Makale feminizmin genel olarak insan dışı hayvanların, özel olarak da tarımda kullanılan insan dışı hayvanların özgür ve özerk yaşama haklarını savunması gerektiğini savlamaktadır. Tarımda kullanılan insan dışı hayvanlardan elde edilen ürünlerin üretim süreçleri sadece onların bedenlerinin insanların arzuları uyarınca üretilip tüketilmelerini değil, ömürleri boyunca doğalarına aykırı şartlarda yaşayarak, sürekli eziyete maruz bırakılmalarını kapsamaktadır. Üstelik mevcut pratikler dişi insan dışı hayvanları, özellikle süt ve yumurta endüstrilerinde, biyolojik üreme yetilerinden faydalanmak adına ek eziyetlere maruz bırakmaktadır. Bu temel savı (...) desteklemek için bell hooks ve Carol J. Adams gibi yazarların eserlerinden faydalanılarak dört argüman öne sürülmüştür. Cinsiyeti biyolojik parametrelerle tanımlamanın sorunlu olacağına dair bir eleştiri de değerlendirilip, bu eleştiriye Wittgensteincı düşünceden yola çıkan bir yanıt önerilmiştir: Her ne kadar tarımda kullanılan insan dışı hayvanların cinsiyetini biyolojik parametrelerle tanımlıyor olsak da bu, biyolojinin genel olarak kadınlığı ve dişiliği tanımlamanın yeterli veya tek kriteri olduğu anlamına gelmemektedir. (shrink)

Who can feel both happy and sad at the same time, but not discomfort? This study aimed to investigate the cultural differences in mixed emotional experiences induced by conflict stimuli among American and Chinese undergraduate students. In total, 160 Americans and 158 Chinese watched two different valence advertisements (one predominantly positive and the other predominantly negative) that elicited mixed emotions; their feelings were assessed through self-reported measures. Findings indicated the impact that cultural differences have in people’s mixed emotional experiences depends (...) on the emotional components of the mixed emotional situations. The Americans and Chinese both experience a comparably intense mixture of emotions in different valence situations, but their discomfort toward conflicting stimuli is different. Further, dialectical thinking may be a mechanism behind the influence of cultural differences in people’s mixed emotional experiences. Implications for emotion theory and research are discussed. (shrink)

Kur’an’ın kendine has birbiriyle irtibatlı kelimeler dünyası bulunmakta-dır. Doğru bir Allah tasavvuru, Allah-âlem, Allah-kul, âlem-kul ilişkisinin nasıl olması gerektiği bu kelime dünyası tarafından anlatılmaktadır. Bu nok-tada Kur’an’da herhangi bir konu anlatılırken aralarında sıkı irtibat olan kelime grupları kullanılmıştır. Örneğin Allah Kur’ân’da kendisini, Rakîb, Alîm, Basîr, Habîr, Latîf vb. lafızlarla insanın idrakine yansıtmakta ve böylece doğru bir Allah Tasavvuru oluşmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmada, öncelikle ra-ka-be /رقب kökünün etimolojisi üzerinde durulacaktır. Zira bir kelimenin dildeki asli anlamı ve türevleriyle beraber sonradan kazandığı anlamların (...) tespiti, ilgili kelimenin anlam sahasını keşfetme ile mümkündür. Akabinde bu kökün türevlerinden “Rakîb” kelimesi ile anlam ilişkisi olan ve Yüce Allah’ın Kur’ân’da kendisine nispet ettiği sıfatlarından, Alîm, Basîr, Habîr, Şehîd kelimeler tahlil edilecektir. Bu bağlamda doğrudan olmasa da dolaylı olarak Allah’ın görmesini ve gözetlemesini ifade eden kelimelere ve ilgili âyetlere yer verilecektir. Böylece ra-ka-be kökünün Kur’an siyakındaki anlam sahası ortaya konulmuş olacaktır. (shrink)

