Voor de taalgebruiker spreekt taal vanzelf, maar de taalonderzoeker staat voor raadsels. Woordvormen lijken in niets op hun betekenis. En taalconstructies lijken onlogisch in elkaar te zitten. Toch kunnen we in een enkele zin onze bedoelingen tot in de subtielste nuances duidelijk maken. We hebben geen toegang tot het bewustzijn van de Ander maar kunnen desondanks gedachten met elkaar uitwisselen. We kunnen de werkelijkheid met elkaar bespreken en fictieve werelden met elkaar delen alsof ze toch ergens buiten onszelf bestaan. De (...) taalgebruiker heeft er allemaal geen moeite mee. In De magie van taal brengt Net Koene stap voor stap in kaart wat zich in ons hoofd afspeelt wanneer we naar de Ander luisteren. Ze isoleert taalvormen, woorden, constructies, toonhoogte- en ritmekenmerken die we als informatief herkennen in wat de Ander zegt. Ze laat zien hoe al die vormen systematisch hun eigen bijdrage leveren aan onze voorstelling van waar de Ander het over heeft. De auteur toont deze processen vanuit een denkbeeldig alwetend perspectief, in dit boek Omega genoemd. Binnen dit theoretische kader legt ze per hypothese verband tussen wat in het bewustzijn opkomt en de machinerie van het brein: hoe vormt de wereld van onze zintuigen zich, hoe komt ons voorstellingsvermogen tot stand, hoe transformeert de zintuiglijke wereld in een bespreekbare wereld? En vooral: hoe werkt het dat we de inhoud van ons bewustzijn op dat van de Ander kunnen afstemmen? (shrink)

La conscience, par laquelle nous sommes présents au monde, emprunte à notre corps la triple forme des dimensions spatiales que Descartes appelait „longum, latum et profundum” ; la diversité de ces dimensions est due à la manière plus ou moins intégrale dont l'être humain s'engage dans cette présence. I. En effet, l'engagement peut se limiter à la connaissance contemplative, c.-à-d., la connaissance qui ne passe pas aux actes. L'appareil imaginaire qui sert de symbole pour exprimer cette conscience d'autrui et du (...) monde, est emprunté aux gestes peu engagés des mains et des bras, au mouvement horizontal des yeux, le reste du corps étant plus ou moins impassible. Cette manière d'être présent constitue la dimension horizontale de la largeur, dimension qui correspond avec la largeur du corps, des bras étendus, de l'horizon. L'engagement devient plus intégral quand je fais l'effort de redresser mon corps, quand je me lève pour me mettre au travail et pour surmonter les difficultés qu'implique toute réalisation technique : ici, la présence au monde n'est plus seulement connaissance elle devient, dans et par le travail, emploi des moyens et maîtrise du monde. Par cette présence plus engagée et plus complexe, la conscience constitue une seconde dimension, celle de la hauteur qui vient s'ajouter à la largeur. L'effort que je dois faire pour acquérir ou créer une valeur est comparé avec l'effort à réaliser quand je redresse mon corps ; on compare la valeur du travail et l'effort de se lever. La quantité d'argent qui représente la valeur du travail ou d'un objet est un salaire ou un prix qui „monte” ; il permet de „monter” sur l'échelle sociale, de „subordonner” autrui. Cependant, l'être de la contemplation et de l'emploi des moyens est tel que ceux-ci ne trouvent pas leur sens en eux-mêmes ; ils renvoient à la présence qui entraîne la complexité totale de la personne humaine, au sens que l'homme cherche par la totalité de son engagement. L'attention à la vie, l'inclination vers le bien qui nous attire constitue une troisième dimension, celle du lointain. Le geste du corps qui représente cette attention est la marche en avant ; il est entamé par la „conversion”, le geste de l'homme qui détourne la face de ce qu'il déteste, pour la diriger vers ce qui l'attire il se prolonge dans le rapprochement, le mouvement qui fait disparaître les distances. II. La réflexion sur la structure respective des ces dimensions peut nous aider à mieux entrevoir le sens et la structure du langage humain. En effet, celui-ci est un comportement, un ensemble structuré de mouvements corporels : les modifications du visage, les mouvements du bras, la ligne des attitudes corporelles sont les gestes par lesquels l'intériorité, la transcendance ou l'intentionalité de l'homme se fait être-avecautrui. Le langage n'est pas seulement moyen de communication ; il est encore accès à l'intériorité et à la transcendance d'autrui. On devient homme en apprenant à structurer les mouvements corporels qui constituent le langage. III. Ceci ne veut pas dire qu'en analysant le langage on explore la totalité de l'être humain. La vie elle-même, dans laquelle les dimensions corporelles trouvent leur origine et à la laquelle elles doivent leur constitution, ne parvient jamais à exprimer dans le langage la totalité de ce qu'elle est. Mais dans l'analogie croissante des concepts et des gestes, attestée par l'histoire de la langue et de la culture humaine, elle montre une tendance constante à l'intériorisation et à la transcendance. (shrink)

1. Het eigene der wijsbegeerte.--2. Wijsbegeerte en geldigheid.--3. Wijsgerige interpretatie en reïnterpretatie.--4. Taalwetenschap en wijsbegeerte.--5. Taal en intersubjectiviteit.--6. Taalperspectivisme.--7. Regels en regelmaat.--8. Taaldaden.--9. Verwijzen en beweren.--10. De dragers van logische relaties.--11. Het Mentaals, de taal van het denken.--12. Taaluiting en logische structuur.

