Częstochowa to miasto o bogatej historii i czytelnej strukturze przestrzennej. Istotne miejsce zajmują w nim tereny śródmiejskie. Stanowią przestrzeń o szczególnych walorach estetycznych i funkcjonalnych. Ich sposób zagospodarowania podkreśla znaczenie miasta i jest przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji. Autorka prezentuje w artykule przestrzenie placów miejskich, które należą do obszarów śródmiejskich. Każdy z nich jest próbą odwołania się do przeszłości i nawiązania do teraźniejszości. Architektura tych miejsc i kontekst urbanistyczny o szczególnej wartości historycznej, kulturowej i społecznej zobowiązują do rzetelnej analizy działań (...) projektowych, które mają być przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji oraz mają kształtować wizję przyszłości tych miejsc. Twórcze poszukiwania najlepszych rozwiązań w ciągle zmieniającej się tkance miejskiej miasta są wynikiem spójnej polityki przestrzennej reprezentowanej przez władze miasta Częstochowy oraz środowisko architektów skupionych wokół stowarzyszenia architektów SARP (oddział w Częstochowie). Liczne konkursy architektoniczno-urbanistyczne organizowane przez SARP miały na celu zdefiniowanie obszarów problemowych i przedstawienie konkretnych rozwiązań koncepcyjnych, które stworzyłyby szansę na właściwe zagospodarowanie przestrzeni miasta. Opisane działania projektowe, w tym proces rewitalizacji przestrzeni miejskich, pokazują, jak skutecznie mogą być przekształcane obszary miejskie, w jaki sposób można tworzyć miejsca szczególne, istotne dla identyfikacji i tożsamości miasta. Poszanowanie kontekstu miejsca oraz jego twórcza kontynuacja wpisują się we współczesne tendencje dotyczące projektowania przestrzeni miejskich na terenach zurbanizowanych. Jest to szczególnie ważne dla podtrzymania dobrej tradycji planistycznej. (shrink)

Author: Zamiara Krystyna Title: JERZY KMITA’S CREATIVE JOURNEY AS A SEQUENCE OF PROBLEM-SHIFTS (Droga twórcza Jerzego Kmity jako sekwencja przesunięć problemowych) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.12, number: 2011/1, pages: 109-127 Keywords: KMITA, SOCIO-REGULATORY THEORY OF CULTURE, HISTORICAL EPISTEMOLOGY, SCIENCE, CULTURE, MARXISM Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:This paper presents meta-philosophical considerations concerning evolution of Jerzy Kmita’s intellectual standpoint. The author focuses on two crucial “problem-shifts” which lead Kmita to his (...) genuine philosophical and scientific perspective. First “shift” consists in transition from Popper’s logic of scientific discovery to philosophical project of “historical epistemology” based on original interpretation of Marxian historical materialism. In this way Kmita transfers strictly epistemological and logical reflection on science into the field of history of science and historicism. Second “shift” suggests a transformation of “historical epistemology” in terms of descriptive cultural studies. In this case the problem of scientific cognition is understood as a socio-cultural fact and consequently analyzed within the framework of Kmita’s socio-regulatory conception of culture. (shrink)

Im Jahre 1994 organisierte der Lehrstuhl für Wirtschaftsgeschichte und Geschichte der Wirtschaftslehre an der Universität Łódz eine wissenschaftliche Konferenz, die der 100-jährigen Entwicklung der Soziallehre der Kirche gewidmet war. Als aktiver Teilnehmer dieser zweitägigen Konferenz hörte ich mit grossem Interesse 11 Referate und die ihnen folgenden Diskussionen an. Einen größeren Teil der Referenten stellte die Universität Łódz - die anderen kamen aus verschiedenen akademischen Zentren Polens. Fünf von ihnen waren akademische Lehrer an kirchlichen Hochschulen.

The author of the article argues against some of Stanisław Pyszka's views presented in the article Ewolucja katolickiej nauki społecznej [Evolution of the Catholic social teaching], published in: „Forum Philosophicum", 8: 2003. T. Ślipko reproaches S. Pyszka for considering the views on social problems expressed in the encyclical letter „Kerum novarum" „dogmatic", as influenced in part by the Thomistic philosophy. Pyszka opposes them to a pastoral perspective of the encyclical letters written by Pope John XXIII, Paul VI and John (...) Paul II. Ślipko states that Catholic social teaching develops, taking into consideration historical circumstances in which human social groups are placed, but the moral principles are unchanged. (shrink)