Din Psikolojisinin önemli çalışma alanlarından birisi de ibadet psikolojisi bağlamında ibadetlerin bireylerin ruhsal yaşantısındaki yansımalarını incelemektir. Bu alan araştırmasında umre ibadetini gerçekleştirmekte olan bireylerde Yaşam Anlamı ve Umutsuzluk düzeyi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Suudi Arabistan’da umre ziyaretinde bulunan 214 Türk katılımcı üzerinde geçekleştirilen araştırmada anket tekniği ile toplanan veriler analiz edilmiştir. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Yaşam Anlamı Ölçeği” ve “Beck Umutsuzluk Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 23.0 istatistik programında analiz edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde çalışmanın amacına uygun olarak Tek (...) Örneklem t-Testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü ANOVA ve Tukey HSD testleri kullanılmıştır. Araştırma grubunun Yaşam Anlamı düzeyinin anlamlı olarak ortalamanın üstünde; Umutsuzluk düzeyinin ortalamanın altında olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Yaşam Anlamı ile Umutsuzluk ve alt boyutlarından Gelecekle İlgili Duygu; Motivasyon Kaybı ve Gelecekle İlgili Beklenti arasında negatif yönde; Aranan Anlam ile Umutsuzluk ve Motivasyon Kaybı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (shrink)

Delilci kötülük argümanları, teizme karşı sunulan en güçlü argümanların başında gelmektedir. Bu argümanlar arasında gereksiz ve anlamsız kötülük türlerini merkeze alan argümanlar özellikle önemlidir. Edward H. Madden ve Peter Hare gereksiz kötülük üzerine bir argüman formüle ederken, William Rowe anlamsız kötülük üzerine argümanlar geliştirmiştir. Madden ve Hare argümanlarını altmışlarda, Rowe ise yetmişlerde öne sürmüş olsalar da İslam düşüncesinde gereksiz ve anlamsız kötülük kavramına ışık tutabilecek bir teori bulunmaktadır. Bu tür kötülükleri açıklamak için öne sürdüğüm teori, ivaz teorisidir. Bu makalede ivaz (...) teorisinin nedensiz ve anlamsız kötülükleri nasıl açıklayabileceğini inceleyeceğim. (shrink)

Dil, dünya ile düşünce ilişkisini dil aracılığıyla kurma ve dil bağlamında bilgiye açıklık kazandırma amacını güden mantıkçı pozitivizm, 20. yüzyılın önemli düşünsel eğilimlerinden biridir. Bu anlayışa göre başta felsefe olmak üzere disiplinlerdeki çeşitli konu ve problemler, yeni mantığın metotları eşliğinde geliştirilen dilsel çözümleme bağlamında tahlil edilmelidir. Bu çerçevede, bilgi değeri taşıyan anlamlı tümceler ile bilgi değeri taşımayan anlamsız tümceler arasına çizilebilecek sınırın işareti olan “anlam kriteri”, mantıkçı pozitivist düşünürlerin temel meselesi haline gelmiştir. Buna dayanarak bilgi değeri taşımamaları ve anlamsız (...) olmaları nedeniyle metafiziğin tümcelerini, felsefeden elimine etme girişimleri ortaya çıkmıştır. Çalışma içerisinde dikkate alınacak olan hususlar, bahsi geçen bu girişimin ilk oluşturucularından olan ve anlamı, yeni mantık çerçevesinde öncelikli bir şekilde inceleyen Frege, Russell ve Wittgenstein’ın yaklaşımlarını incelemektir. Öyle ki bu düşünürlerin izinden giden mantıkçı pozitivistler, anlam sorunu etrafında metafiziğin felsefeden elenmesi çabasını taşımış ve ilerletmişlerdir. Dolayısıyla “anlam”ın yeni mantığın metotları bağlamında nasıl temellendirildiği konusu, bu girişimin kökenlerinin açıklığa kavuşturulması noktasında oldukça mühim bir yere sahiptir. Çalışmanın sınırları içerisinde mantıkçı pozitivist düşünürlerden, dilin mantıksal sentaksına bağlı bir şekilde “doğrulama ile anlam” arasındaki ilişkiyi vurgulayan Carnap’ın ve “anlam kriteri ile doğrulama ilkesi” arasında kurulan bağ ile ön plana çıkan Ayer’in düşüncelerine değinilecektir. (shrink)

