AbstraktPEŁNY TEKST: PDF References Heidegger Martin, Bycie i czas, przeł. B. Baran, PWN, Warszawa 1994. Hoły-Łuczaj Magdalena, Kształtowalność. Postheideggerowskie pytanie o inny wymiar bycia, Copernicus Center Press, Kraków 2022. Hoły-Łuczaj Magdalena, Radykalny nonantropocentryzm. Martin Heidegger i ekologia głęboka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa–Rzeszów 2018.

Celem niniejszego tekstu jest eksplikacja głównych ontologicznych założeń leżących u podstaw fenomenologii Martina Heideggera i Jeana-Paula Sartre’a. W pierwszej części zostało nakreślone pojmowanie fenomenu w horyzoncie pytania o Heideggerowskie Sein i Sartre’owskie être. Z kolei część druga umieszcza w tym samym horyzoncie zagadnienia istoty i szeroko ujmowanej zrozumiałości. W toku analiz w projekcie francuskiego filozofa została wyodrębniona sfera fenomenalna i metafizyczna, które następnie są zestawione z poziomem ontycznym i ontologicznym, obszarami, które wyłaniają się w myśli niemieckiego fenomenologa dzięki wypracowaniu różnicy (...) ontologicznej. Wniosek, który płynie z prezentowanego artykułu, zamyka się w konstatacji, że rdzeniem rzeczywistości pozostaje dla Sartre’a absurdalny, lokujący się poza fenomenem i zrozumiałością (oraz całkowicie od nich niezależny) metafizyczny grunt, podczas gdy według Heideggera jądro rzeczywistości stanowi pre-fenomenalne (nie poza-fenomenalne) źródło sensu, „będące” i dziejące się tylko poprzez dynamikę fenomenu i zrozumiałości. (shrink)

Celem tego artykułu jest analiza powiązań jakie zachodzą pomiędzy fenomenami metodyczności i etyczności we wczesnej filozofii Martina Heideggera. Nie pojmuje się tu ani metody jako procedury badawczej prowadzącej do określonych rezultatów, ani etyki jako odrębnej dyscypliny filozoficznej posiadająca własne pole przedmiotowe. Chodzi o dwa wymiary bycia, które wzajemnie się implikują. Na początku badana jest fenomenologia jako sposób pytania o bycie, a następnie zostaje wydobyty metodyczny sens postępowania, które Heidegger określa mianem formalnego wskazywania. W rezultacie metodyczność zostaje odsłonięta jako droga prowadząca (...) do bycia jako źródła sensu, droga, którą zapewnia samo to bycie. W dalszej kolejności analizowany jest fenomen filozofowania, który Heidegger interpretuje jako wyraźne transcendowanie. Transcendowanie to ostatecznie okazuje się wolnością, której fundamentalny charakter stanowi pozwolić-być, kładące jednocześnie fundament pod odpowiedzialność. Odpowiedzialność zaś jest odpowiedzią udzielaną na wezwanie bycia i przyjmuje postać (zobo)wiązania Dasein wobec bytu, któremu pozwoliło ono być. Etyczność odsłania się tym samym jako domaganie się takiej odpowiedzi na wezwanie bycia, która sprosta ciężarowi jego przesłania. W tym miejscu na jaw wychodzi spotkanie etyczności z metodycznością – ta ostatnia jest drogą do otwartości bycia zapewnioną przez samą tę otwartość, by postulat etyczności mógł zostać spełniony. Oznacza to, że etyczność domaga się metodyczności, a metodyczność (a wraz z nią filozofowanie) niesie ze sobą konsekwencje etyczne dla rozumienia bycia i bytu. Słowa kluczowe: Heidegger, fenomenologia, metoda, etyka, wolność, odpowiedzialność. (shrink)