Utrum electuaria solvant ieiunium?

Rocznik Filozoficzny Ignatianum 30 (4):160-170 (2024)
  Copy   BIBTEX

Abstract

Niniejszy artykuł został poświęcony charakterystyce poglądów wybranych scholastyków i dekretalistów z XIII wieku dotyczących kwestii spożywania w poście słodkich wyrobów aptekarzy, zwanych po łacinie _electuaria_, w angielskiej literaturze przedmiotu znanych jako _electuary_. Autor omówił to zagadnienie, opierając się na analizie fragmentów dzieł autorstwa: Wilhelma z Auxerre (_Summa aurea_, znanym też jako _Summa in IV Sententiarum_), Aleksandra z Hales (_Summa teologii_), Tomasza z Akwinu (_Komentarz do czterech ksiąg Sentencji Piotra Lombarda_ (łac. _Scriptum super libros Sententiarum_) i _Summa teologii_), Innocentego IV (_Commentaria super libros quinque decretalium_) oraz Henryka z Ostii (znanego jako Hostiensis, _Apparatus in Decretales_). Poglądy poszczególnych autorów niniejszej kwestii były zbieżne i sprowadzały się do stwierdzenia, że spożycie elekwarzy w poście jest dopuszczalne, o ile będą traktowane jako słodycze. Każdy z wymienionych autorów używał nieco odmiennych argumentów. I tak Wilhelm z Auxerre wskazał, że przyjmowanie powidełek leczniczych, choć prowadzi do złamania postu, nie skutkuje utratą zasługi, tj. nagrody do życia wiecznego. Aleksander z Hales dokonał analizy typologicznej produktów spożywczych i podzielił je na cztery kategorie, takie jak: lekarstwa, właściwa żywność, lekarstwa pokarmowe i żywność lecznicza. Elekwarze zostały zaliczone do grupy trzeciej i z tego względu mogły być spożywane w poście. Święty Tomasz z Akwinu podkreślił znaczenie czynnika ilościowego i roli walorów smakowych jako kryteriów oceny dopuszczalności spożywania elekwarzy w czasie postu. Zaś zarówno Innocenty IV, jak i Henryk z Suzy (Hostiensis) uwypuklili jedyny warunek spożycia powidełek leczniczych w czasie postu, jakim jest choroba. W konkluzji autor dochodzi do wniosku, że uwaga wybitnych przedstawicieli ówczesnej myśli teologicznej, jak i prawniczej, poświęcona zagadnieniu dopuszczalności spożywania w poście elekwarzy, czyli słodkich wyrobów aptekarskich, stanowiła odpowiedź na zmieniającą się wówczas rolę tego typu wyrobów aptekarskich. Traktowane uprzednio jako lekarstwa na różne dolegliwości (na ogół o podłożu gastrycznym), stawały się słodyczami jedzonymi dla przyjemności i w nadmiarze. Tym samym ich przyjmowanie w czasie postu, czyli umartwiania, rodziło istotny dylemat moralny. W zgodnej opinii zarówno scholastyków, jak i dekretalistów zostały one uznane jako medykamenty i jako takie mogły być przyjmowane w poście. W efekcie ten typ wyrobów aptekarskich, obok kontektów (łac. _confectes_), na trwałe wszedł do menu postnego u schyłku średniowiecza. Co więcej, postrzegane jako produkty postne, cieszyły się rosnącą popularnością, niezależnie od uwarunkowań ówczesnej medycyny, jak i poglądów myślicieli i dekretalistów z XIII wieku.

Other Versions

No versions found

Links

PhilArchive



    Upload a copy of this work     Papers currently archived: 103,449

External links

Setup an account with your affiliations in order to access resources via your University's proxy server

Through your library

Similar books and articles

Utrum electuaria solvant ieiunium?Rafał Hryszko - 2024 - Rocznik Filozoficzny Ignatianum 30 (4):247-270.
Conceptual Gaps in the Cartesian System.Zbigniew Drozdowicz - 2015 - Roczniki Filozoficzne 63 (1):13-27.
W szpiegowskim labiryncie. Powieść szpiegowska w PRL (na przykładzie serii „Labirynt”).Paweł Kaczyński - 2023 - Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 66 (1):149-176.
Jedna czy wiele dusz?Stanisław Ziemiański - 1970 - Forum Philosophicum: International Journal for Philosophy 9 (1):73-92.
Między horrorem a kryminałem. Katarzyna Puzyńska i Wojciech Chmielarz.Krystyna Walc - 2023 - Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 66 (1):403-424.

Analytics

Added to PP
2025-01-08

Downloads
2 (#1,907,544)

6 months
2 (#1,294,541)

Historical graph of downloads
How can I increase my downloads?

Citations of this work

No citations found.

Add more citations

References found in this work

No references found.

Add more references