Bu çalışmamızdaki amacımız, din felsefesinde tartışılan temel bir problem olan kötülük probleminin ne felsefedeki öyküsünü vermektir ne de Türk filozof Yunus Emre’de tüm ayrıntısıyla tartışmaktır. Amacımız, Türk filozof Yunus Emre’nin “gönül yıkma” ve “gönül yapma” ifadelerinin kötülük problemi açısından felsefedeki anlamını sorgulamak ve felsefi anlamlarını ortaya koymaktır.

Arapçada izâfet bütünleşik bir yapı arz eden ve ögeleri arasındaki kuvvetli bağ sebebiyle iki isimli bu yapının müfred isim mesabesinde kabul edildiği bir dizilimdir. Bu yapıyı oluşturan kelimelerin diziliminde herhangi bir yer değişimi olmamakla birlikte şiir zarureti gibi oldukça istisna sayılabilecek durumlar dışında bu iki ismin arasına başka bir sözün girmesi de karşılaşılan bir durum değildir. Sözü bu derece kuvvetli bir yapıyla ifade etmenin birtakım anlamsal gerekçeleri bulunmaktadır. Ancak yine anlamın etkili olduğu başka gerekçeler, izâfetle ifadesi mümkün olan bir sözün (...) farklı dizilimlerle dile getirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışma Arapçada izâfetle ifadesi mümkün olmakla birlikte farklı yapılarla meydana getirilen dizilimleri tespit edip incelemektedir. Çalışma bir yandan izâfetle ilişkili olup gramerde farklı başlıklar altında yer alan dizilimleri analiz edip değerlendirerek bir arada sunmayı, bir yandan da bu dizilimlerin yapısal farklılıklarını ve farklılığın anlamsal gerekçelerini değerlendirerek konunun öğretimine yönelik veriler oluşturmayı amaçlamaktadır. Konunun yapısal boyutunda bu dizilimlerin izâfetten farkı ve dönüşümün biçimsel boyuta nasıl yansıdığı incelenmektedir. Anlamsal boyutta ise izâfet ve izâfet dışındaki dizilimlerin tercihinde etkili olan anlamsal faktörler incelenmektedir. Her dizilimin biçime yansıyan kendine has oluşturulma gerekçesi olmakla beraber izâfetin tercihinde veciz olmasının, izâfet formunun değişimiyle elde edilen ifadelerde ise çalışmada ayrıntıları izah edilen diğer sebeplerin etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (shrink)

Öz: Semantik çalışmalarının tarihi çok öncelere dayandırılmasına rağmen esas IXX. Yüzyılda gündeme alınmaya başlanmıştır. Semantiğin öncüsü olarak da Ferdinand de Saussure’ü göstermemiz mümkündür. Onun özellikle gösterge kuramı bağlamında anlamın oluşmasını anlattığı çalışması bizim makalemizin de bel kemiğini oluşturmaktadır. Bu çalışmada Saussure’ün gösterge kuramından hareketle Allah’ın Hâlik isminin semantik anlamının verilmesi amaçlanmaktadır. Bunun için öncelikle klasik kelamda kelimeye verilen anlamları ortaya koyulup daha sonra da ayetler üzerinden Hâlik ismine semantik anlam verilmeye çalışılmıştır. Böylece kelimeye tarihsel olarak yüklenen anlam ile (...) semantik analizle ortaya çıkarılan orijinal anlam farkı gösterilecektir. Bilindiği gibi bu tartışma art süremli ve eş süremli anlam teorileri üzerinden analiz edilmektedir. Biz de bu yöntemi takip ettik. (shrink)

