Bu çalışma, Bataille’ın temel materyalizm kavramı aracılığıyla göç olgusu ve klasik materyalizmin indirgemeci yaklaşımları arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Bataille’ın _formsuz _madde anlayışı, klasik materyalizmin kavramsal idealizmine karşı çıkarak, madde teriminin bayağılık ve aşağılık anlamlarını ön plana çıkarır. Bu yaklaşım, göçün toplumsal bir tehdit olarak değil, homojen kültürün ayrılmaz bir parçası olarak yeniden değerlendirilmesine olanak tanır. Bu çalışma, Bataille’ın homojen ve heterojen kavram çiftleri üzerine inşa edilerek, ulus-devlet ve göç arasındaki ilişkiyi politik açıdan yeniden düşünmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın amacı maddeyi pasif ve indirgemeci (...) bir biçimde ele alan klasik materyalist görüşler ile göç olgusunun ele alınışı arasındaki paralelliği inceleyerek, göçün sadece bir problem olarak değil, toplumların yapı taşlarından biri olarak anlaşılması gerektiğini vurgulamaktır. Bataille’ın materyalizm eleştirisi, maddenin formsuz ve bayağı özellikleriyle ele alındığında, göç hakkında yeni bir bakış açısı sunar. Bu bakış açısı, göçü dışsal bir tehdit olarak değil, homojen kültürler içinde temel bir tepki olarak tanıma imkânı sağlar. Çalışma, bu yaklaşımın, göç hareketlerinin daha derinlemesine anlaşılmasına katkıda bulunacağını ve onların toplumları şekillendirmedeki temel rolünü vurgulayacağını iddia etmektedir. Bataille’ın düşünceleri aracılığıyla, bu araştırma, klasik materyalizmin indirgemeci görüşlerini sorgulamakta ve göçü daha incelikli bir perspektiften ele almayı önermektedir. Göçün temel materyalizm merceğinden analiz edilmesinin, toplumsal yapılar üzerindeki karmaşık etkilerini anlamada hayati olduğunu savunmaktadır. (shrink)

Bilimcilik, bilgi edinmenin tek yolunun bilimsel yöntem olduğu görüşünü içeren felsefî bir yaklaşımdır. Bilimsel yöntemin uygulanmasında yalnızca maddî gerçekliğin varsayılması nedeniyle bilimcilik metafiziği ve a priori bilgiyi reddeden materyalist ve natüralist bir felsefedir aynı zamanda. İnanışın gerekçelendirilmesinde geleneksel epistemolojide başvurulan normların deneysel olmamaları nedeniyle reddedildiği epistemolojik natüralizmde, gerekçelendirme yerine inanç oluşum sürecinin psikolojik bir betimlemesi yeterli görülür. İnanç oluşumunun dayanaklarının yeterince uygun olup olmadığı endişesini ifade eden “epistemik kaygı”, bilimcileri bilgi için somut bir zemin arayışına itmiştir. Gerçeklikle bilgi arasındaki ilişkide (...) söz konusu zemine bağlı olarak güvenilirlik ve nesnellik nitelikleri öne çıkar. Bilimcilik savunucuları, sorunun çözümü için geliştirilen içselci yaklaşımlarda gerekçelendirme için üst standartlar belirlenmesinin epistemik kaygıyı gidermeyip epistemik geri gitme sorununa yol açtığını düşünürler. İçselci yaklaşımlarda olduğu gibi bilgi için öznenin bilişsel unsurlara erişimini gerekli görmeyen bilimciler, deneysel yöntemin yeterli sayıldığı dışsalcı tutumu benimserler. Bilgi için somut bir zemin arayışını ifade eden epistemik kaygının giderilmek istendiği dışsalcılıkta özellikle normlar, metafizik yargılar ve a priori önermelerden oluşan sorunlar öne çıkmaktadır. Bilginin standartlarının deneyle sınırlandırıldığı bilimciliğin normatiflikten kaçınamaması, bilimsel faaliyetin metafizik varsayımlarla başlaması ve çelişmezlik ilkesinden hareketle a priori bir doğru ortaya konulabilmesi, dışsalcı epistemolojinin somut zemin arayışına engel teşkil eder. Bu durum, epistemik kaygının dışsalcı tutumla aşılamadığı ve yanı sıra epistemoloji özelinde felsefenin bilimselleştirilmesi çabasının da başarılı olmadığı sonuçlarını verir. (shrink)

