W Cesarstwie Bizantyńskim wyłonienie żony cesarza odbywało się w formie konkursu piękności, który stanowił jeden z elementów ogólnej mistyki otaczającej władców Konstantynopola i ich dwór oraz zapobiegał zdobywaniu przez lokalne elity nadmiernych wpływów w otoczeniu władcy państwa. Konkursy te, organizowane wyłącznie dla pierwszych zaślubin pierworodnych synów cesarza, wyłaniały najpiękniejsze i najbardziej cnotliwe kobiety do roli przyszłej cesarzowej. Ceremoniał tego zwyczaju podnosił rangę cesarskich ślubów. Oryginalne źródła bizantyńskie wskazują, że konkursy te odbywały się w latach 788–882, a pierwszy (...) z nich został oficjalnie zorganizowany przez Irenę dla jej syna Konstantyna VI. Kryteria stosowane do wyłonienia zwycięzcy opierały się na kombinacji czynników: wieku, wyglądu, postawy, idealnych rysów twarzy, pełnych wdzięku ruchów i chodu oraz skromnej postawy. Rzymskiemu cesarzowi mogła dorównać jedynie kobieta posiadająca odpowiednie kwalifikacje, a przede wszystkim najbardziej cenioną cnotę tamtych czasów – urodę. Tylko najpiękniejsza kobieta miała przywilej stanąć u boku cesarza. Dwa symbole używane do przypieczętowania wyboru panny młodej to złote jabłko i złoty pierścień. Bizantyńskie konkursy piękności wywierały czarujący wpływ na poddanych cesarstwa w trakcie i po ich istnieniu. Nawet świat kościelny był urzeczony ich blaskiem, a najbardziej intrygujące informacje na ich temat można znaleźć w kronikach świętych. Celem artykułu jest zaprezentowanie sposobu przedstawiania tej ceremonii w oryginalnych źródłach bizantyńskich oraz we współczesnej historiografii. Ponadto zostaną omówione wpływy tego zwyczaju na politykę oraz okoliczności jego zniknięcia. (shrink)

Częstochowa to miasto o bogatej historii i czytelnej strukturze przestrzennej. Istotne miejsce zajmują w nim tereny śródmiejskie. Stanowią przestrzeń o szczególnych walorach estetycznych i funkcjonalnych. Ich sposób zagospodarowania podkreśla znaczenie miasta i jest przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji. Autorka prezentuje w artykule przestrzenie placów miejskich, które należą do obszarów śródmiejskich. Każdy z nich jest próbą odwołania się do przeszłości i nawiązania do teraźniejszości. Architektura tych miejsc i kontekst urbanistyczny o szczególnej wartości historycznej, kulturowej i społecznej zobowiązują do rzetelnej analizy działań (...) projektowych, które mają być przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji oraz mają kształtować wizję przyszłości tych miejsc. Twórcze poszukiwania najlepszych rozwiązań w ciągle zmieniającej się tkance miejskiej miasta są wynikiem spójnej polityki przestrzennej reprezentowanej przez władze miasta Częstochowy oraz środowisko architektów skupionych wokół stowarzyszenia architektów SARP (oddział w Częstochowie). Liczne konkursy architektoniczno-urbanistyczne organizowane przez SARP miały na celu zdefiniowanie obszarów problemowych i przedstawienie konkretnych rozwiązań koncepcyjnych, które stworzyłyby szansę na właściwe zagospodarowanie przestrzeni miasta. Opisane działania projektowe, w tym proces rewitalizacji przestrzeni miejskich, pokazują, jak skutecznie mogą być przekształcane obszary miejskie, w jaki sposób można tworzyć miejsca szczególne, istotne dla identyfikacji i tożsamości miasta. Poszanowanie kontekstu miejsca oraz jego twórcza kontynuacja wpisują się we współczesne tendencje dotyczące projektowania przestrzeni miejskich na terenach zurbanizowanych. Jest to szczególnie ważne dla podtrzymania dobrej tradycji planistycznej. (shrink)