Verili bir durumu anlamayı, onu bir bütün olarak kurgulamak olarak düşünelim. Kurgu basit bir gösterge de olabilir, karmaşık bir yapı da olabilir; belli belirsiz bir iz veya izler toplamı da olabilir. Kurgunun işlevini yerine getirmesini sağlayan gerek ve yeter koşul verili olan durum ile kendi yapısı arasında bir karşılaştırma olanağını sağlamasıdır. Nitekim, en bilindik anlamda bir durumu kurgulamak onu bir başka durumla karşılaştırmaktır. Bu yüzden de karşılaştırma yapmayı anlama yetimiz için ön dayanak olan bir alt-yeti olarak tanımlayabiliriz. Bu alt-yetinin edimsel (...) doğasına ilişkin bazı sorulara yanıt aramak istersek, karşılaştırma dediğimiz edimin doğal koşullarını incelememiz gerekir. Bu bildiride karşılaştırma ediminin doğal koşullarını betimlemeyi amaçlayan bir çerçeve çizmeye ve böylelikle anlama yetimizin ön dayanaklarının edimsel doğasını uygun bir biçimde nasıl yorumlayabileceğimiz sorusuna yanıt vermeye çalışacağım. (shrink)

Kavramlar doğru anlamlandırılmadığı takdirde meselelerin anlaşılması noktasında yanlış sonuçlara varmanın kaçınılmaz olduğu bir hakikattir. Fıtrat kavramı bu manada insanın neliği bağlamında başat kavram olarak her daim farklı değerlendirmelere konu olmuştur. İnsanın, gerek kendisini var eden Allah ile olan ilişkisi gerekse hemcinsleriyle ve içerisinde yaşadığı âlemle ilişkisi çerçevesinde bu kavramın anlam alanının tespiti yine ait olduğu dünya üzerinden yapıldığı zaman konu hakkında doğru sonuçların elde edilmesine imkân tanıyacaktır. Kur’ân ve hadislerde yerini bulan fıtrat kavramının anlam alanına yönelik çalışmaların bu (...) alanlarda derinlemesine tahlili noktasında söz konusu metinleri, kendi iç bütünlükleri ve birbirleriyle olan ilişkileri bağlamında meseleyi ele alması, en sağlıklı yol olacaktır. Bu çalışmada kavramın önce sözlük anlamı, türevleri üzerinden ele alınmış daha sonra Kur’ân ve hadislerde geçtiği durumları, belirtilen usûl üzerinden değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Sonuç olarak luğavî anlamı da dikkate alınarak fıtrat kavramı ile Kur’ân’da insanın Allah’la ilişkisine, hadislerde ise insanın doğasındaki sâfiyete ve insanlarla olan ilişkisinde dikkat gerektiren yönüne vurgu yapıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. (shrink)

Content of the Turkish book: -/- Prof. Dr. Yaman Örs* is one of the most important professors who studied and improved the studies in bioethics in Turkey. The book consists of his related papers in Turkish. There are five main chapters in this book: (1) Main Lines of Yaman Örs’s Approach to Scientific Philosophy, (2) His Writings on Ethics, (3) The Ethics of Philosophy, (4) His Writings on Bioethics, and (5) His Papers on Medical Ethics. For each chapter, small introductory (...) parts are written by the editor in order to make it easier for the reader to follow the thoughts of Örs. -/- *Department of Medical Ethics (Ret.), School of Medicine, Ankara University, Ankara, Turkey. (shrink)

Tanrı tarafından belli bir amaçla yaratılmış olmak yaşamın anlamı sorusuna doyurucu bir yanıt sağlar mı? Bu soru için sunacağım değerlendirmelerin temelini Julian Baggini’nin Bütün Bunlar Ne Anlama Geliyor? adlı kitabında sunduğu argümanlar oluşturmaktadır. Bu argümanları hem yeniden kuracak hem de kullandığı örnekleri, özellikle Sartre’dan aldığı örneği, daha ayrıntılı irdeleyeceğim. Baggini’nin burada temelleri tartışılacak olan iddiaları şunlardır: Birincisi yaşamın anlamlı olması için önceden belirlenmiş bir yaratılış amacının olması zorunlu değildir, ikincisi önceden belirlenmiş amaçlar sonradan belirlenmiş amaçlardan daha değerli olmak zorunda değildir (...) ve üçüncüsü yaratılış amacımız varsa ve onun bilgisine sahip olma sorunu çözülse bile yaşamın anlamı sorunu çözülmüş olmaz. (shrink)