Aristotle’s categorical syllogistic is the first formal deductive system in the history of formal sciences. Most parts or elements of the system are validated by modern (first-order) mathematical logic, but the system is quite limited in scope, as it is incapable of analyzing inferences other than the ‘figure syllogisms’ consisting of a couple of_ a-e-i-o_ premises and an _a-e-i-o_ conclusion, containing three ‘moderately’ universal terms – terms that express neither a highest genus nor a lowest species – each of which (...) is common to a different couple of propositions out of the three. Logicians in the following ages dealt with various questions concerning the addition of various (novel) logical forms into this limited system, among which are singular predications, i.e. categorical propositions with a singular term as subject, and the most common choice has been interpreting singular predications as _universal _predications. This paper tries to take a strictly formal perspective on the system of categorical syllogisms, and argues in detail for a much simpler and fairly effective assimilation or translation scheme for singular predications. The key to the proposed scheme is the preservation of the supposed inferential relation between opposite singular predications, namely _contradiction_. It is argued that the resulting _singularized _syllogistic moods, which are also validated by first-order logic (under its standard renderings of _a-e-i-o_ and singular predications), promote in turn the mentioned type of treatment, since they call for the employment of two of the four subaltern moods of the system, disregarded by Aristotle, which are _formally _there. (shrink)

Fenomenolojik hareket içinden fenomenolojinin transandantal niteliğine yöneltilen eleştirilerin bir örneğini yakın zamanda Claude Romano sunar. Makalede Romano’nun eleştirisinin neden isabetli olmadığı tartışılacaktır. Birinci başlık, Husserlci fenomenolojinin başlangıçtaki Kartezyen karakterinin ve transandantal dönüşümünün, şüpheciliğin ciddiye alınmasından kaynaklandığına dair iddiaya ayrılmıştır. Romano, Husserl’i transandantal fenomenolojiye götüren şeyin, felsefenin görevinin şüphecilik karşısında bilimleri temellendirmek olduğunu düşünmesi ve evrensel bir şüpheden hareketle bilinç ile gerçeklik arasında indirgenemez bir ontolojik ayrım varsayması olduğunu ileri sürer. Oysa Romano’ya göre fenomenolojiyi transandantal bir felsefe olmaya zorlayan bu gerekçeler (...) reddedilebilir. Zaten transandantal bir fenomenoloji olanaklı da değildir; çünkü transandantal kuruluş fikri, bilinç ve gerçeklik arasında varsayılan ikici ontolojik ayrımla ve fenomenolojinin gerçekliğe olduğu haliyle doğrudan erişime izin vermesiyle bağdaşmaz görünür. İkinci başlıkta, bağdaşmaz görünen bu tezlerin, korelasyonun kendisinin bilinç ve dünyaya önceliğini, bedenli bilinçle dünyanın kökendeki olgusal etkileşimini, zamansal ve çağrışımsal sentezler boyunca anlamın genetik kuruluşunu hesaba kattığımızda transandantal bir fenomenolojiyi nasıl birlikte olanaklı kıldığı gösterilecektir. Üçüncü başlık, Romano’nun transandantal fenomenoloji eleştirisinin dayandığı _sınırlı epokhe_’nin karşısına _evrensel epokhe_’yi koyacaktır. Dördüncü başlıkta Husserl’in şüpheciliğe yönelik esas ilgisinin, kökensel felsefe idesinden hareketle şüpheciliğe biçtiği tarihsel role bağlı olduğu açıklanacaktır. Son başlık ise, transandantal fenomenolojinin, şüpheciliği alt ederek felsefe idesini gerçekleştirebilecek tek sahici felsefe olduğunu ortaya çıkaracaktır. Sonuç olarak, transandantal fenomenoloji, realizm karşısındaki idealist bir konum olarak değil, her türlü nesnelcilik karşısında, nesnelerin varlığının ve bilgisinin olanak koşullarını araştıran bir konum olarak anlaşıldığı sürece, fenomenolojinin özgün bir felsefe olmasının onun transandantal niteliğine bağlı olduğu savunulacaktır. (shrink)

