Artykuł ukazuje stan badań nad zagadnieniem społeczności żydowskiej na Dolnym Śląsku w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Zwrócono uwagę na najważniejsze publikacje dotyczące repatriacji i osadnictwa, struktur organizacyjnych, produktywizacji ludności, życia kulturalnego i religijnego, a także historii poszczególnych miejscowości. Autorzy nakreślają w miarę stabilne warunki do rozwoju społeczności w pierwszych latach powojennych, podkreślają różnorodność instytucji, organizacji oraz placówek utworzonych i prowadzonych przez społeczność żydowską. Badania dotyczyły całego Dolnego Śląska lub poszczególnych miejscowości, jednak nie uwzględniały Brzegu czy też całego (...) powiatu brzeskiego. Zauważono również, że przywołana literatura oparta była głównie na materiałach wytworzonych przez Centralny Komitet Żydów oraz Wojewódzki Komitet Żydów. Tymczasem ciekawych i cennych materiałów mogą dostarczyć także zasoby archiwów państwowych, co pokazano na przykładzie zespołu Starostwo Powiatowe w Brzegu. W podsumowaniu artykułu nakreślono więc perspektywy badawcze dotyczące odtworzenia struktur organizacji żydowskiej w powiecie brzeskim, jej składu osobowego oraz przejawów życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego. (shrink)

Artykuł ukazuje stan badań nad zagadnieniem społeczności żydowskiej na Dolnym Śląsku w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Zwrócono uwagę na najważniejsze publikacje dotyczące repatriacji i osadnictwa, struktur organizacyjnych, produktywizacji ludności, życia kulturalnego i religijnego, a także historii poszczególnych miejscowości. Autorzy nakreślają w miarę stabilne warunki do rozwoju społeczności w pierwszych latach powojennych, podkreślają różnorodność instytucji, organizacji oraz placówek utworzonych i prowadzonych przez społeczność żydowską. Badania dotyczyły całego Dolnego Śląska lub poszczególnych miejscowości, jednak nie uwzględniały Brzegu czy też całego (...) powiatu brzeskiego. Zauważono również, że przywołana literatura oparta była głównie na materiałach wytworzonych przez Centralny Komitet Żydów oraz Wojewódzki Komitet Żydów. Tymczasem ciekawych i cennych materiałów mogą dostarczyć także zasoby archiwów państwowych, co pokazano na przykładzie zespołu Starostwo Powiatowe w Brzegu. W podsumowaniu artykułu nakreślono więc perspektywy badawcze dotyczące odtworzenia struktur organizacji żydowskiej w powiecie brzeskim, jej składu osobowego oraz przejawów życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego. (shrink)

Celem artykułu jest prześledzenie wpływu polemicznych dzieł księdza Piotra Skargi (1536–1612) na życie religijne Ukrainy i kulturę ukraińską ówczesnej epoki. Źródłem badań są prace Piotra Skargi, Stanisława Orzechowskiego, Benedykta Herbesta, Herasyma Smotrzyskiego, Iwana Wyszeńskiego, Hipacego Pocieja. Podstawą naukową analizy wpływu Skargi na kulturę ukraińską są poświęcone jego osobie i czasom, w których żył i tworzył, prace: Józefa Tretiaka, Ludowika Piechnika, Janusza Tazbira, Stanisława Cieślaka oraz publikacje traktujące o międzywyznaniowej polemice epoki unii brzeskiej: Volodymyra Antonovycha, Nikolaja Skabalanovicha, Stepana Golubeva, Vladimira Zavitnevicha, (...) Ivana Franki, Mykhaila Hrushevskiego, Kyryla Studynskiego, Porfyrego Yaremenki, Ihora Mytska, Borysa Gudziaka, Vitalija Shevchenki, Leonida Tymoshenki, Ruslana Tkachuka, a także kursy z historii literatury ukraińskiej. W analizie preferowana jest metoda porównawcza. Przebudzenie się pisarskiego talentu Skargi związane jest z jego pobytem w Wilnie, jednym z ośrodków ruchów reformacyjnych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, katedrze głównej prawosławnej metropolii kijowskiej (1415–1795). Wyzwaniem dla Skargi stała się wielowyznaniowość Wilna. Napisał książkę _O jedności Kościoła Bożego _(1577), w której wykłada trydencką koncepcję eklezjologiczną, odsłania obraz herezji i schizm prześladujących prawosławny Wschód, zarysowuje perspektywy powrotu metropolii kijowskiej do jednoś i ze Stolicą Apostolską. Książka ta, wznowiona w 1590 r., była ważnym impulsem do rozpoczęcia polemiki międzywyznaniowej i poszukiwania przez ukraińskich i białoruskich biskupów prawosławnych środków do przezwyciężenia schizmy. W 1596 r. Synod Brzeski ogłosił zjednoczenie z Kościołem katolickim. Skarga był obecny na synodzie jako obserwator i doradca. W 1597 r. opublikował dokumentalny opis jego przebiegu – księgę _Synod Brzeski _i jej załącznik: _Obrona Synodu Brzeskiego_, które bronią kanonicznej ważności synodu, dodając retrospektywę historyczną uzasadniającą konieczność przezwyciężenia schizmy. Dzieła te stały się ważnym czynnikiem w rozwoju Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, który udowodnił swoją żywotność w okresie prześladowań i wszedł w epokę postkomunistyczną jako najbardziej twórcza siła duchowa, łącząc staranne pielęgnowanie lokalnej tradycji kościelnej z uniwersalnością misji apostolskiej. (shrink)