Despite the fact that in order to become a liveable space for humankind the world owes many things to the scientific point of view, to fill that space with meaning so that it can be our home, is only possible due to the aesthetic relation which man establishes with life. The meaning which is required so that man could make sense of this space can only be brought into this world through the fictional strength of language. Existence which in itself (...) alone is meaningless, indifferent and neutral can only become a stage where humanity dares to appear, thanks to the attributes that it gains through the act of making sense. By overlooking that point the theoretical approach which is symbolized by the Enlightenment destroys according to Nietzsche the basics of the relation between man and life. Today the scientific and technological Perspective which have become the forces of our culture and civilization have already withdrawn themselves from the question of the meaning of life to the point of ignoring its importance. On the other side, due to its natural mechanism, the advantage which the artistic approach possesses comes from the capacity to transform the reality through fiction. Hence, art is maybe one of the most important accomplishments which contributes to the creation of meaning so that man won't perish against this essential indifference of existence. (shrink)

Since the time that people began to theorize about music, it has been approached from opposite poles –either as an emotion or as a mathematical form. The same binary approach has also continued to influence the ideas that claim music as a language. In this context, music has been viewed as either a language of emotion or as a formal language. Music as the language of emotions offers a subjective analysis in terms of focusing on the emotions it arouses, rather (...) than the music itself. Moreover, despite its focus on emotions, this subjective analysis claims that it provides a direct analysis to music. Although our study does not reject the power of music for evoking emotions, it opposes the claim that the bond between music and emotions is direct. By analyzing the elements of music, music as a formal language addresses a work on the piece. Music as a formal language is a work on the work itself. To illustrate this, we will show how music is approached as a formal language. In doing so, we will first discuss the structure of music and analyze how emotions take place in this structure. Then, we will explain the formality of the elements of music, pointing out what these elements are. After that, we will discuss the dilemmas of the expression of “music as an emotional language,” by addressing the problematic aspects of the emotion-language assumption. Then, we will focus on the distinction between formal languages and natural languages. From this point of view, we will explain how music, which we have positioned as a formal language, deserves this approach. Finally, we will point out the opportunities of the objective meaning provided by the approach that takes music as a formal language. We will discuss the objective sense drawing on Frege's theory of sense. Considering Frege's distinction between sense, reference and representation, and adopting the distinction between sense and representation in music is essential for understanding the sense of music. Frege distinguishes between the two with an emphasis on the objectivity of sense and the subjectivity of representation. We think that it is necessary to maintain this distinction made by Frege and adapt it to the music in order to capture the objective sense of the music. The objective sense approach would give us the opportunity to focus on the art of music itself. Therefore, providing an alternative approach to the question of how musical sense can be grasped, our study distinguishes itself from other theories that considers music as an instrument of emotion through objective sense. (shrink)

