştirmenin ilk koşulunu ahlaklılık, ikinci koşulu olarak –birinci koşul sağlandığı takdirde- ortaya çıkacağına inandığı mutluluk olarak belirler. Ona göre yalnızca ahlak yasasıyla belirlenen erdemli davranışların sonucunda gerçekleşeceği beklenen, aklın bir ideali olarak mutluluk insanı ahlaklı kılabilir. Nitekim özerk bir biçimde kendisi için koyduğu yasayla, akıl sahibi bir varlığını kişilik sahibi bir varlığa dönüştüren insan aynı zamanda ahlaki değer taşıyan davranışlarda bulunmanın sonucunda hep bir beklentisi olan bir varlıktır. İnsanın bu beklentisine yanıt, dinden gelir. Burada Kant, geliştirdiği ahlak öğretisinin mutluluk öğretisi olarak da adlandırılabilmesinin koşulunu ortaya koyar. Buna göre sırf akıl talep ettiği için insana ödevler yükleyen yasa zemininde temellenen en yüksek iyiyi gerçekleştirme isteğiyle, aklın yasa koyuculuğu altında yaşadığımız için içimizde doğan iyiyi gerçekleştirme arzusuyla dine yönelindiğinde ancak ahlak öğretisi bir mutluluk öğretisi olabilir. Bir başka deyişle, yalnızca ahlaklılık temelinde tesis edilen bir dinsellikle mutluluk ahlaki kılınabilir. Bu yazıda mutluluğun nasıl ahlaki kılınabildiği ya da mutluluğa layık olabilmek için ne yapılması gerektiği konusu irdelenip, en yüksek iyiye yönelen insana yüklenilen ödevlerin tanrısal buyruklar olarak benimsenmesiyle mutluluktan pay alma umudunu doğuran ahlak temelli din anlayışına dikkat çekilmektedir. (shrink)

To commemorate 40 years since the founding of the Journal of Business Ethics, the editors in chief of the journal have invited the editors to provide commentaries on the future of business ethics. This essay comprises a selection of commentaries aimed at creating dialogue around the theme Business versus Ethics?. The authors of these commentaries seek to transcend the age-old separation fallacy :409–421, 1994) that juxtaposes business and ethics/society, posing a forced choice or trade off. Providing a contemporary take on (...) the classical question “if it’s legal is it ethical?”, David Hess explores the role of the law in promoting or hindering stakeholder-oriented purpose and governance structure. Jeffrey Harrison encourages scholars to move beyond the presupposition that businesses are either strategic or ethical and explore important questions at the intersection of strategy and ethics. The proposition that business models might be inherently ethical or inherently unethical in their design is developed by Sheila Killian, who examines business systems, their morality, and who they serve. However, the conundrum that entrepreneurs are either lauded for their self-belief and risk-taking, or loathed for their self-belief and risk-taking, is discussed by M. Tina Dacin and Julia Roloff using the metaphor of taboos and totems. These commentaries seek to explore positions that advocate multiplicity and tensions in which business ethics is not either/or but both. (shrink)

“Marksizm,” artık o kadar çok anlama geliyor ki, belki de anlamlı olan yalnızca Marx’ın Kapital’de ele aldığı üretim tarzlarından, özellikle kapitalist üretim tarzı yaklaşımını geliştiren ve yaygınlaştıran teoriler bütünü olarak “somutMarksizm”den bahsetmektir. Açıkça bu başlığa tam oturmasa da geniş anlamda anlaşıldığı haliyle Foucault’nun tarihsel materyalizm düşüncesine katkıda bulunduğunu söylemek gerekir. Gerçekten de Marksizmi doğrudan somut anlamıyla tanımladığımızda, yalnızca Foucault değil Sartre da Marksist etiketine tam uymaz. Şaşırtıcı şekilde Kapital’i Okumak adlı eserin yazarları arasında olsa da Althusser’in bile bu kategoride yer (...) alıp alamayacağı tartışmalıdır. Bu isimlerle kıyaslandığında Foucault, daha çok Marx’ın yanında yer alır. Althusser’in üretim tarzını yapısal-senkronik terimlerle yenilikçi bir şekilde ele aldığı, Sartre’ın ise şeyleşmeyi dizisellik olarak anladığı dikkate alındığında, her iki ismin de çalışmaları felsefe kulvarındadır. Tabii Foucault, Marx gibi politik ekonomiden hareket etmese ya da politik ekonomiyle onun kadar ilgilenmese de iki ismin de felsefeden ziyade sosyal bilimlere daha yakın durduğu söylenebilir. Bu durum en azından Foucault için bir noktaya kadar geçerlidir ve ikisi de (yine bir ölçüde) Foucault’nun "mutlu pozitivizm" kavramıyla tarif edilebilir. (shrink)