Emancipatie is goed, identiteitspolitiek is fout, zo luidt de strekking van het recente boek van politiek filosoof Gijs van Oenen, getiteld Culturele veldslagen: Filosofie van de culture wars. Kritiek op identiteitspolitiek - vooral die in de woke vorm – is vandaag de dag niks bijzonders. Ook de analyse van Van Oenen dat er net zo goed een identiteitspolitiek van rechts als van links bestaat is niet nieuw, evenmin als zijn ‘oplossing’ namelijk liberalisme en de rechtsstaat – beide treffen we bijvoorbeeld (...) aan bij Anthony Appiah’s The Lies That Bind: Rethinking Identity (2019). Nieuw is wel dat Van Oenen - die zich als links intellectueel afficheert – hierbij etiketten gebruikt die momenteel gangbaar zijn in de hoek van alt right. De termen ‘cultuurmarxisme’ en ‘culture wars’ - zie de titel van zijn boek - worden door hem als neutraal gepresenteerd, maar het is de vraag wat hij daarmee binnen haalt. (shrink)

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

The scientific ideals of the Enlightenment are intimately tied up to the elaboration of a philosophical grammar and a lexicon of rigorously defined primitive terms. The present study offers an analysis of the linguistic articles in the Encyclopédie of Diderot and d'Alembert, which deal with the scientific description of the foundations of 'la communication des idées'. The central concept in the description of the universal principles regulating the transposition of thoughts into word-combinations, is the word, corresponding to an idea (which (...) by abstraction is derived from sensuous impressions). The articles on language (and linguistic categories) in the Encyclopédie not only reflect a philosophical stand with regard to the problem of the relation between language and thought ; they also show why language is central in the acquisition, the communication and diffusion of knowledge. (shrink)

Het succes waarmee wij ons in een democratische rechtsstaat hebben kunnen bevrijden van autoritaire stelsels en dogmatisme zal tegen ons werken wanneer we zelf geen verantwoorde invulling geven aan levenswijze en levenszin. We slaan gemakkelijk door in egoïsme, onverschilligheid, overproductie en vervreemding. De teleurstelling is groot over onze omgang met Moeder Aarde, de multiculturele problematiek, toenemende sociale ongelijkheid door zelfverrijking en de afbraak van de zorgcultuur. De oorzaken van psychisch lijden komen veelal voort uit het schenden van waarden. Wij doen (...) dit anderen aan of anderen ons. Leegte, doelloosheid en eenzaamheid zijn het gevolg. Avontuur, winstbejag, drugs, succes en sensatie moeten ons tevergeefs uit het slop halen. Vernieuwing is gewenst. Kennis over goed leven is cognitief makkelijker te verspreiden en te toetsen dan eigen attituden te onderzoeken en zo nodig gedrag zelf te wijzigen. Van toename aan zelfkennis en bewustwording van ons onvermogen is meer te verwachten. Aandacht voor psychologische en morele ontwikkeling verheldert het ontstaan van voortreffelijke persoonseigenschappen in het proces van bildung. In dit sociaalfilosofisch werk over levenskunst (ars vitae) veel aandacht voor klassieke wijsheden, een betere verhouding tussen het cognitieve en het emotieve, psychologische experimenten, modern geluksonderzoek en een breed scala aan intrapsychische en psychosociale vaardigheden die het welzijn en de weerbaarheid tegen misstanden vergroten."--Page 4 of cover. (shrink)

How do philosophical discourse and poetic expression relate? The divergent modes of expression of ‘logical thinking’ and ‘thinking through the senses’, i.e. of philosophy and verbal art, are explored by means of philosophical texts and poems on seven topics, viz. the aesthetic experience, language, being, time, identity, knowledge and love. This examination leads the author to conclude that there are ‘family resemblances’ between philosophical discourse and poetic language, rather than clear-cut distinctions. Yet, the poetic expression is marked by its form, (...) its fictitious character and the symbolic treatment of language. The main contrasts between poetry and philosophy and between their respective idioms prove to be the use of the ‘logic of imagination’ versus the ‘logic of the intellect’; of inductive versus deductive thinking and of the presence of the first personal pronoun, the ‘lyrical I’, versus the anonymous third personal pronoun. (shrink)