: The concept of synonymity, which is defined as the expression of the same meaning by different words, is discussed by modern linguists and also by Muslim scholars in relation to the Qur’ān. Among these Muslim scholars there are those who accept the existence of synonymousness in language as well as those who do not accept it. In this study, it was argued that the use of the words alleged to be synonyms in the Qur’ān is not correct in terms (...) of the meaning and coherence of the Qur’ān, and it is emphasized that there is only one close meaning relationship between these words in terms of meaning. This thought has been used to determine the meaning fields of the words imrae and the zawj used in the Qur’ān and used in place of each other in the commentaries. As a result, the domain of meaning of the word imrae is defined as: betrayal, infertility, bereavement/slavery, indifference of husband’s to his wife, and the inhabitants of hell due to the belief among the spouses and from laxity. The meaning domain of the word of zawj is determined as follows: Being spouse/marriage and faith together. For this reason, although both words. Summary: Synonymousness is defined as “two or more than two words expressing the same meaning”. Even though it is claimed that the words which are regarded as synonymous increase the power of expression in a given language, it appears that they also cause an ambiguity. Due to these two influences of synonymousness on language, its existence has been discussed by modern linguists as well as Muslim scholars. Among these Muslim scholars there are those who accept the existence of synonymousness in language as well as those who do not accept it. In this regard, they are divided into two different branches, namely “synonym finders” and “nuance chasers”. The synonym finders accept that there are synonymous words in Arabic language and, therefore, in the Qur’ān, while the nuance chasers embrace the idea that no word can be the same as another one, there are some nuances among them. The words used in the Qur’ān are not randomly selected. The aesthetic dimension of the Qur’ān is assigned by Almighty Allah as a necessity of its i’jāz. It is, therefore, obvious that the words assumed to be synonymous cannot be used in place of each other in the Qur’ān, and in case of being used in place of each other it would harm the harmony and the aesthetics of the Qur’ān. In the present study, through the context of the words imrae and zawj, we aim to call attention to see that synonymousness cannot exist in the Qur’ān. It is seen that the words imrae and zawj are used in place of each other in the commentaries on the Qur’ān and are translated into Turkish as “lady, spouse, wife, and woman”. As a matter of fact, the words that are treated in this way also in translations of the Qur’ān are used instead of each other both in Arabic and Turkish as “synonyms”. However, if the issue is approached with respect to Qur’ānic language, it must be stated that these words are not used in place of each other. For if the Qur’ān is carefully read, it will be seen that the contexts in which the aforementioned words are used differ from one another. We make firm that the word imrae expressing “woman” in Arabic is not used in the Qur’ān at random, but in various contexts. We can list the contexts in which this word is used in the Qur’ān as follows: The word imrae is used in the Qur’ān to characterize a woman in a context of betrayal caused by divergence of belief between the spouses. In this case, it is possible that the disbeliever is to be the husband as it is possible that it is to be the woman. In fact, the most typical example of a woman's disbelief, in the Qur’ān, is found in the case of the Prophet Noah’s wife and the Prophet Lūt’s wife. The case here is that there are two prophets’ wives who do not believe in their husbands’ prophethood, at least they exhibit an attitude of hypocrisy. On this point, the Surah al-Tahrīm 66/10 characterizes both the wife of Noah and the wife of Lūt with the word imrae. The difference in belief that the wives of the prophets have is not expressed with the terms like kufr, shirk, nifaq, etc., but with the term “betrayal”. The example in which the husband being unbeliever/polytheist and his wife being believer is found in the case of Pharaoh and his wife. The Qur’ān introduces Pharaoh as a disbeliever and his wife Asiya as a Muslim one who responds to Moses’ invitation positively. This woman is mentioned in the Qur’ān with the word imrae without mentioning its name. This expression takes place twice throughout the Qur’ān: one in the Surah al-Qasas 28/9 and the other in the Surah al-Tahrīm 66/11. In the case where the wife cheating on her husband - in consequence of unchastity - even though they are married, the Qur’ān does not use the word zawj for the woman, but the word imrae. The example of this case is the desire of the wife of the Egyptian Aziz for young Joseph who grows up in her home. It is noteworthy that the word describing her in the Surah Yusuf 12/30 is imrae because of her unfaithfulness to her husband and that the behavior of this woman is pictured as an unfaithful act in the Surah Yūsuf 12/52. Imrae is also used, in the Qur’ān, to describe the women who are childless. One of the examples of this case is presented in relation to the wife of Abraham in the Surah al-Dhāriyāt 51/28-29, and another one in relation to the wife of Zakariyya in the Surah Maryam 19/5. In fact, the wives of these two prophets were described with the word imrae in the relevant verses in consequence of their inability to have children due to their infertility. Another example of this case is the characterization of the woman who is both fatherless and childless with the word imrae in the Surah al-Nisā 4/12. The word imrae is also used for single and widow women. The situation of the single daughters of Shuʻayb and the situation of the mother of Mary who became widowed after the death of her husband before her daughter was born are the two examples for the case as the word imrae is used to express these women. In the Qur’ān, there are two other situations in which the word imrae is used for a woman. In the first of these situations the word imrae is used to express the woman who was confronted with her husband's carelessness, while in the second one it is used for Abu Lahab’s wife about whom foretold that she will be punished in the hell. Another word that we will deal with in our work is zawj/azwāj, which is used for the bound of marriage between every wife and husband. The word zawj is used for Adam’s wife, Eve, who was of exactly the same essence as Adam. It is also used in the Surah al-Rūm 30/22 where it is mentioned that God has put love and mercy between the spouses. In this verse, the spouses are expressed with the word azwāj. In the Qur’ān, the word zawj/azwāj is used both in the context of union of believers in belief and in the context of union of disbelievers in disbelief. In fact, in the Qur’ān, the word azwaj is used for the wives of the Prophet Muhammad and for the spouses of the believers, the dwellers of the Paradise, who share the same belief in a union. An opposite example takes place in the Surah al-Saffat 37/22 where the word azwāj is used for those who share the same mentality in polytheism and disbelief. As a result, the word zawj contains almost all the conditions that are necessary to be a spouse, whereas the word imrae is used in cases where the conditions that are necessary to be a zawj are not fully fulfilled. It can be stated that, with reference to the words imrae and zawj in particular, there is no any ground in the Qur’ān for synonymousness in general. For this reason, we believe that it is more appropriate to use the phrase "close in meaning" instead of “synonymous” for the words used by the Qur’ān. (shrink)

