Grzegorz W. Kolodko, one of the world's leading authorities on economics and development policy and a key architect of Poland's successful economic reforms, applies his far-reaching knowledge to the past and future of the world economy, introducing a framework for understanding our global situation that transcends any single discipline or paradigm. Deploying a novel mix of scientific evaluation and personal observation, Kolodko begins with a brief discussion of misinformation and its perpetuation in economics and politics. He criticizes the simplification (...) of complex economic and social issues and investigates the link between developments in the global economy and cultural change, scientific discoveries, and political fluctuations. Underscoring the necessity of conceptual and theoretical innovation in understanding our global economic situation, Kolodko offers a provocative study of globalization and the possibility of coming out ahead in an era of worldwide interdependence. Deeply critical of neoliberalism, which sought to transfer economic control exclusively to the private sector, Kolodko explores the virtues of social-economic development and the new rules of the economic game. He concludes with a look at our near and distant future, questioning whether we have a say in its making. (shrink)

The relation of the meditative state of jhāna to the development of insight and liberating knowledge is one of the most controversial issues in studies on early Buddhism. In the Suttapitaka and later Buddhist meditative texts, one can find discrepancies which are difficult to reconcile. In this paper, I propose a new model of meditative insight using an interdisciplinary approach based both on critical philological studies of the Suttapitaka and the results of the dynamically developing cognitive science. I also highlight (...) and examine the difficulties related to the traditional Buddhist model of insight. In order to propose a plausible model of insight as an element organically linked to jhāna, I refer to several new developments in the field of cognitive science. (shrink)

„De incerti aestimatione” („O szacowaniu rzeczy niepewnych”) G.W. Leibniza z 1678-ego roku stanowi próbę wyprowadzenia ogólnej metody dla rozwiązania problemu punktów, czyli podziału puli w dowolnej rundzie gry. Część wyjaśniająca zawiera szereg definicji i pomysłów pojawiających się w pismach Leibniza w poprzednich latach. Wśród nich znajduje się definicja pojęcia prawdopodobieństwa (probabilitas) kojarzonego wówczas z niezakończonym jeszcze sporem o probabilizm moralno-teologiczny. Jest to w tym wypadku skojarzenie uzasadnione faktem, że w korespondencji i późniejszych pismach Leibniz proponuje rozważać prawdopodobieństwo w znaczeniu matematycznym (...) w przeciwieństwie do znaczenia używanego w teologii moralnej. „De incerti aestimatione” jest drugą pracą Leibniza, w której poświęca on uwagę grom, zagadnieniu ich sprawiedliwości i oczekiwanej wartości, którą nazywa nadzieją. W artykule omówiono prawne, moralne i metafizyczne konteksty pojęć probabilitas, jus (prawa) i ratio, jak również ograniczenia moralnego zastosowania pojęcia prawdopodobieństwa. Przedstawiono także rozwiązanie problemu punktów przez Leibniza, które, choć błędne, stanowi niezależną od Pascala propozycję zastosowania do tego problemu metody rekurencyjnej. (shrink)

W dotychczasowej popularyzacji w\iedzy oraz w badaniach naukowych nad dziejami kościoła oo. Bernardynów we Lwowie dużo miejsca poświęca się ogólnej historii i walorom artystycznym zabytku. W przypadku epitafiów i tablic pamiątkowych zwraca się przede wszystkim uwagę na ich stan zachowania i wygląd, z pominięciem informacji o okolicznościach powstania i fundacji. Niniejszy artykuł uzupełnia tę lukę i przybliża na podstawie zachowanej dokumentacji archiwalnej okoliczności ich wmurowania, nazwiska fundatorów i charakterystykę dokumentacji w odniesieniu do epitafiów i tablic wykonanych w XIX i XX (...) wieku. Jak dotąd aspekt ten oraz dokumenty nie były przedmiotem analiz i publikacji. (shrink)

W dotychczasowej popularyzacji w\iedzy oraz w badaniach naukowych nad dziejami kościoła oo. Bernardynów we Lwowie dużo miejsca poświęca się ogólnej historii i walorom artystycznym zabytku. W przypadku epitafiów i tablic pamiątkowych zwraca się przede wszystkim uwagę na ich stan zachowania i wygląd, z pominięciem informacji o okolicznościach powstania i fundacji. Niniejszy artykuł uzupełnia tę lukę i przybliża na podstawie zachowanej dokumentacji archiwalnej okoliczności ich wmurowania, nazwiska fundatorów i charakterystykę dokumentacji w odniesieniu do epitafiów i tablic wykonanych w XIX i XX (...) wieku. Jak dotąd aspekt ten oraz dokumenty nie były przedmiotem analiz i publikacji. (shrink)