In this paper, I analyse the transition from gradualism to punctualism. I try to respond to the following question: Is the transition in question connected with an increase or decrease of falsifiability? My answer to that question is that from the classical Popperian point of view theory of Punctuated Equilibria is a failure because it does not satisfy the Popperian criteria of progress in the development of science. Classical Darwinism and Neodarwinism have failed in that they predict a number of (...) transitional forms in the fossil record that have never been found. The Punctuated Equilibria theory predicts abrupt appearance of new species and a following stasis. But it is hardly any success, as far as explanatory power is concerned, because the theory in question does not predict really any new facts, it may, therefore, be viewed as an ad hoc proposal. Moreover, its claims are, I argue, unfalsifiable to all practical ends and purposes. (shrink)

Perhaps in last few centuries not any big theory has resulted in so much opposition as Darwinian theory of evolution. Within this theory, claim that _Homo sapiens _evolved from animal ancestors, namely apes, is undoubtedly the most controversial issue. Long tradition of teaching by Church that a pair of first people was created in short time in Eden Garden is in contradiction to discoveries of biology, including paleontology. If God exists, which is not the research subject of science, he created (...) human beings by a long process of biological Darwinian evolution followed by shorter process of non-Darwinian cultural evolution. Biologist must treat _Homo sapiens _as just one more species with long phylogeny, albeit special species characterized by brains of enormous size, with well-developed neocortex and very special mental traits being the consequence of such brain. The paper considers selection forces toward increase of this extremely expensive organ, draining at least 20% of energy. The main idea is that a series of positive feedbacks were responsible for the development of brain, correlated increase of intelligence and development of culture. Although no great breakthrough is required for such mode of evolution, energetic constrain limiting brain size was present through large part of our evolution, which was first broken by using primitive tools for cutting meat and grinding down seeds, then by thermal processing of food. The new constrain on skull size, and correlated brain size, that is the danger of death of both mother and child during childbirth, has been partly relieved by shifting large part of brain development to postnatal period. Resulting very long childhood was a prerequisite to cultural development of our species. (shrink)

The development of research based on human biological material has contributed to a lively debate on the concept of informed consent in these studies, particularly its scope, form and length of validity. The biggest disputes and doubts concern the range of consent for research that will be conducted in the future, whose aim and place are unknown at the time of the sample collection, as are the future researchers and the ability to use the previously collected materials again. This situation (...) raises the question of a just and prudent balance between the rights of participants in the research and the rights of researchers. New forms of consent have been proposed, which sometimes substantially diverge from the classical model in aiming towards responsible balancing between the necessity to protect the donors’ interests and the possibility of conducting research in medicine. These new concepts also find their application in legislative acts adopted internationally and in some European countries in the recent years. (shrink)

The proclamation of the encyclical Rerum Novarum by Leo XIII on 15 May 1891 gave rise to what is today called the social teaching of the Church, or more precisely of the Catholic Church, since Orthodox churches did not take up the subject and Protestant churches became occupied with social issues only in the last decades of the twentieth century. Experts agree that the proclamation of this encyclical is linked with the beginning of the social teaching of the Church. There (...) was no previous official social teaching, if we take social teaching to be a series of formal statements made by the Magisterium of the Church. At the end of the nineteenth century the Church witnessed radical political, economic and social changes, finding itself under various influences of the prevailing ideologies. The so-called „second industrial revolution" in economic life took place in 1870-1914. Rerum Novarum is commonly considered the beginning of the social teaching of the Church in its modern approach/ Until then the faithful were only warned of errors. (shrink)

[Przekład] To, czego w ciągu ostatnich sześciu lub siedmiu tego nauczyliśmy się na temat wirtualnej maszynerii w wyniku dużego postępu nauki i techniki, umożliwia nam zaoferowanie stanowisku darwinowskiemu nowej obrony przeciw krytykom, którzy twierdzili, że jedynie forma fizyczna – a nie zdolności umysłowe czy świadomość – może być produktem ewolucji poprzez dobór naturalny. Obrona ta porównuje zjawiska umysłowe, wspominane przez przeciwników Darwina, z treściami maszynerii wirtualnej w systemach obliczeniowych. Obiekty, stany, zdarzenia i procesy w owej maszynerii, które dopiero od niedawna (...) umiemy projektować i konstruować, a które nie mogły być nawet przedmiotem rozmyślań w czasach Darwina, mogą współdziałać z maszynerią fizyczną, w której są zaimplementowane, nie będąc identycznymi ze swoją fizyczną implementacją, ani też nie będąc jedynie agregatami fizycznych struktur i procesów. Istnienie różnych rodzajów maszynerii wirtualnej (w tym zarówno „platformowych” maszyn wirtualnych, mogących hostować inne takie maszyny, na przykład systemy operacyjne, jak i „aplikacyjnych” maszyn wirtualnych, na przykład korektorów pisowni i gier komputerowych) zależy od skomplikowanych sieci połączeń przyczynowych związanych ze strukturami hardware’u i software’u, zdarzeniami i procesami, gdzie specyfikacja takich sieci przyczynowych wymaga konceptów, które nie mogą być zdefiniowane w kategoriach konceptów nauk fizycznych. Ta niedefiniowalność, a także możliwość zachodzenia różnych rodzajów automonitorowania w maszynerii wirtualnej, wydaje się wyjaśniać niektóre z rzekomo tajemniczych i nieredukowalnych cech świadomości, które motywowały krytyków Darwina, a także bardziej współczesnych filozofów, krytykujących sztuczną inteligencję. Wynikają z tego konsekwencje dla filozofii, psychologii, neurobiologii i robotyki. (shrink)