Temel olarak Yahudilik ve Hıristiyanlıkta teşekkül ettirilen Mesih kavramı bu makalenin ana temasıdır. Daha ziyade insani kaygılarla çerçevesi çizilen bu kavrama birçok kültürde rastlanmakla birlikte bunun, yalnızca ahit geleneği diyebileceğimiz Yahudilikten başlayıp Müslümanlığa doğru kronolojik bir perspektifte ele alınması temel amaçtır. Bu süreçte, özellikle Yahudi ve Hıristiyan toplulukların karşılaştığı ciddi sorunlar neticesinde Mesih anlayışının ne tür bir evrimleşme geçirdiği, vahiy geleneğinin son halkası olan Kur’an-ı Kerim’in ise söz konusu serüvene ilişkin yaklaşımı ve nasıl bir tasavvuru salık verdiği anlaşılmaya gayret edilecektir. (...) Sonuç itibariyle insan tabiatının görmezden gelinerek iradi ve ameli bir varoluşun önünün alınmasına önemli bir örnek olarak Mesih kavramının kullanıldığı düşünülmektedir. (shrink)

Jacques Derrida ve Ludwig Wittgenstein düşüncelerini ilişkilendirmek, oldukça ilgi çekicidir. Bunun sebeplerinden biri her iki düşünürün dil konusuna çokça vakit ayırmalarıysa, bir diğeri de birbirlerine yaklaştıkları noktalardır. Her iki düşünür dili nihai bir kaynakla ilişkilendiren özcü mantığa uzaktır. Aynı şekilde her iki düşünüre göre anlam da kaynağını sabit bir mevcudiyette bulmaz. Hem dil hem de anlam, oyun kavramıyla tarif etmenin mümkün olduğu bağlamsal bir ağda belirlenirler. Bu ağ, daima değişimlerin mümkün olduğu dinamik bir ağdır. Bununla beraber, yine her (...) iki düşünür, bu dinamizmin anlamsal bir nihilizm şeklinde yorumlanmasına mesafelidirler. Söz konusu dinamizm dilin bir eksikliği olarak değil, aksine, onun olağan işleyişinin imkânı olarak yorumlanmalıdır. (shrink)