Obalenie aksjomatu Fregego przez R. Suszko otwiera możliwość odróżnienia wartościowań logicznych od odwzorowań referencyjnych. Podążając tą drogą można wywnioskować, że każda logika, tzn. relacja inferencji spełniająca warunki Tarskiego, jest logicznie dwuwartościowa. Konstruując trójwartościową relację inferencji pokazujemy, że wprowadzenie pojęcia wielowartościowości logicznej jest nierozerwalnie związane z rewizją podstaw teorii konsekwencji logicznej.

Celem artykułu jest zaprezentowanie sylwetki wielkiego uczonego czeskiego doby pobiałogórskiej – jego życia oraz działalności naukowej i pisarskiej. Bohuslav Balbín jest najwybitniejszym czeskim humanistą XVII w., którego twórczość odegrała wielką rolę zarówno w swojej epoce, jako inspiracja dla innych twórców, jak również w następnej. Dzieła jezuity, z których najważniejsze opublikowano dopiero w sto lat po jego śmierci, wpisywały się w nurt czeskiego odrodzenia narodowego, którego celem było utrzymanie językowej i kulturalnej odrębności Czechów. Twórczość Balbína rozwijała się dwóch zasadniczych nurtach – (...) religijnym i świeckim, które spajały ideały narodowe. Cechował tę twórczość głęboki patriotyzm i świadomość słowiańska, a głównym celem pisarza i uczonego było zachowanie tożsamości narodu, jego kultury i języka oraz podkreślenie i utrwalenie odrębności Królestwa Czeskiego – historycznej, geograficznej i prawnej. W sposób znaczący zasłużył się dla rozwoju historiografii, krajoznawstwa, literaturoznawstwa i bibliografii. Choć był gorliwym katolikiem, nie odrzucał dorobku czeskich innowierców. Jego najbardziej ambitnym i – niestety – nieukończonym dziełem są _Miscellanea historica regni Bohemiae_, które miały stanowić summę wiedzy o kraju i narodzie, najsławniejszym zaś _Dissertatio apologetica pro lingua Slavonica, praecipue Bohemica_. (shrink)

Poprzednie Antologie dotyczyły I Rzeczypospolitej, okresu zaborów oraz myśli politycznej po 1989 r., obecna obejmuje okres dwudziestolecia międzywojennego. Naszą – redaktorów – intencją było zapewnienie czytelnikowi możliwości bezpośredniego obcowania ze źródłem. Każde omówienie zawiera bowiem – nawet niezamierzoną – interpretację. Niezależnie od tego współcześnie możemy dostrzec powrót do części idei powstałych w okresie międzywojennym. Dajemy więc odbiorcy możliwość odpowiedzi na pytanie, czy mamy do czynienia z epigonami, czy z twórczymi kontynuatorami dawnych koncepcji. Wśród tekstów reprezentatywnych znalazły się zatem także te (...) nieznane, a wartościowe, sięgnęliśmy do publicystyki mniej znanych reprezentantów oraz grup marginalnych jak anarchiści czy synarchiści. Zdecydowaliśmy się na przyjęcie układu według nurtów politycznych. Z kolei w obrębie każdego z nurtów zastosowano kryterium chronologiczne. Dzięki temu możliwe było zasygnalizowanie kierunków ewolucji opinii i trendów np. w odniesieniu do instytucji państwa. Zbiór nasz adresujemy do szerokiego grona odbiorców: studentów, pracowników nauki, a także wszystkich osób zainteresowanych ideami politycznymi. (shrink)