Ogłoszenie encykliki Rerum novarum przez Leona XIII w dniu 15 maja 1891 roku dało początek temu, co dzisiaj nazywamy nauką społeczną Kościoła, ścisłej - Kościoła katolickiego, ponieważ Kościoły prawosławne nie podjęły tego tematu, zaś Kościoły protestanckie zajęły się problematyką społeczną dopiero w ostatnich dziesięcioleciach XX wieku. Istnieje ogólna zgoda specjalistów co do łączenia narodzin nauki społecznej Kościoła z ogłoszeniem tej encykliki. Przedtem nie istniał oficjalny nurt nauczania społecznego, w kształcie zamierzonego ciągu formalnych wypowiedzi Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Kościół pod koniec XIX (...) stulecia stal się świadkiem radykalnych przemian politycznych, gospodarczych i społecznych oraz znalazł się w sferze różnorakich wpływów dominujących ideologii. Życie gospodarcze weszło w okres tzw. „drugiej rewolucji przemysłowej", przypadającej na lata 1870-1914. Rerum novarum uważa się powszechnie za początek nauczania społecznego Kościoła w jego nowoczesnym ujęciu. Wcześniej jedynie ostrzegano wiernych przed błędami. (shrink)

Pour autant que nous lisions Sade dans la perspective de la métaphysique platonicienne, il nous apparaít comme un scélérat psychopathe, dont l'oeuvre est digne de bûcher. Car si ses romans sont le reflet de la réalité, il n'у a pas de justification pour lui. Mais le monde sadique, prétend-il, en effet, à être une copie du monde réel, dont l'existence n'est encore que potentielle? Faut-il alors craindre Sade et le prendre pour un fou en le mettant sous le boisseau? L'analyse (...) de la conscience sadique enlève des doutes et des hésitations qui naissent en nous. Sade n'est pas aliené dans le sens que nous voulions imputer. D'un coté la perversion, de l'autre coté l'experience à laquelle il soumet, sous la pression des forces obscures, sa propre conscience, excluent les raisons de nos accusations. L'oeuvre de Sade est, en vérité, une manifestation de ce que G. Deleuze a nommé "renversement du platonisme". En tant que telle elle se développe en dehors de la distinction platonicienne fondamentale: Originel - Copie, en devenant une évocation du troisiéme "élément platonicien" - "faux prétendant", soit du Simulacre. С'ést en "faux" ou "simulé" qu elle retrouve sa vérité. Ce contexte permet de traiter Sade comme un grand precurseur de Nietzsche et de voir en lui un penseur anticipant beaucoup de problibnes actuels de la philosophie contemporaine, comme par exemple le problème du nihilisme. Le systeme sadique c'ést une singuliére synthése qui se compose, en outre de "motifs nietzschéennes", d'un mécanisme du siécle des lumiéres et d'une philosophie kantienne de volonté, alors de deux conceptions antinomiques de la pensée du XVIIIе siécle. Done on ne peut pas exagérer en disant que Sade est un penseur traversant son époque et ouvrant des horisons nouveaux devant la "philosophie de l'homme". II est très significatif que le dévoilement de ces horizons n'est pas pour Sade un effort exclusivemant théorique, mais qu'il est une tentative d'une dimension pratique. Ses solutions philosophiques, Sade les paye de la géhenne de sa propre conscience, qui, tourmenté par la nécessité d'une négation, culmine en anéantir un proche ainsi que soi-méme. (shrink)

