Autor przedstawia krytykę praw metafizyki przedstawionych przez Immanuela Kanta w tzw. przedkrytycznym okresie jego twórczości. Zdaniem Kanta, prawa te składają się na tzw. Boży układ świata.

Zmiany spowodowane w Polsce i w Europie upadkiem komunizmu obudziły nadzieję na budowę systemu politycznego innego od tego, który był losem tych krajów. W miejsce totalitaryzmu ma powstać system polityczny oparty o zasady demokratycznego państwa prawa. Przejście od totalitaryzmu do demokracji jest procesem, który w Polsce nie został jeszcze zakończony i który do osiągnięcia celu potrzebuje jeszcze wielu nakładów. Mozna też wskazać wiele zagrożeń dla tego procesu występujących także obecnie. Nie da się uniknąć niebezpieczeństwa bez rozpoznania jego zródeł i (...) jego natury. Trzeba pamiętać, że zwyrodnieniu prawa i zwyrodnieniu systemu politycznego mozna zapobiegać środkami prawnymi, dopóki system bezprawia nie odniesie sukcesu. Opór środkami prawnymi ma realne szanse, gdy jest skierowany przeciwko próbom budowy władzy totalitarnej. Taki opór skazany jest na niepowodzenie, gdy siły przeciwne państwu prawa opanują juz organy państwa. (shrink)

The purpose of this article is to discuss Kant’s concept of juridical state as the foundation of the contemporary rule of law. Therefore, the article tries to answer two questions: (1) what character can be attributed to Kant’s concept of juridical state taking into account the obligations arising from it; (2) can the analysis of the Kantian juridical state have any impact on the contemporary understanding of the rule of law and if so, what can this impact be. In order (...) to accomplish this task, moral presuppositions of Kant’s juridical state are discussed, according to the commonly accepted view that Kant’s political philosophy is closely linked with his moral and ethical reflection. Then, two interpretations of Kant’s juridical state – the liberal one and the authoritarian one – are analysed. The crucial difference between these interpretations lies in establishing the circumstances in which the duty of obedience to state power should be carried out. Then, Kantian juridical state is compared with two ways of understanding the rule of law – the material one and the formal one – in order to evaluate whether the rule of law should be considered as continuity of or rupture with the Kantian concept. (shrink)

J. Bigelow and R. Pargetter in their work Science and Necessity put forward a theory of the laws of nature as statements objectively different with respect to their modal qualification both from the laws of logic and from contingent truths. Contrary to the latter ones all laws are characterized by necessity. However, there are various kinds of necessity. The laws of logic are characterized by logical necessity, and the laws of nature - by natural necessity. The objective basis for differentiating (...) modal qualification of statements belonging to the particular classes is that laws are truths about possibilities, also the ones that have not been actualized. The source of difference between logical and natural necessity is the differentiation between the range of possibilities described by respective laws. Hence, laws of nature prove to be - which is not mentioned by the authors - a posteriori necessary statements. The modal character has been the basis of the explanation of other considered properties of scientific laws: certain generality and the so-called range void. (shrink)

Rozmaryn, S. Przedmowa.--Borucka-Arctowa, M. Teoria Petrażyckiego a koncepcje prawnonaturalne.--Delorme, A. Uwagi o filozofii praktycznej Leona Petrażyckiego.--Kotarbiński, T. Petrażyckiego koncepcja twierdzenia adekwatnego na tle dawniejszych doktryn pokrewnych.--Kowalski, J. Psychospołeczne podstawy teorii norm prawnych.--Lamg, W. Leona Petrażyckiego "Krytyka prawa w rozumieniu prawniczym."--Nowacki, J. Koncepcja sprawledllwości Leona Petrażyckiego.--O stosunku prawa intuicyjnego do prawa pozytywnego w teorii Leona Petrażyckiego.--Opałek, K. Teoria Petrażyckiego a współczesna teoria prawa.--Peczenik, A. Petrażycki o dogmatyce prawa--krytyka czy obrona? Podgórecki, A. Postawa zasadnicza a postawa celowośclowa.--Woleński, (...) J. Metodologiczne dążenia Petrażyckiego a współczesna teoria nauki.--Wróblewski, J. Język a nauka w teorii Leona Petrażyckiego.--Matraszek, L. Leon Petrażycki--O roli wykładów uniwersyteckich. (shrink)

Artykuł jest efektem krytycznej analizy rozważań Francisco Suareza nt. aktów ludzkich i ich współdziałania w procesie stanowienia prawa. Celem jest uporządkowanie, rozproszonych w różnych dziełach, rozważań jezuity. Tekst inspirowany był brakiem opracowań specjalistycznych w polskojęzycznej literaturze naukowej. Badania prowadzone były na tekstach źródłowych Hiszpana: De legibus ac Deo legislatore, De anima oraz De voluntario et involuntario in genere, deque actibus voluntariis in speciali. Suarez, jako jeden z najwybitniejszych filozofów renesansowych, wywarł olbrzymi wpływ na rozwój etyki i jurysprudencji. Sam temat (...) jest ciekawy i wymagający. Wymaga m.in. zrozumienia zasad i form działania głównych władz człowieka — intelektu i woli. Na kartach De Legibus jezuita rozpatruje czynność stanowienia prawa jako złożony akt ludzki prawodawcy. Hiszpan wyróżnia łącznie 6 aktów intelektu i woli, w następstwie których może powstać prawo oraz wiele aktów pośrednich, które mają wpływ na proces. Zdaniem filozofa tworzenie prawa dokonuje się poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie aktów intelektu, który kieruje środki do celu, oraz woli, dążącej ku temu celowi zgodnie z kierownictwem intelektu. (shrink)