Müslüman kadınların İslami gelenekler tarafından bastırılmış mı özgürlüğe kavuşturulmuş mu olduğuna dair pek çok çalışma bulunmakta. Bu çalışmalardan bazıları başörtüsü gibi İslami geleneklerin bir baskı unsuru olarak görürken, bazıları da Müslüman kadınların bu gelenekleri uygularken kendi iradelerini ortaya koyduğunu, dolayısıyla bu geleneklerin bir baskı emaresi olarak görülemeyeceğini savunur. Bu çalışmada, Müslüman kadınların hayatlarının çok yönlü, ilişkisel ve mekân bağlamında şekillendiğini incelememizi sağlayacak, Deleuze felsefisi bağlamında ele alınan irade ve özgürlük kavramlarını kullanmak amaçlanmıştır. Diğer bir ifade ile Fransız filozof Gilles Deleuze (...) tarafından ortaya koyulan ilişkisel ontoloji Müslüman Kadın çalışmalarını sorgulamak için kullanılmaktadır. Bu ilişkisel ontoloji üzerinden, Müslüman kadınların dini söylemler çerçevesinde olumsuz resmedilmeleri sorgulanmakta ve bu kadınların deneyimlerine ve pratiklerine dair alternatif açıklamalar ortaya konulmaktadır. Böylece, Deleuze’in felsefesi bağlamında ele alınan irade ve özgürlük kavramları kullanılarak Müslüman kadınların dini katılım ve uygulamaları üzerinden pasif ve irade göstermeyen kadınlar olarak tasvir edilmesi sorgulanmaktadır. Müslüman kadınların durumsal uygulama ve deneyimlerini keşfedebilecek nitelikte akademik bir bakış açısı önerilmektedir. Özet: Bazı batılı kuruluşlar medeniyetler çatışması söylemini temel alarak tekil bir Müslüman dünyası tarif edip bu tek tipleştirilmiş tarifi Islama ve Müslümanlara karşı mücadele etmenin neden gerekli olduğunu gerekçelendirmek için kullanmaktadır. Müslüman kadınlar İslam gelenekleri ve Müslüman erkekler tarafından baskıya uğrayan bir gurup olarak resmedildiği için, bu söylemlerde Müslüman kadınlara dair konular önemli odak noktalarından birisi olmaktadır. Örneğin Müslüman kadın kimliğinin sembolü olarak görülen başörtüsünün bir baskı unsuru olup olmadığına dair tartışmalar görülür. Müslüman kadının başörtüsü ile bastırılmış mı özgürleştirilmiş mi olduğuna dair pek çok çalışma da bulunmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları başörtüsü gibi İslami geleneklerin Müslüman kadınları baskıladığını ileri sürerken bazıları da kadınlar başörtüsü kullandığında bunu kendi iradeleri ile yaptığını tartışır. Örneğin Saba Mahmood irade, özgürlük, istek ve direnme gibi kavramların liberalizm temelinde anlaşılmasını sorgulayarak Müslüman kadınlar hakkındaki bu söylemlere karşı çıkar. Bu çalışmalardan bazıları da Müslüman kadınların ve onların iradelerini kullanmalarına dair konuların tarihsel ve mekânsal bağlamda yapılması gerektiğini savunur. Her ne kadar bu konuda yapılan çalışmalar olsa da, bu konu daha fazla araştırmaya ve yeniden ele alınmaya muhtaçtır. Bu çalışmada, bu konuyu çok yönlü, Müslüman kadınların deneyimlerini, isteklerini ve uygulamalarını ilişkisel ve mekânsal olarak ele alma imkânı vereceğinden, ilk olarak irade ve özgürlük kavramlarını Deleuze felsefesi temelinde ele alınmaktadır. Diğer bir deyişle, Fransız filozof Gilles Deleuze’a dayandırılan ilişkisel ontolojik bakış açısı Müslüman kadına dair tartışmalara uygulanmaktadır. Bu ilişkisel ontolojiye göre, dünya bedenlerin toplamından oluşur. Her varlık, biyolojik organizma, sosyal yapı ve soyut yapı bir bedendir. Bu bedenlerin her birisi, ister insan bedeni ister insana ait olmayan bir beden olsun, ister maddi ister madde dışı olsun, ister sosyal ister psikolojik yapılar olsun, ilişkilerin akımı ile şekillendirilir. İnsan bedeninin biyolojik, zihinsel, sosyal ve psikolojik bileşenlerini içine alan her yönü de çoklu ilişkiler ile oluşturulur. Bu yüzden, bir insan öznesi hakkında konuştuğumuzda, aslında karmaşık ve çoklu ilişkilere dair konuşuruz. Bedenin bu şekilde ele alınması irade kavramının da yeniden ele alınmasını gerektirir. İrade kavramının bu bağlamda ele alınması dikkati bedenleri üreten ilişkiler üzerine odaklar. Bedenler ilişkilerin akımı ile şekillendirildiği için, bedenlerin belirli şekillerde hissetme, davranma ve istemeye dair kapasiteleri de sahip oldukları ilişkilere göre şekillenir. Bu ilişkisel ontoloji temelinde, Müslüman kadınların bedenlerinin ilişkilerin akımı ile şekillenen çoklu elementlerin karmaşık bir araya gelişler olarak ele alınmalıdır. Bu kavramlaştırma Müslüman kadınların hayatının izole edilmiş dini gelenekler temelinde oluşmuş gibi resmedilmesini sorgulatmaktadır. Müslüman kadınların iradeleri, kapasiteleri ve sınırlılıkları kadar deneyimleri, pratikleri ve istekleri de sosyal-politik söylemler, aile içi ilişkiler, materyal yapılar ve ekonomik şartlar gibi çoklu faktörler ile kurulan ilişkiler üzerinden şekillenir. Diğer bir ifade ile bu kadınların belirli şekillerde davranmaya dair güçleri kendilerini çevreleyen bedenler ile kurdukları ilişkilere göre şekillenir. Bu bedenler dini veya seküler unsurlar olabilir, insan veya insana ait olmayan unsurlar olabilir, ya da maddi veya madde dışı faktörler olabilir. Sonuç olarak, Müslüman kadınların bedenleri ve irade gösterme şekilleri her zaman bir süreklilik içinde bağlantı kuran veya bağlantılarını koparan çeşitli elementler ile üretilmektedir. Deleuze felsefesi temelindeki bu beden ve irade kavramlaştırmaları Müslüman kadınların dini geleneklerine salt itaat temelinde resmedilmelerini sorgulamak için kullanılmaktadır. Bu kadınların hayatlarındaki çoklu yapısal denebilecek elementlerin aydınlatılması amaçlanmakta ve onların iradelerinin parçalı ve ilişkisel bir şekilde anlaşılması önerilmektedir. İlişkisel ontolojik lensler aracılığı ile Müslüman kadınlar resmedilirken görünmez kılınan veya fotoğrafın dışında bırakılan dinamik ve heterojen unsurlar tetkik edilmektedir. Bu amaç için, Deleuze felsefesi temelinde yapılan kavramlaştırılmalar 2018’de doktora çalışması için Başkent Kadın Platformunda yapılan bir röportaja ve Türkiye’deki bazı etnografik gözlemlere uygulanmaktadır. Ortaya konulan teorik bağlama daha uygun olacağından, bir gruptan ya da daha geniş bir çerçevede veri toplamak yerine, bu röportajdan elde edilen verilerin detaylı bir şekilde ele alınması amaçlanmaktadır. Bu ontolojik bakış açısını Müslüman Kadın konusuna uygulayarak, Müslüman kadınların hayatındaki çoklu ve ilişkisel etken güçlere odaklanılması amaçlanmaktadır. Müslüman kadının yalnızca dini söylemler temelinde negatif olarak tanımlanması sorgulanmakta ve Müslüman kadınların deneyimlerini ve uygulamalarını anlamak için alternatif modeller olabileceğine dikkat çekilmektedir. Diğer bir şekilde ifade etmek gerekirse Müslüman kadınların deneyimleri ilişkisel, çok yönlü, parçalı ve muayyen olarak ele alınmalıdır. Hayal edilen tekil bir grup yerine, çok yönlülüğün ve ilişkiselliğin keşfedilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yüzden Müslüman kadınların belirli zeminler temelinde anlaşılmaya çalışılması önerilmektedir. Bu tur bir analizde, bir araştırmacının amacı Müslüman kadını çok yönlü bir özne ve irade anlayışı temelinde belirli zeminlerde keşfetmek olmalıdır ki iç içe geçmiş baskı ve özgürleşme şekilleri de anlaşılabilsin. Müslüman kadının kimliğinin kategorileştirilmesi ve marjinalleştirilmesi yerine, devam edegelen şekilde deneyimlerin ve uygulamaların oluşum ve yeniden oluşumlarının üzerinde durulmalıdır. (shrink)

Psikolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıktığı 19. yüzyıla kadar, insana dair sorunlar, felsefi bir yorumla ele alınmıştır. Zaman içinde pozitivizm, materyalizm gibi felsefe akımlarının yön vermesiyle psikoloji bilimi kendine ait kavram ve yöntemlere sahip olmuştur. Bu süreçte bilimde hâkim olan paradigmaların etkisiyle din, uzun bir dönem bilimsel araştırmaların dışında tutulmuştur. Bilim adamalarının dine karşı olumsuz tutumlarına rağmen, Hıristiyan din adamaları felsefe ve psikoloji gibi alanlardaki bilimsel gelişmeleri yakından takip etmişlerdir. Kilise hizmetleri çerçevesinde geleneksel olarak sürdürülen “pastoral care” faaliyetlerinin psikoloji (...) ve psikoterapi alanlarındaki gelişmelerden etkilenmesiyle bugünkü dini danışma ve rehberliğin temeli olan “pastoral care and counseling” kavramları ve yöntemleri ortaya çıkmıştır. 1960’lardan sonra dünya genelinde bir yayılma eğilimi gösteren dini danışma ve rehberlik konusu, son yıllarda Türkiye’deki dini kurum ve akademik çevrelerin de ilgi odağı haline gelmiştir. Bu makalede, konunun İslam kültürü içindeki realizasyonu ile ilgili çalışmalara katkı vermek amacıyla dini danışma ve rehberliğin temel kavramları ve tarihi arka planına odaklanılmıştır. Modern yaşam biçimi toplumsal değişimi hızlandırmakla kalmamış bireysel ihtiyaçları da bir hayli değiştirmiştir. Yaşanan hızlı değişim ve farklılaşan ihtiyaçlar bir takım psikolojik problemleri beraberinde getirmiştir. Buna bağlı olarak insanı olumsuz etkileyen ve hastalanmasına yol açan psikolojik süreçler incelenmeye başlanmıştır. Öte yandan değişimden hayatın değer ve inanç sistemleri de etkilenmiş, kurumsal dini yapılarda ve din hizmeti anlayışlarında önemli değişme ve gelişmeler meydana gelmiştir. Bu sebeple bir taraftan yeni ortaya çıkan olay ve durumlar karşısında dinin bakış açısını ve tutumunu öğrenme ihtiyacı, diğer taraftan yaşanan acı ve krizler karşısında psikolojik yardım ve manevi destek gereksinimleri giderek artmıştır. Kısacası din, insanların kendi başlarına hareket etmekte zorlandığı, rehberliğe ihtiyaç duyduğu bir alan olmuştur. Dini danışma ve rehberlik alandaki ilk çalışmalar, tamamen bir Hıristiyanlık faaliyeti olarak ortaya çıkmış olduğu için bu alana ait ilk kavramlar da Hıristiyan kültürü ile yakından ilgilidir. Dini danışma ve rehberliğin temel kavramlarından olan “pastoral care” genellikle rahip ya da papazların özellikle kilise dışında yürüttükleri dini danışmanlık ve rehberlik hizmetlerini ifade etmektedir. Günümüzdeki dini danışma ve rehberlik hizmetlerinin temelini, Hıristiyan din adamlarının verdiği manevi destek, öğüt ve tavsiye anlamındaki pastoral care faaliyetleri oluşturmaktadır. Ayrıca kavramların, Mesih ve teslis inancı; günahsızlık ve günahların kefareti, lütuf yoluyla kurtuluş öğretileri; papazların yanılmazlığı ve ruhbanlık anlayışı; itiraf müessesesi ve kilisenin statüsü gibi Hıristiyan teolojisine ait kökenleri bulunmaktadır. Pastoral care ve pastoral counseling birbirlerinden bir dereceye kadar ayırt edilebilen yardım şekilleridir. Aralarındaki farklılık, papazların insanlarla çalışırken, ilgili psikolojik dinamikler yerine kendilerinin ahlaki duruş mesafelerinden kaynaklanır. Bu nedenle ikisi arasında en geniş ve kapsayıcı pastoral faaliyet, kesinlikle pastoral care çalışmalarıdır. Bu çalışmalar, resmi ve gayrı resmi konuşmalar, diyaloglar ve diğer iletişim etkileşimleri ile gençler, çiftler, yetişkinler ve çeşitli diğer gruplarla daha fazla ya da az yapılandırılmış genel ilişkilerdir. Pastoral counseling olarak adlandırılan yardım ilişkileri ise pastoral care faaliyetlerinin genel ve her yerde uygulanabilirliğinden farklı şekilde, bireylerin belirli bir yerde ve belirli bir süre tahdidi çerçevesinde yapılandırılmış olan yardım faaliyetlerini içerir ki, böyle bir yardım sürecinde papazın dikkatini ve zamanını gerektiren durumlar söz konusudur. Burada ayırt edici nokta, bireyin psikolojik durumu ve sorunlarının daha fazla olmasıdır. Dini danışma ve rehberliğin kurumsal bir hizmet alanı olarak ortaya çıkışı, reform hareketleri ve sanayi devriminin Batı Avrupa ülkelerinin sosyal dokusu ve dini kurumların yapılanması üzerinde yaptığı değişimle doğrudan alakalıdır. Nitekim Katolikler ve özellikle Ortodokslar yeni gelişen psikolojik danışma faaliyetlerinde daha temkinli bir tutum takınırken Protestanlar dini destek ve yardım hizmetlerinde yeni psikolojik teori ve teknikleri kucaklama eğilimi göstermişlerdir. 15. yüzyıldan itibaren oluşan, insana, Tanrı’ya ve âleme bakıştaki farklılaşmanın gerçekleştiği süreç, 18. yüzyılda “aydınlanma” olarak adlandırılan köklü bir değişimi beraberinde getirmiştir. Doğaüstünün doğayla, dinin bilimle, tanrısal buyruğun doğa yasasıyla, din adamlarının filozoflarla yer değiştirmesi ve dini inanca toleransın azalması ile karakterize edilen bu dönemde, din ve maneviyat konusu, psikolojik araştırmalar ve klinik deneyler dışında tutulması gerektiğine inanılan, kişilere özgü, bilim dışı, bilinmez bir özel alan olarak görülmüştür. Psikolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıktığı dönemde bilimsel sahada hâkim olan paradigmanın etkisiyle bilim adamaları her ne kadar din ile sağlıklı bir ilişki kuramadıysa da; özellikle Amerika ve Avrupa’da kilise hizmetleri çerçevesinde “pastoral care” faaliyetlerini yürüten din adamları, modern psikiyatri ve psikoterapi birikiminden etkili bir şekilde yararlanmışlardır. Kilise faaliyetlerinin psikoloji alanındaki gelişmelerden etkilenmesiyle papaz ve rahiplerin dini konulardaki yardım çalışmaları hem kilise içinde hem kilise dışında daha profesyonelce yürütülen faklı bir boyut kazanmaya başlamıştır. Papazların yetiştirilmesinde danışma psikolojisi ve klinik psikolojinin yöntem ve kurallarının kullanılmaya başlamasıyla “pastoral counseling” alanı gelişme göstermeye başlamıştır. Abraham Maslow’un “kendini gerçekleştiren kişiler” hakkındaki araştırmasına kadar (1962) ilgiye layık görülmeyen din ve maneviyat, bu araştırma sonucunda, karşılanması gereken nihai bir ihtiyaç ve önemli bir motivasyon olarak fark edilmiştir. Alanda son yapılan araştırmalar, din ile ruh ve beden sağlığı arasında önemli ilişkilerin olduğunu ortaya koymaktadır. Danışmanlarca, danışanların dini inançlarının danışma sürecine dâhil edilmemesi; danışanın kimliğinin işe yarayan önemli bir bölümünü yok saymakla eş anlamlı kabul edilmektedir. Bu gelişmelerin sonucu olarak bugün başta ABD ve diğer gelişmiş ülkelerde birçok Tıp Fakültesi ve Psikoloji bölümleri, programlarına dini danışmanlıkla ilgili dersler koymaktadır. 20. yüzyılın başından beri Hıristiyan Batı dünyasında uygulanmakta olan pastoral care and counseling faaliyetleri, toplumsal değişmenin küresel etkileri ve gittikçe benimsenen modern yaşamın farklılaşan ihtiyaçlarına bağlı olarak son yıllarda Türkiye’deki akademik çevrelerin ve ilgili kurumların ilgi odağı haline gelmiştir. Dini danışma ve rehberlik, kültürümüzde henüz yabancı bir kavram ve kurumsallaşmamış bir hizmet alanı olarak kabul edilse de; Hz. Peygamber’den (s.a.v) bu yana sürdürülen din hizmetlerinin en önemli bölümünü, özü dini rehberlik olan irşat faaliyetleri oluşturmaktadır. Ancak günümüzde modern psikolojik yardım disiplinlerinin ilke ve yaklaşımlarından destek alan yeni irşat modellerine ihtiyaç vardır. Dini danışma ve rehberlik, amaç, ilke, yöntem ve yaklaşımları ile toplumda oluşan yeni ihtiyaç ve beklentileri karşılamaya yönelik sürdürülen çabalara önemli katkılar sağlayacaktır. (shrink)