Was die Frage nach der Funktion der Sprache im Erkenntnisprozeß betrifft, haben wir zuerst die verschiedenen Theorien dargestellt. Nach einer Reihe alleinstehender Personen wie Derbolav, Bühler, Jost, Glinz behandeln wir die Strömungen der symbolischen Logik und der linguistic analysis. Die symbolische Logik will das Denken in einer logischen Modellsprache analysieren. Die linguistic Analysis betrachtet die gewöhnliche Umgangssprache als Trägerin des Denkens und will, daß alle Philosophen und Wissenschaftler sich in dieser gewöhnlichen Umgangssprache ausdrücken, die bei guter Analyse für jeden intelligenten (...) Menschen verständlich ist. Die Strömungen der Phänomenologie und des Existentialismus äußern die Erfahrung, daß der Mensch seine Existenz ganz in einer sprechenden Welt erfährt und daß sich seine Existenz in der Sprache vollzieht : die Sprache ist das Haus seines Daseins. Keine Sache kann in unserem Bewußtsein zur Existenz gelangen, wenn wir sie nicht zu Wort bringen können. Die Ethnolinguisten und Psycholinguisten sind zu dem Ergebnis gekommen, daß die Formen, in denen ein Mensch jeweils denkt, von den unerbittlichen und unentrinnbaren Strukturen der Wörter mit ihren Bedeutungen und den Strukturen der Wortkombinationen kontrolliert werden. Diese Strukturen sind die Strukturen der jeweiligen Muttersprache. Das Denken eines Menschen vollzieht sich in seiner Sprache. Die Strukturen der Sprache liefern die Modelle für das Denken, für die Analyse der Eindrücke. Unser ganzes Denken bewegt sich in einer denkerisch-sprachigen Welt. Jedes Denken muß sich in Sprachstrukturen kanalisieren lassen. Die Sprache ist das formgebende Organ des Denkens. Die Denkanalyse vollzieht sich in Sprache. In einem bestimmten Augenblick der Entwicklung des Kindes begegnen sich Sprache und Denken ; dann wird das Denken „sprachig” und das Sprechen „denkerisch”. Von nun an werden die meisten Reize der physischen Welt durch ein sprachiges zweites Reizsystem gefiltert ; die Reize werden „in Sprache übersetzt”. Dieser Sprachfilter ist auch in der Analyse nach der dynamischen Erfassung der Reize vorhanden. Diese Daten aus den Theorien der Linguistic Analysis, der Phänomenologie, des Existentialismus, der Ethnolinguistik und Psycholinguistik kann man in direkte Verbindung bringen mit der neoklassischien Theorie, die über ein Erfassen von Erkenntnis-Daten in einer Intuition spricht, die implizit die Möglichkeit zu einem Explizitieren und Analysieren enthält. Somit kommen wir zu folgendem Schema : Reize, sprachiger Empfangsapparat ↓ Erfassung der Reize, Konzeption, Sicht ↓ Denk-Sprachanalyse ↓ Die phonische Äußerung der Denk-Sprachanalyse. Zum Schluß geben wir noch ein Beispiel für eine Kons ta tierungs-Sicht, Ihre Denk-Sprachanalyse und die phonische Äußerung ihrer Denk-Sparchanalyse. (shrink)

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

The hypothesis to explain the often puzzling variability of political language in Parliament is that phenotypical elements of political speech such as emotionality, hostility, and oratorical style can be explained by structuralelements, that is by various aspects of the issues under debate.The data led us to criticize the more common cultural hypothesis, which would explain the variations of political language by linking it to the political culture of the members of parliament. As a result the evolutionof political language would be (...) a global one, appearing in all policy domains. This was by no means the case. The evolution of political language between 1950 and 1970 is on the contrary a strongly differentiated one.The structural hypothesis performs much better both for the short- and for the medium-term variations. The expression of hostility during parliamentary debates can be explained satisfactorily by the stakes of the game. The expression of emotion seems to stem both from these stakes and from the level of aggregation of the issue. Finally, various aspects of oratorical style, such as the invocation of values, the principled motivation of proposals and the deductive logic used to legitimize the position taken, all seem to be derived from the level of aggregation and, most of the time, from the ideological contents of the issue as well. As a result we get a profile of political language which is rather tightly controlled by the opportunities and the necessities of the political agenda and much less by all kinds of extraneous factors. (shrink)

De moderne westerse cultuur wordt gekenmerkt door de bereidheid waarom-vragen te stellen en de dingen te onderzoeken. Daartegenover staat het spreken dat gedomineerd wordt door onderwerping. Deze tweede soort van spreken heerst in het huidige conservatisme in de VS.

Het boek Filosofie van taal en tekst van René van Woudenberg is een heldere en uitdagende inleiding in enkele problemen van de taal- en tekstfilosofie. Het is niet een inleiding in verschillende filosofische theorieën over taal en tekst, maar eerder een inleiding in de problemen die in die theorieën aan de orde komen. Het centrale vraagstuk dat in het boek aan de orde komt, luidt : ‘Wat zeggen we precies wanneer we zeggen dat een woord, zin of tekst, betekenis heeft?’ (...) De auteur streeft dus naar verheldering van het begrip ‘betekenis’. Waar onduidelijkheden zijn door het verschillend gebruik van dit begrip, probeert Van Woudenberg deze op te lossen door heldere onderscheidingen aan te brengen. (shrink)