Artykuł poświęcono krytycznej analizie kilka wybranych argumentów pojawiających się we współczesnej dyskusji dotyczącej interpretacji stwórczego działania Boga w świecie przyrody, rozpatrywanego w kontekście teorii ewolucji. W szczególności zwrócono uwagę na zastrzeżenia wobec tej teorii wysuwane przez niektórych przedstawicieli kreacjonizmu ujętego w ramy systemu metafizyki św. Tomasza, którzy nie widzą możliwości uzgodnienia ewolucji z teologiczną prawdą o stworzeniu świata przez Boga. Rozpatrzono również argumenty leżące u podstaw teorii inteligentnego projektu, która głosi, że oparta na przypadku ewolucja nie może w sposób (...) adekwatny wyjaśnić „nieredukowalnej złożoności” żywych organizmów, i że w związku z tym należy przyjąć, iż na przebieg procesów ewolucyjnych mają zasadniczy wpływ bezpośrednie działania Boga—Inteligentnego Projektanta. (shrink)

W odpowiedzi na tekst Michała Chaberka, będący polemiką z moim stanowiskiem w kwestii teistycznego ewolucjonizmu, zwracam uwagę na kilka kluczowych zagadnień dotyczących filozofii i teologii arystotelesowsko-tomistycznej w kontekście teorii ewolucji, oraz wykazuję pewne nieścisłości i błędy w argumentacji mojego adwersarza. Definiując kluczowe aspekty terminu „stworzenie” w ujęciu Tomasza z Akwinu podkreślam, że zmiany ewolucyjne należą do Boskiego gubernatio, a nie creatio. Przedstawiam także nieco bardziej wnikliwą analizę zagadnienia dotyczącego konieczności bezpośredniej Boskiej interwencji w powstaniu nowych gatunków. Przechodząc do zagadnień stricte (...) metafizycznych poruszam kwestie definicji substancjalizmu arystotelesowsko-tomistycznego, analogicznego charakteru statusu bycia substancją, oraz alternatywnej systematyki organizmów żywych zaproponowanej przez Chaberka. W dziedzinie teologii filozoficznej odpowiadam na pytanie o pochodzenie formy substancjalnej pierwszego przedstawiciela nowopowstałego gatunku, w odniesieniu do zagadnień dyspozycji materii i przypadłości substancji. Wracając do kwestii metafizycznych aspektów ewolucjonizmu, proponuję charakterystykę transformacji międzygatunkowej jako procesu, na który składa się wiele zmian substancjalnych i przypadłościowych. (shrink)

This essay focuses on the evolution of communication process as used by terrorist groups and organizations. It deals with this problem by starting with Russian anarchists and ending with the activists involved in modern groups engaged in the global jihad. The author analyses changes within the content of communication, as well as the means of spreading the message of violence. This essay reviews selected means and methods of public communication used by modern terrorist groups, and analyses the usefulness of these (...) tools in the “war for hearts and minds”. The keynote of this essay is the need to reflect on the popularity of the leitmotiv of violence in modern popular culture. (shrink)

mathematical formulae are our “mother tongue”, thanks to which we are able to develop a creative dialogue with our physical environment. The application of the language of mathematics gives us access to valuable information about events which occurred billions years ago and so allows us to reconstruct the history of the universe. This amazing property of nature inspires a non-trivial philosophical question: Why are there the mathematically described universal laws of physics at all, when nature could have been only an (...) uncoordinated disorder? The existence of the universal laws of nature seems to constitute the essence of the ontological structure of the world. Various authors call this basic field of formal structures – the matrix of the universe, the field of rationality, the formal field, the Logos, the Absolute, etc. Jan Łukasiewicz, the well-known representative of the Polish School of Logic, argued that the reality of ideal mathematical structures independent of human experience could be regarded as an expression of God’s presence in nature. Regardless of our terminological preferences, this structure can be regarded as a basic level of physical reality where the necessitarian inter- pretation of the laws of nature is confirmed and the astonishing effectiveness of mathematics could be explained. (shrink)

Wprowadzenie problematyki początków życia do obszaru badań naukowych stanowiło naruszenie ‘obowiązujących’ struktur wiedzy (zwłaszcza separacji filozofii i przyrodoznawstwa). Przez kilka dziesięcioleci prawo do badań w tym zakresie okupione było ze strony (części) uczonych milczącą zgodą na omijanie ‘drażliwej’ kwestii ich uwarunkowań ‘pozanaukowych’. Strategia ta okazuje się nieskuteczna. Nietrafna jest również próba sprowadzania dokonań całej dyscypliny do jednej teorii, rozmaicie nazywanej, ale w każdym razie kojarzonej z modelem „darwinowskiego małego stawu” (model ten, jak pokazuję, został w wielu teoriach znacznie zmodyfikowany). Dyscyplina (...) ta, owszem, ma swój wspólny mianownik, ale jest nim teza o charakterze filozoficznym: życie jest naturalną emergentną własnością materii. (shrink)