Okuma etkinliği hem ana dilde hem de yabancı bir dil öğrenmede önemli bir yer tutar. Bireyler okuma aracılığıyla başka görüş, düşünce ve kültürel unsurları öğrenir, onlarla etkileşimde bulunurlar. Bireylerin yabancı dil öğreniminde, yabancı dilde okuma becerilerini geliştirmek amacıyla bazı uygulamalar önerilir. Bunlardan biri, basitleştirilmiş kitaplardır. Bu çalışma, yabancı dil öğreniminde okuma becerisinin arttırılması için yapılan basitleştirilmiş okuma kitaplarının kullanımıyla ilgili önemli unsurları belirtmeyi ve bu tür kitapların kullanımına eleştirel bir bakış sunmayı hedeflemektedir. Bu çalışma, öncelikle basitleştirilmiş kitapların kullanımını tarihsel açıdan (...) ele almış, faydaları hakkında destekleyici ve karşıt görüşleri derlemiş, son olarak da basitleştirilmiş kitaplardan yapısal örnekler ile dil öğrenimi açısından sorgulama yapmıştır. Basitleştirilmiş kitaplar aracılığıyla, öğrencinin okuma becerisi ve yabancı dil öğrenmesinin gelişmesi düşünülse de, bu tür kitapların yabancı dil öğreniminde kullanımına temkinli bir şekilde yaklaşmak, kitapları seçerken içerik olarak dil edinimi ve kültürel duruş olup olmadığını gözden geçirmek gereklidir. Buna ek olarak, yabancı dil öğreniminde yapısal ve bağlamsal olarak bir kazanım olup olmadığı sorgulanmalıdır. Sonuç olarak, basitleştirilmiş olan edebi eserler yerine orijinallerin ve her seviyeye uygun farklı edebi metin türlerinin yabancı dilde okuma becerisini geliştirmede kullanılması önerilmektedir. (shrink)