Celem artykułu jest poszukiwanie takiej interpretacji obecności i działania Boga w świecie, jaka pozwoliłaby zharmonizować istotne prawdy wiary z naukowym obrazem świata, którego ewolucja jest rządzona przypadkiem i pozbawiona kierunku. Poszukiwanie to jest realizowane w kilku krokach. Odwołując się do różnych koncepcji celowości wskazuje się najpierw, że jeśli można mówić o tym, że świat ma taką cechę, to nie w sensie zmierzania w określonym kierunku, lecz w sensie celowości wewnętrznej: świat ze swej natury jest skierowany na Boga. Współcześnie o Bożej (...) celowości w świecie mówi się często w kategoriach ogólnego lub szczególnego działania Boga. Artykuł, podejmując tę kwestię zmierza do wniosku, że odróżnienie aspektu naturalnego od nadnaturalnego w danym zdarzeniu jest przypuszczalnie niemożliwe. Na jeden z powodów tej niemożliwości wskazuje tzw. zasada domknięcia przyczynowego, dlatego jest ona analizowana w kolejnym punkcie artykułu. Wskazuje się tutaj między innymi na konieczność zrewidowania niektórych klasycznych koncepcji cudu. W odniesieniu zaś do takich przełomowych zdarzeń z dziejów świata, jak powstanie życia czy pojawienie się człowieka, proponuje się hipotezę niedookreśloności celu stworzenia: Bóg może realizować swoje cele w świecie rządzonym przez autentyczny przypadek, jeśli cele te są rozumiane odpowiednio subtelnie. Na przykład, jeśli celem Boga jest pojawienie się w świecie istoty zdolnej do nawiązania z nim świadomego kontaktu, to istota taka niekoniecznie musiała przyjąć postać przedstawiciela gatunku Homo sapiens. Na koniec wskazuje się na panenteizm jako na właściwą, prawdziwie chrześcijańską wizję świata, który jest „losem i przeznaczeniem” samego Boga. W tej perspektywie, detale ewolucyjnego rozwoju świata przestają być religijnie istotne, a sama religia uwalnia się ostatecznie—po części pod wpływem współczesnej nauki—„od błędu i przesądu”. (shrink)

W powieściach Officium Secretum. Pies pański Marcina Wrońskiego i Agent Jego Świątobliwości Karola Kowala bohaterami pierwszoplanowymi są „nietypowi duchowni”. Owa „nietypowość” zasadza się na tym, że dominikanie – ojciec Marek Gliński i ojciec Władysław Klonowiejski – zostali wykreowani przez twórców na agentów tajnych służb watykańskich. W odróżnieniu od innych postaci duchownych z kart literatury najnowszej nie pełnią oni funkcji typowo kościelnych, pastoralnych, lecz są duchownymi-tajniakami. Protagonista z dzieła Wrońskiego to zakonny James Bond, który zwerbowany do Officium Secretum, czyli wewnętrznej służby (...) kościelnej będącej spadkobierczynią Inkwizycji, w okresie PRL służył Kościołowi jako podwójny agent (został funkcjonariuszem Służby Bezpieczeństwa). Agentem specjalnym jest także ojciec Klonowiejski. W książce Kowala jawi się on jako wszechstronnie wyszkolony wywiadowca Świętego Przymierza, który podróżuje przez dziewiętnastowieczną Europę w celu unieszkodliwienia agenta o pseudonimie „Haman”. Czy osadzenie bohaterów w habitach w przestrzeni występku oraz wszelkiego rodzaju zbrodni należy uznać za kontrowersyjną koncepcję artystyczną? Wnikliwa analiza dzieł Wrońskiego i Kowala pozwala na stwierdzenie, że w tym przypadku – podobnie jak w innych powieściach z kapłanem w roli głównej napisanych w ostatnich dwóch dekadach – nie można mówić o desakralizacji kapłaństwa czy chęci niszczenia autorytetu Kościoła. Kreacje zakonników należy uznać za swoisty znak czasów współczesnych, w których zmniejszenie dystansu między przedstawicielami Kościoła hierarchicznego i wiernymi sprawił, że duchowni poznawani są i oceniani za działalność także poza sferą sacrum. W Officium Secretum i Agencie Jego Świątobliwości „niecodzienna” aktywność bohaterów w habitach jest pretekstem do ujawniania przez twórców nie tylko spraw eklezjalnych – tajemnic działania instytucji kościelnych – ale także mechanizmów działania instytucji państwowych oraz istotnych problemów życia politycznego i społecznego. (shrink)