Bu makale, Fahreddin er-Râzî’nin (ö. 606/1210) mantık sisteminde yer alan bitişik ve ayrık şartlı önermelerin doğruluk kriterlerinin ne olduğu ve bu önermelerin doğruluk işlevli (truth functional) olup olmadıkları sorularını ele almaktadır. Bu doğrultuda çalışma iki ana bölüm olarak kurgulanmıştır. Birinci bölümde mesele, lüzûmî ve rastlantısal (ittifâkî) bitişik şartlı önermeler, ikinci bölümde ise ayrık şartlı önermelerin üç türü bağlamında tartışılmıştır. Bu tartışma neticesinde lüzûmî bitişik şartlı önermelerin doğruluğunun, bileşenlerinin doğruluk değerlerinin yanı sıra bu önermelerin içermeleri gereken lüzûm ilişkisine sahip olmalarına; ayrık (...) şartlı önermelerin doğruluğunun ise bileşenlerinin doğruluk değerlerinin yanı sıra ifade etmeleri beklenen ayrıklık ilişkisini ifade ediyor olmalarına bağlı olduğu sonucuna varılmıştır. Bunun sonucu olarak, Râzî’nin sistemindeki lüzûmî bitişik şartlı ve ayrık şartlı önermelerin doğruluk işlevli olmadığı ve bu önermelerin, önermeler mantığındaki doğruluk işlevli bileşik önermelerle anlam açısından örtüşmediği belirlenmiştir. Rastlantısal bitişik şartlı önermeler ise bileşenleri arasında gerektirme veya ayrıklık ilişkisi bulunmaması nedeniyle doğruluk işlevli olarak değerlendirilmiştir. (shrink)

Marx’s concept of value has been subject to significant criticism. Robinson argues that the concept is awkward and obscure, as it is meant to explain the prices of commodities and thus must be a kind of price, but it is not. Consequently, Robinson holds that the concept of value makes no sense. Furthermore, according to Harvey, Marx in the _Grundrisse _confuses value with price. It seems to me that both Robinson’s criticism and Harvey’s exegesis are based on serious misunderstandings. In (...) this article, I first unpack Marx’s criticism of Darimon’s proposal concerning time chits. The upshot is that, for Marx, production relations enjoy a priority, and a monetary reform like Darimon’s cannot fulfill the function of revolutionary change. So, time chits become a triviality. Second, I suggest a reconstruction of what I call Marx’s “nonconvergency thesis.” The thesis states that there is a supervenience between value and price. Marx says that Darimon is ignorant about this thesis, and his proposal relies on the delusion that the two are convergent. Therefore, I maintain that Harvey’s claim is misleading, as he overlooks the nonconvergency thesis articulated in the _Grundrisse_. And Robinson’s condemnation of the concept of value should be dismissed because her understanding is very much the same as Darimon’s, in that she ignores the two-layered ontological structure between value and price. (shrink)