Sosyal medya, insanları alış veriş alışkanlıklarından yatırım kararlarına kadar birçok ticari niyetleri üzerinde yüksek etki düzeyi olduğu güncel birçok çalışmada araştırılmaya başlanmıştır ve bu ilişki ortaya konmuştur. Bu ilişki üzerine inşa edilerek geliştirilen güncel analiz yöntemleri yatırım araçlarının gelecek değerlerini tahmin ederek yatırım kararları almada bir destek mekanizması olarak kullanılması çok cazip bir konudur. Bu sebeple bu ilişki yatırımcı ve analistlerden akademisyenlere kadar güncel bir ilgi konusu olmuştur. Bu çalışmanın amacı da sosyal medya ile yatırım kararları arasındaki ilişkiyi metinsel ve (...) finansal analiz aracılığı ile görmeye çalışmaktır. Bu çalışmada Twitter üzerinden metin madenciliği ile veri çekilmiş ve sentiment(duygu) analizi ile yorumların olumlu ya da olumsuz olma durumu incelenmiştir. Sentiment analizinden elde edilen sayısal değerler ile güncel ve küresel bir yatırım aracı olan Bitcoin fiyatları arasındaki ilişkinin varlığını sorgulamak adına Granger Nedensellik analizi gibi finansal analizler kullanılmıştır. (shrink)

Antik Yunan düşüncesinde özgürlük meselesini irdelemek doğa kavrayışını ele almakla mümkün olabilir. Özgürlük her halükarda sınırları belirsiz bir kavramdır ve onu tanımlama çabaları bu yüzden çoğunlukla tek taraflı bir yaklaşımın örnekleridir. Söz konusu dönem dilinde özgürlük sözcüğünün muadili olarak kabul edilebilecek bir sözcük bulunmamaktadır ama bu, orada özgürlüğün sorun edilmediği anlamına gelmemektedir. Çünkü insanlar arası etkileşimin bulunduğu her bağlamda özgürlük bir sorunsal olarak zaten orada olan bir şeydir. Bu çalışmada öncelikle Antik Yunan mitoslarında doğumlarla şekillenen evren anlatısının bir özeti verildi. (...) İnsanın bu evrene dahil oluşuna değinildikten sonra Prometheus’un ateşi çalıp ulaştırmasıyla insanda meydana gelen değişimler özgürlük bağlamında değerlendirildi. Böylece doğa kavrayışı bağlamında Antik Yunan mitoslarında özgürlük sorunsalının tespiti yapıldı. İster tanrısal ister beşeri olsun, özgürlüğün doğa kavrayışıyla kayıtlı olduğu vurgulandı ve özgürlük sorunsalının ancak dönemin ‘doğa’ kavrayışının değerlendirilmesiyle ele alınabileceği ileri sürüldü. (shrink)

On behaviour as interpreted in the philosophy of Aḥmad ibn Muḥammad Miskawayh, d. 1030.

