Abstract

Ovaj ogled razmatra kritiku Kjerkegorovog ucenja o egzistenciji, koju je izneo Teodor V. Adorno u svom habilitacionom spisu Kjerkegor. Konstrukcija estetskog. Polazeci od ove filozofije, Adorno iznosi osnovnu tezu da je Kjerkegor, suprotno svojoj osnovnoj nameri suprotstavljanja Hegelovoj ontologiji, upravo idealista i da sa njegovim radikalnim personalizmom idealisticka filozofija dolazi u poznu fazu dezintegracije. Kjerkegorovo ucenje o?unutrasnjosti bez objekta? pokazuje nerazresive protivrecnosti, ali u fazi?raspadanja? na figurativan nacin otkriva i svoju istorijsku istinu da je on duhovni izraz individualizma gradjanskog doba i otudjenja coveka u modernom drustvu. To otudjenje Kjerkegor vidi kao gubitak?smisla?, koji se ponovo moze zadobiti jedino u veri. Adorno preokrece ovo stanoviste misleci da se Kjerkegorova filozofija najvise priblizava njenoj istini ne u religioznom iskustvu, nego u estetskom. Trazeni smisao se ne moze ponovo pronaci skokom u transcendentno, vec u estetskoj sferi, gde je on utopijski, jer nagovestava privid pomirenog stanja izmedju coveka i prirode.