Abstract

Artykuł w głównej mierze poświęcony jest analizie późnego eseju Norberta Eliasa Über die Einsamkeit der Sterbenden in unseren Tagen (1982). W pierwszej części autorka rozpatruje socjologiczne refleksje Eliasa nad zmianami we współczesnej percepcji umierania – choroby, starości, śmierci. Zdaniem Eliasa fenomen śmierci podlega systematycznemu wykluczeniu z centrum życia społecznego – z codzienności -, co stanowi o nowej wersji jego „zaczarowania”. W części drugiej przedstawiona jest jedna z najważniejszych tez niniejszego artykułu, tj. idea rozumu anamnetycznego. Autorka skupia się tu na Eliasowskich pojęciach komunikacji, zaangażowania i balansu w strukturze ja-my (resp. ja-ty). Elisowska formuła Ich-Wir-Balance, jako proces uczenia się, ma stanowić o zrównoważeniu i przedefiniowaniu rozumu anamnetycznego / pamięci kolektywnej. W ostatniej, trzeciej części autorka ilustruje krótko pewne podobieństwa między Eliasowską kategorią śmierci a nihilizmem w ujęciu T. Różewicza oraz koncepcją biopolityki G. Agambena.