Thomas Nagel’ın “Hiçbir-Yerden Bakış Açısı” adlı kitabı çok alıntılanmış bir eserdir. Buradaki argümanlar sıklıkla bilincin nesnel-bilimsel bir açıklamasının yapılabilmesinin, en iyi ihtimalle, önündeki büyük ve yapısal sorunların dile getirilişi veya tümüyle imkansız olduğunu gösteren akıl yürütmeler olarak algılanır. Bu iki yanlış algıyı özetlememin ardından her ikisinin de neden hatalı olduğunu gösteriyorum. Bunu yaptıktan sonra her iki hatanın nedenlerini birden yaratan ortak bir neden daha olduğunu gösteriyorum. Bu nedenin Thomas Nagel’ın nesnel fenomenoloji önerisinin ya belirsiz veya saçma bulunarak bir kenara bırakılması (...) ya da hepten reddedilmesi olduğunu savunuyorum. Böylelikle nesnel fenomenoloji projesinin özünde deneyimin öznel boyutunun, nesnel bir açıklamasının verilebilmesini sağlayabilmek için bilinci açıklamakta halihazırda kullandığımız zihinselci terimler setinde kavramsal ve kuramsal yenilenme yapılması yönünde bir çağrı olduğunu gösterebileceğimi düşünüyorum: Nesnel fenomenoloji, öznel fenomenin kavramsal yenilenme aracılığıyla özneler-arası ulaşılabilirliğini sağlama projesidir. (shrink)

Çağdaş epistemoloji içerisinde, dışsalcı, güvenilirci ve erdeme dayalı epistemolojik tartışmaların bir benzerini, dini epistemoloji içerisinde etkili bir şekilde yer edinen ve reformcu epistemoloji olarak bilinen yaklaşım üzerinden görebilmek mümkündür. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff ve William Alston gibi filozofların öne çıktığı bu yaklaşımın ana iddiası, kanıta ya da argümana dayanmaksızın, Tanrı’nın varlığına inanmanın bütünüyle doğru, rasyonel, makul ve güvenilir olacağı şeklindeki bir tezdir. Kanıtın, gerekçelendirme için zorunlu bir koşul olmadığı fikri, algısal deneyimlerin gerekçelendirilmesine benzer şekilde, dini deneyimlerin de öyle olduğu ve (...) dolayısıyla, aynı epistemik statüye sahip olması gerektiğini öne süren, eşitlik tezine dayanır. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, üzerinde çokça konuşulan ve tartışılan bir yaklaşım olan reformcu epistemoloji, özellikle son beş yıl içerisinde, oldukça farklı bir hale gelmiştir. Zira bu yaklaşımı, kanıtsalcılıkla uyumlu, erdem epistemolojisiyle bağlantılı ve diğer teistik dinler üzerinden değerlendiren yeni çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, bu makalede, reformcu epistemoloji ana hatlarıyla ele alınmıştır. Beraberinde, ona yöneltilen itirazlara değinilmiş ve sonrasında, bahsi geçen yenilik iddiaları soruşturulmaya çalışılmıştır. Son olarak, teistik inancın rasyonalitesiyle ilgili, farklı bir bakış açısı sunulmuştur. (shrink)

Rita Bottino,1 Santosh Nagaraju,2 Vikas Satyananda,2 Hidetaka Hara,2 Martin Wijkstrom,2 Massimo Trucco,1 David KC Cooper2 1Institute of Cellular Therapeutics, Allegheny Health Network, 2Thomas E Starzl Transplantation Institute, Department of Surgery, University of Pittsburgh, Pittsburgh, PA, USA: Diabetes mellitus is increasing worldwide. Type 1 diabetes can be treated successfully by islet allotransplantation, the results of which are steadily improving. However, the number of islets that can be obtained from deceased human donors will never be sufficient to cure more than a very (...) small percentage of patients who might benefit from transplantation. Although there are some differences in glucose metabolism between pigs and humans, the use of pigs could provide an unlimited supply of islets, and the insulin produced would undoubtedly control glucose levels. Transplantation of islets into the portal vein results in islets residing in the liver; however, an early inflammatory response and rejection remain problematic, even when the recipient is receiving immunosuppressive therapy. In the long term, immunosuppressive drugs may exhibit toxicities to patients and specifically harm the islet cells. In contrast, encapsulation techniques provide islets with a physical barrier that prevents antibodies binding to the islet graft while still allowing insulin to be released into the recipient's circulation; in theory, patients receiving encapsulated grafts might not require exogenous immunosuppressive therapy. Nonhuman primates with encapsulated pig islet transplants have remained insulin-independent for several weeks, but long-term efficacy remains uncertain. Furthermore, techniques are now available to knock out genes from the pig and/or insert human genes, thus rendering the antigenic structure of pigs closer to that of humans, and providing protection from the human immune response. Islet transplantation from genetically engineered pigs has been followed by insulin independence in a small number of nonhuman primates for greater than 1 year. Neonatal islets have some advantages over adult islets in that they are easier to isolate and culture, and have the ability to proliferate during the first few months after transplantation. In 2009, the International Xenotransplantation Association set up a group to encourage and advise on clinical trials of pig islet xenotransplantation; this group's guidelines are discussed. Clinical trials of encapsulated pig islets are already under way. Keywords: diabetes, islets, pancreatic, pig, xenotransplantation. (shrink)