It is widely believed, that the Buddha practiced the most radical forms of asceticism and self‑mortification prior to his awakening. A critical analysis of the suttas depicting that crucial period of his life shows, however, that the only text which portrays the bodhisatta as a foremost ascetic is the Māhasīhanāda Sutta. The aim of this paper is to examine the issue of the authenticity of this text and thus to answer the question as to whether there is enough ground to (...) claim that the Buddha was an ascetic at all. Through a comparative analysis, I show that the structure and content of the Māhasīhanāda Sutta cannot be reconciled with other suttas from the MajjhimaNikāya, which describe the bodhisatta’s path to awakening. I point out certain late features of the Māhasīhanāda Sutta. Then, through a comparative analysis I try to show that some parts of the Buddhist text may have been borrowed from the Jain yāraṃga Sutta. Next, I attempt to reinterpret the term attakilamathānuyogo from the Dhammacakkappavattana Sutta in such a way which will not pertain to asceticism. In the final part of the paper, I try to explain how the view that the Buddha was a foremost ascetic prior to his awakening could have arisen. (shrink)

Der Autor des Essays "Buddenbrooks Thomas Manns im Lichte der Philosophie Friedrich Nietzsches" geht der These nach, laut derer die von Mann problematisierte und literarisch realisierte Entfernung vom Leben zugunsten der Todesnähe sich an der Nietzscheschen Zeitdiagnose ablesen lässt. Während der Verfasser der Schrift "Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben" die negative Wirkung der Geschichte enthüllt und hier vor allem die monumentalische und antiquarische Geschichte meint, wobei die erste nach vergangenen in der Gegenwart angeblich fehlenden Idealen jagt (...) und die zweite sich im Sammeln der historischen Fakten und Daten erschöpft, also beide auf gestern orientiert sind, zeigt Thomas Mann den modernen Menschen unter ihrem mächtigen Einfluss als unproduktives, erschlaffenes, ermüdetes, träges und zum Leben untaugliches Wesen. (shrink)

Prestige of academic teacher’s activities and his or her authority, should most of all result from moral attitude. Thus there is need in this kind of activity to use ethic virtues. Thanks to them human improves internally, but also can realize the concrete property outside. Virtues are necessary for person both for him or her as an average human being and also as a scholar and an educator. By setting own example one can have the most influence on students’ moral (...) attitudes. Consequently an occasion arises to improve cardinal classic virtues, which include: prudence, deliberation, justice and courage, but also in the virtues that are related to them. These activities drive to form yourself in giving good example and have a huge impact on academic environment’s advancement. (shrink)

One of the causes of the financial crisis of 2008 can be found in neglecting the norms of business ethics, many of which were broken by bank officers. This claim leads to the global assessment of the new shape of global capitalism, commonly called turbocapitalism. Its financial products are marked by high risk. Hence ethical rules should be recalled as they help to judge actions which bring about many side effects as well as to assess liberal freedom, responsibility and professional (...) integrity. Their application may prevent disastrous decisions made by individuals and financial institutions. (shrink)

The article presents the conditions to be met by the conversation to become a dialogue. Based on the concept of dialogue was established philosophy and ethics of dialogue, which we present. Its representatives include: Jurgen Habermas and Karl Otto Apel. Then, on the example of German business ethics demonstrates how philosophy and ethics of dialogue could become the foundation of the Republican economic ethics created by Peter Ulrich and business ethics developed by Horst Steimann. In the opinion of the author, (...) they may be helpful in developing a new version of business ethics, which is formed under the influence of reflection on experiences Financial and economic crisis that began in 2008, and whose effects are visible to this day. (shrink)

Referential matrix semantics of R. W´ojcicki [5] and [4] is extended to cover the class of all structural propositional calculi.

Artykuł przedstawia zarys historii stosunku Niemiec do Europy Środkowej od osiemnastego wieku po koniec wieku dwudziestego. Należy podkreślić, że od samego początku (tj. od epoki oświecenia) na relację tą wpływały dwa najważniejsze czynniki: prymat Realpolitik ukształtowany przez egoistyczną politykę Prus, a od 1871 roku Rzeszy Niemieckiej wobec Europy Środkowej oraz przez niemiecką (pruską) kulturę polityczną akcentującą „kulturową misję” Niemiec w tej części Starego Kontynentu. Jak podkreśla się w artykule, to ostatnie stanowisko jest charakterystyczne dla niemieckich elit politycznych i intelektualnych aż (...) do końca dwudziestego wieku. Zadaniem badawczym jest zweryfikowanie do jakiego stopnia te dwa czynniki wpływają również obecnie na politykę Niemiec wobec Europy Środkowej. (shrink)