The principle _determinatio est negatio_—that determination is achieved through negation—has philosophical roots extending back to Plato and Aristotle, and it later influenced early modern thinkers such as Francisco Suárez and Spinoza. This paper has two aims. The first demonstrates how the principle of negation functions as a tool for conceptual determination across various philosophical frameworks, and the second demonstrates that the principle plays a key role in the analysis and resolution of the Burali-Forti paradox within the context of the naïve (...) and axiomatic set theories. In the first section, the analysis focuses on the evolution of the principle from ancient philosophy to early modern metaphysics, examining Plato’s dialectics, Aristotle’s metaphysical distinctions, Suárez’s scholastic theories, and Spinoza’s monist metaphysics. The second section shifts to mathematics, where _determinatio est negatio_ plays a key role in resolving set-theoretical paradoxes, particularly the Burali-Forti paradox. By exploring Cantor’s solution and its reliance on the distinction between consistent and inconsistent sets, this study demonstrates how this principle is essential for avoiding self-referential inconsistencies. The contributions of Zermelo and von Neumann, who developed axiomatic frameworks to address these paradoxes, further elaborate the philosophical foundations of set theory. Ultimately, the study reveals a deep connection between metaphysical principles and the mathematical treatment of paradoxes, emphasizing the ongoing relevance of _determinatio est negatio_ in both domains. (shrink)

Yapay zekâ araştırmaları doğrudan etkilerini gördüğümüz sayısız uygulamayla birlikte tüm hızıyla sürüyor. Ancak bu araştırmaların nihai amacı hayatımızı kolaylaştıran teknolojiler üretmekten ziyade insanın sahip olduğu türden bir zekâyı, genel yapay zekâyı, hatta daha fazlasını elde etmektir. Yapay zekânın sadece bir satranç ustası olmasını, araç kullanmasını veya asistanlık yapmasını değil, anlamlı iletişim kurabilmesini, yaratıcı fikirler ortaya koyabilmesini, sağduyu sahibi olabilmesini, dünya hakkında düşünebilmesini istiyoruz. Böyle bir zekânın olabilirliği üzerine konuşulduğunda felsefi problemler baş gösteriyor. Bunlardan öne çıkanı yapay zekânın insanlar gibi gerçek (...) bir zekâya sahip olup olmadığını nasıl bilebileceğimiz ile ilgili epistemolojik problemdir. Bu noktada zekânın belirtisini sergilenen davranışlarda arayan davranışçı yaklaşım haklı görülebilir ancak bunun bir koşulu vardır: Yapay zekâ bizi kendisinin gerçekten de genel bir zekâya sahip olduğuna ikna etmelidir. Bilincin bu ikna girişiminde bir rol oynuyor olabilmesi yapay zekâ ve bilincin sanılandan daha güçlü bir şekilde birbirine bağlı olduğunu imleyecektir. Daha otonom bir varlık/birey olma hedefinde yapay zekânın yolu bilincin varlığı ile kesişiyor olabilir. (shrink)

Marx’s concept of value has been subject to significant criticism. Robinson argues that the concept is awkward and obscure, as it is meant to explain the prices of commodities and thus must be a kind of price, but it is not. Consequently, Robinson holds that the concept of value makes no sense. Furthermore, according to Harvey, Marx in the Grundrisse confuses value with price. It seems to me that both Robinson’s criticism and Harvey’s exegesis are based on serious misunderstandings. In (...) this article, I first unpack Marx’s criticism of Darimon’s proposal concerning time chits. The upshot is that, for Marx, production relations enjoy a priority, and a monetary reform like Darimon’s cannot fulfill the function of revolutionary change. So, time chits become a triviality. Second, I suggest a reconstruction of what I call Marx’s “nonconvergency thesis.” The thesis states that there is a supervenience between value and price. Marx says that Darimon is ignorant about this thesis, and his proposal relies on the delusion that the two are convergent. Therefore, I maintain that Harvey’s claim is misleading, as he overlooks the nonconvergency thesis articulated in the Grundrisse. And Robinson’s condemnation of the concept of value should be dismissed because her understanding is very much the same as Darimon’s, in that she ignores the two-layered ontological structure between value and price. (shrink)