Varlığın mahiyeti meselesi, insanın varlığa hangi açıdan muhatap olduğu ile doğrudan ilgilidir. Felsefe tarihinde ortaya çıkmış olan farklı ekoller arasındaki ayrımı oluşturan da, temelde bu mesele karşısındaki tutumlarıdır. Nicholas of Cusa düşüncesinde varlık, insanın salt epistemik yetileri ile vukufiyet kesp edebileceği bir alan değildir. Bundan dolayı Mutlak Varlık, olduğu haliyle kendi mükemmelliği içerisinde kavranamaz. Bunun için öncelikli olarak gerekli olan, aklın bütün olumlayıcı bilgi iddialarından vazgeçtiği bir tür zihinsel arınmadır. Bu, aslında bir bilinç durumudur ve bu düzeye erişen idrak, varlığı (...) kendi kaynağında temaşa eder. Zıtlığın uyumda, çoğulluğun ise birlikte herhangi bir çelişki olmaksızın göründüğü bu hâl içerisinde, Tanrı artık bir bilgi konusu olmanın ötesinde bir tecrübe konusudur. Cusa’ya göre, insanın iç tecrübesinden hareket eden mistik karakterli bir varlık görüşü ile ancak idrake dayalı yetkin bir bilinç sağlanabilir. Burada artık asıl olan bilme değil, asla bilemeyeceğini bilmedir. Cusa’ya göre, bu idraki seviyeye ulaşmanın yolu ruhsal bir eğitimin yanında Tanrısal lütuftur. The issue of the nature of existence is directly related to the way in which man deals with existence. What makes a difference between the schools in the history of philosophy is their attitudes towards this issue. In the thought of Nicholas of Cusa, existence is not something that a person can realize with purely epistemic abilities. Therefore, Absolute Being cannot be grasped in its own perfection as it is. What is primarily necessary for this is a kind of intellectual purification in which the reason renounces all affirmative claims of knowledge. This actually is a state of consciousness and the intellect that reaches this level contemplates existence at its source. In this state, where opposites appear in harmony and plurality in unity without any contradiction, God is no longer a subject of knowledge but a subject of experience. According to Cusa, only an intellectual comprehension can be achieved with a mystical view of being based on the inner experience of the human being in this way. The main thing is not knowing anymore but knowing that you can never know. According to Cusa, the way to reach this level of understanding is divine grace as well as spiritual education. (shrink)