Pytanie o początki człowieka, stawiane na gruncie nauk biologicznych, jest pytaniem o linię filogenetyczną, wiodącą do pojawienia się gatunku Homo sapiens. Dysponując jakąś hipotezą, dotyczącą przebiegu tej linii, biolog może starać się ustalić, kiedy i gdzie zaszła zmiana na tyle decydująca, że należy ją uznać za równoznaczną powstaniu naszego – prawdziwie nowego – gatunku. Problem polega jednak na tym, że kryteria, pozwalające jednoznacznie odróżnić jeden gatunek od drugiego, wydają się być trudne, a być może nawet niemożliwe do sformułowania. Oznacza to, (...) że samo pojęcie „prawdziwie nowego” gatunku jest w pewnym sensie puste. W artykule zostały ukazane kluczowe problemy metodologiczne, występujące na gruncie antropologii przyrodniczej, mające znaczenie dla jej ustaleń. -------------- Zgłoszono: 12/08/2020. Zrecenzowano: 10/09/2020. Zaakceptowano do publikacji: 12/10/2020. (shrink)

The subject of responsibility has lately become very important in the context of the economic crisis. In economy, it took the form of social responsibility. It concerns activities additionally undertaken by organizations in order to establish correct relations with their employees and society, as well as with regard to the natural environment. Therefore, a very important role is played by the ethos of the undertaken socially responsible actions. To a large extent it is reflected in the ethical dimension. Thus, in (...) enterprises, codes of ethics have become a base of axiology in building of the organization cultures. Unfortunately, Polish companies – as shown in the paper – still attach a minor role to the ethical dimension of business. (shrink)

_Słowniki Społeczne_, wydawane od 2019 roku pod redakcją Wita Pasierbka i Bogdana Szlachty, nawiązują do znanego i dobrze przyjętego _Słownika społecznego _z 2004 roku (red. B. Szlachta). O ile jednak tamten _Słownik _sprzed lat dwudziestu był jednym, choć liczącym 1714 stron, tomem, zawierającym „blisko sto trzydzieści haseł poświęconych głównym zagadnieniom najważniejszych dziedzin szeroko rozumianych nauk społecznych: filozofii politycznej, socjologii, prawa, ekonomii etyki społecznej i katolickiej nauki społecznej, a także metodologii nauk społecznych, zarządzania, psychologii społecznej i pedagogiki”, o tyle w nowej (...) formule są to już tomy tematyczne, poświęcone konkretnym zagadnieniom, ujmowanym w szerokim kontekście interdyscyplinarnym, co zresztą wydaje się w przypadku nauk społecznych nieuniknione, w zasadzie – przyrodzone. Rzecz jasna, od 2004 roku minęło już sporo czasu, wiele się zmieniło, przez cały czas prowadzono badania, pojawili się nowi badacze, nowe koncepcje, zarysowały się nowe linie podziałów. Przyjęta już wtenczas formuła haseł-esejów, a w zasadzie rozpraw została utrzymana, a nawet rozbudowana w nowych _Słownikach _i ujednolicona pod względem struktury. Co ważne, publikacja ma wersję polską oraz angielską i jest dostępna w wersji tradycyjnej (drukowanej) i elektronicznej. (shrink)

Opracowanie ma charakter poglądowo-teoretyczny, powstało bowiem na podstawie przeglądu dostępnej literatury przedmiotu. Publikacja skierowana jest zarówno do naukowców jak i studentów zajmujących się tematyką starzenia się ludności, starości i osób starszych oraz do coraz szerszego grona zainteresowanych tymi zagadnieniami praktyków, w tym polityków i decydentów oraz reprezentantów usług publicznych, przedstawicieli mediów i organizacji pozarządowych. ** The study is illustrative and theoretical in nature, as it was based on a review of the available literature on the subject. The publication is addressed (...) to both scholars and students dealing with the subjects of population ageing, old age, and older adults, as well as to a growing group of practitioners interested in these issues, including politicians and decision-makers as well as representatives of public services, the media, and non-governmental organizations. (shrink)

Artykuł jest celnym przeglądem metod dowodzenia twierdzeń o stopniach maksymalności i rezultatów uzyskanych w tej dziedzinie do 1979 r.