Abstract

Η στωική θεωρία περί των αρετών αποτέλεσε την πιο ολοκληρωμένη και συστηματική προσπάθεια συγκρότησης ενός ερμηνευτικού προτύπου για όλες τις λειτουργίες και τις ιδιότητες που σχετίζονταν με την ψυχολογία του ανθρώπου κατά την εμπλοκή του στις καταστάσεις του κοινωνικοπολιτικού βίου. Στη στωική διανόηση η σωστή ερμηνεία των συγκεκριμένων λειτουργιών και ιδιοτήτων συνδέεται με μία εκτεταμένη προσπάθεια παιδαγωγικής παρέμβασης στα διάφορα στάδια της ψυχολογικής και της νοητικής ωρίμασης του ανθρώπου. Η παιδαγωγική αυτή προσπάθεια είχε ως κύριο στόχο αφενός τη θέσπιση κριτηρίων για τον τρόπο αξιολόγησης των καταστάσεων του βίου και της έλλογης δράσης και αφετέρου την επίτευξη της ατομικής και της κοινωνικής ευδαιμονίας. Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε τα κυριότερα σημεία της στωικής θεωρίας περί των αρετών αναφορικώς προς: α) τη φύση και τη λειτουργία των αρετών ως γνώσεων και έξεων που δύνανται σταδιακά να εξελιχθούν σε επιστήμες και διαθέσεις της ψυχής του ανθρώπου, και β) την κατηγοριοποίηση των αρετών κατά την ορθόδοξη παράδοση της αρχαίας στοάς καθώς και το ειδικό περιεχόμενο και τη λειτουργία των αρετών που υπάγονται σε διάφορες γενικές κατηγορίες.