Öz: Bu makale Neolitik döneme ait ve Anadolu’da inşa edilen ilk tapınak olma özelliğine sahip Göbeklitepe’yi ele almaktadır. Arkeologlara göre burası insanlığın en eski tapınaklarından biridir. Göbeklitepe, yerleşik hayattan ve tarımsal üretimden yoksun olan avcı-toplayıcı toplulukların dinsel inanışları hakkında çok önemli bilgiler sunar. Bu tapınak, arkaik insanların dinden ve inançtan yoksun ilkel bir hayat sürmediklerini, aksine bir inanca sahip olduklarını, inançlarını yaşamak için tapınak inşa ettiklerini ve zengin bir dinî sembol kullandıklarını göstermektedir. Göbeklitepe, insanların yerleşik hayata geçip kendisi için konut (...) yapmadan, hayvanları evcilleştirmeden ve tarımsal üretime başlamadan önce dinî ihtiyaçlarını karşılamak için tapınak yaptığının bir göstergesidir. Özet: Bu makale Neolitik döneme ait ve Anadolu’da inşa edilen ilk tapınak olma özelliğine sahip Göbeklitepe’yi ele almaktadır. Şanlıurfa yakınlarında 1995 yılında başlatılan arkeolojik kazılar, insanlık tarihine bakış açımızı değiştirmiş ve geçmiş hakkında sahip olduğumuz bilgilerin doğruluğunu test etme imkânı sunmuştur. Göbeklitepe, arkaik insanın inanç ve düşünce dünyası hakkındaki bilgilerimizin gerçeği yansıtmadığını göstermiştir. Yaşamını avcı-toplayıcı olarak sağlamaya çalışan, din ve soyut düşünceden yoksun olduğu düşünülen, çanak-çömlek yapmasını bile bilmeyen, tarımı ve yerleşik hayatı keşfetmemiş insanların yoğun ve zengin bir sembolik anlatıma sahip tapınaklar yapması, bilim adamlarını derinden etkilemiştir. Toplamda 20 adet olan ve çapı 10 -30 metre arasında değişen dairesel yapılardan oluşan Göbeklitepe tapınaklarının en ilgi çekici unsuru, T biçiminde olan ve üzerinde soyut sembol ve hayvan kabartmalarını bulunduran dikili taşlardır. Dairesel yapının merkezinde iki adet ve çevresinde 10 ile 12 adet arasında T biçiminde yaklaşık 200 tane dikili taş bulunmaktadır. Bu T biçimindeki dikili taşlar üzerinde kapsamlı bir inceleme yapıldığında ve kadim Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarının dinsel inanışları ve tapınak kültü göz önünde bulundurulduğunda, bu dikili taşların tanrıları sembolize ettiği anlaşılmaktadır. Göbeklitepe, çocukları veya daha küçük dereceli tanrılar tarafından çevrelenen ve bu tanrıların oluşturduğu çemberin merkezinde yer alan tanrı ve tanrıça çiftinin oluşturduğu tanrılar panteonunun kutsal alanıdır. Göbeklitepe bir tapınak olmanın ötesinde karanlıkta kalmış bir inanç sisteminin en önemli temsilcisi olarak karşımızda durmaktadır. Yazılı kaynakların bulunmadığı ve sınırlı arkeolojik verilerin elde edilebildiği Neolitik Dönemin erken evresine ait olan Göbeklitepe, bu dönemde yaşamış arkaik insanın inanç ve düşünce dünyasını bize göstermektedir. Bu megalitik yapının yapısal ve biçimsel özellikleri, arkaik insanın sanıldığı gibi ilkel olmadığını kanıtlamaktadır. Göbeklitepe, dinin doğuşu ve gelişimi konusunda çok önemli bilgiler sunmaktadır. Özellikle evrimci ve pozitivist bakış açılarıyla oluşturulmuş ve dinin büyü, ruh, korku, atalara tapma gibi basit ve asılsız yapılardan doğup zamanla karmaşık ve kurumsal inançlar biçimine dönüştüğünü öne süren teorilerin gerçeği yansıtmadığını göstermiştir. Araştırmacılar, avcı-toplayıcı toplulukların yerleşik hayata ve tarımsal üretime geçtikten sonra toplumsal yaşamla birlikte bazı sorunlarla karşılaştıklarını ve bu sorunlara çözüm arayışının dinlerin doğuşunu hazırladığını düşünüyorlardı. Diğer bir ifade ile kurumsal dinler, karmaşık toplumsal yaşamın bir ürünü ve sonucu olarak görülüyordu. Fakat Göbeklitepe dinsel inanışların düşünülenden çok daha eski dönemlerde, kurumsal olarak ve basit olmayan formlarda bulunduğunu göstermiştir. Göbeklitepe’nin, bilinen en eski ve ilk tapınak yapısı olduğu iddia edilmektedir. Kendisinden önce bilinen antik tapınaklardan en az 5000 yıl eski olan bu megalitik yapı, uygarlığın gelişiminde dinsel inanışların ne kadar etkili ve önemli olduğunu açık bir şekilde göstermektedir. Uzun yıllar kazı başkanlığını yapmış olan arkeolog Klaus Schmidt, Göbeklitepe’nin ortaya çıkmasıyla birlikte “.. önce tapınak kuruldu sonra şehir. ” sözleriyle, insanoğlunun genlerinde bulunan inanma ihtiyacının ne kadar öncelikli olduğunu ifade etmiştir. Göbeklitepe insanoğlunun konut, tarım ve çanak çömlek gibi temel ihtiyaçlardan önce görkemli ve karmaşık tapınaklar yaptığını ve bunun arkaik insan topluluklarının güçlü inanç duygusundan kaynaklandığını göstermiştir. İnsanın genlerinde bulunan inanma ihtiyacı insana her şeyden önce tapınak yapmayı ilham etmiştir. Göbeklitepe ile temsil edilen inanç sistemi ve düşünce dünyasının ne kadar zengin ve etkili olduğunu, aynı bölgede en az 5000 yıl sonra ortaya çıkan Anadolu ve Mezopotamya uygarlıkları üzerindeki etkisinden anlayabiliriz. Bu uygarlıkların tapınak yapıları ve dinsel inanışları, bu megalitik yapı ile dikkate değer bir biçimde uyuşmaktadır. Bu uygarlıkların karanlıkta kalmış yönlerini ortaya çıkarmada, Göbeklitepe kaçırılmayacak bir fırsat sunmaktadır. Bu megalitik yapı ortaya çıktığında büyük ses getirmiş ve bilim insanlarının ilgisini çekmiştir. Hakkında yazılı ve görsel basında çok sayıda haberin çıktığı bu tapınak kompleksinin, Aden bahçesi, Babil Asma Bahçelerinin kalıntısı, Şaman tapınağı ve uzaylıların merkezi olduğu iddiaları ortaya atılmıştır. Göbeklitepe üzerinde yapılan arkeolojik kazıların ilerlemesi ve onun hakkında daha fazla bilgiye ulaşılması, onun bir ritüel merkezi olarak tapınak olduğunu göstermiştir. Göbeklitepe’nin yapısal ve biçimsel özellikleri, bu yapının her şeyden önce bir tapınak olduğunu göstermiştir. Gerek dikili taşlardan oluşan dairesel yapıları ve gerekse yerleşim yerlerinden uzak yüksek bir tepede bulunması bu düşünceyi güçlendirmektedir. Göbeklitepe’yi avcı-toplayıcı toplulukların ibadet ettikleri, tanrılara kurbanlar sundukları, yılın belirli dönemlerinde dinî festival ve şölenler gerçekleştirdikleri, tanrıların yaşadığı kutsal mekânlar olarak gördükleri ve kutsalı tecrübe ettikleri bir tapınak olarak düşünmek daha doğru bir yaklaşımdır. Göbeklitepe’nin, tarih boyunca inanç merkezi olarak kalmış ve peygamberler şehri olarak bilinen Şanlıurfa’da ortaya çıkması ülkemiz için önemli bir ekonomik ve kültürel fırsat oluşturmuştur. Anadolu’nun ne kadar kadim ve zengin bir kültürel dokuya sahip olduğunu kanıtlayan bu megalitik yapı, ortaya çıktığı günden beri birçok yerli ve yabancı araştırmacının akınına uğramıştır. Bilimsel literatürün en eski ve ilk tapınağı olan Göbeklitepe, arkaik insanın günümüz insanına miras olarak bıraktığı ve insanlığın ilk dönem sırlarını taşıyan gizemli bir tapınak kompleksidir. (shrink)

For more than fifty years, Sterling M. McMurrin served as one of the preeminent intellectual voices of the LDS community. From his beginnings as an Institute of Religion instructor to U.S. Commissioner of Education, and from a professor of philosophy to U.S. Envoy to Iran, he showed by example how personal and institutional morality can be defended.In a series of candid discussions with Jack Newell, McMurrin reveals his ability to reconcile freedom and conscience. In a spirit of repartee and friendship, (...) writes Boyer Jarvis in the foreword, Newell probes, challenges, and constantly draws McMurrin out as he... reflects upon his wide-ranging ideas and experiences. Rich in insight and humor, this remarkable dialogue captures the sweep and depth of McMurrin's thoughts as Newell engages him in discussing his approaches to philosophy, education, and religion.Among the qualities that characterized McMurrin's life and mind, explains Newell, perhaps the most notable is the freedom with which he has spoken his views on both the sacred and the profane. His intellectual integrity -- coupled as it almost always is with his humane instincts and innate fairness -- has simultaneously confounded and earned the respect of critics. (shrink)

This letter responds to a letter by Moti Gorin in the same issue, September‐October 2024, of the Hastings Center Report.