Dinsel değişim, din psikolojisinin kurulduğu dönemden itibaren güncelliğini koruyan konular arasında yer almaktadır. Tarihsel süreçten bugüne kadar olumlu veya olumsuz biçimde neredeyse tüm insanların muhtelif boyutlarda dinsel unsurlar ile temas ediyor oluşu, dinsel değişim konusunu akademik alanda önemli ve güncel tutan hususlardandır. Bu çalışma; inançlı olduğu hâlde dine karşı ilgisiz bir hayat sürdüren Yaşar Alptekin’in neden ve nasıl dindarlaştığı sorusuna cevap aramaktadır. Nitel araştırma tekniklerinden olan durum çalışması desenine bağlı olarak yürütülen bu araştırmada veriler doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Bu (...) doğrultuda Yaşar Alptekin’in bizzat kendisinin kaleme aldığı kitaplar ve onunla çeşitli sosyal medya platformlarında yapılan röportajlar, birinci elden kaynaklar olarak kullanılmıştır. Bu anlamda mevcut çalışma, psikobiyografik araştırma geleneği içinde değerlendirilebilir. Toplanan bilgi ve malumatlar, betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Alptekin’in özel yaşamı, siyasi görüşü ve sanatçı yönü gibi konular, çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Ayrıca bu çalışmada yer alan bilgi ve malumatlar, araştırmanın yapılmış olduğu tarihe kadarki dokümanlar ile sınırlıdır. Araştırmanın temel sorusuna cevap ararken dinsel değişimin aşamaları, güdüleri, motifleri, çeşitleri, gerçekleşme biçimi ve sonuçları hakkında din psikolojisi literatüründe yer alan kuramsal yaklaşımlardan destek alınmıştır. Bu bağlamda psikanalitik ve varoluşçu yaklaşımlarla birlikte sosyal kimlik kuramından da faydalanılmıştır. Bu noktada öncelikle Alptekin’in çocukluk, gençlik ve yetişkinlik döneminde yaşadığı önemli olaylar ve hayatını etkileyen hadiseler, dinsel değişimi harekete geçiren nedenler kapsamında analize çalışılmıştır. Alptekin’in değişim öncesi ve sonrası kişilik ve kimlik bakımından nasıl bir değişim yaşadığı, bunun kendisiyle ve sosyal çevresi ile ilişkilere nasıl yansıdığı sorusuna odaklanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre Alptekin’in dinsel değişim sürecini harekete geçiren nedenler; “çocukluk dönemini mutsuz geçirmesi”, bu anlamda “sevgisiz ve ilgisiz büyümesi”, “yetişkinlik döneminde yaşadığı anlamsızlık duygusu”, “samimiyet arayışı”, “içerisinde bulunduğu gelişim döneminin etkileri”, “zihinsel tatminsizlik”, “aile içi sorunlar” ve “değişime eşlik eden dinî tecrübeler” şeklinde sıralanabilir. Meydana gelmiş olan dinsel değişim sonucunda Yaşar Alptekin’in kimlik ve dünya görüşü başta olmak üzere giyim tarzından arkadaş çevresine, ilişkilerine yön veren temel belirleyicilerden insanlara bakışına kadar bireysel ve sosyal hayatında köklü değişimler yaşandığı izlenmektedir. Ancak onun, temel kişilik yapısında fark edilebilir bir değişime rastlanmamıştır. Mevcut kişiliği, değişim sonrası kimliği ile bütünleşmiştir. (shrink)

Şerh literatürü özellikle hadis söz konusu olduğu zaman kapsamlı ve meşhur örnekleriyle tarihten günümüze kendine özgü bir alan açmıştır. Bugün de bu edebiyatın bir yansıması olarak çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çerçevede anlam-yorum vurgusunun ön plana çıktığı ve ilkelerin ele alındığı müstakil eserler de telif edilmektedir. Hem Türkçe hem de farklı dillerde yapılan bu çalışmaların araştırmacılara farklı açılımlar sağladığı ifade edilmelidir. Bunlardan biri Seyyid Abdülmâcid el-Gavrî’nin konuya giriş niteliği taşıyan ez-Zavâbitu’l-esâsiyye li-fehmi’l-hadîsi’n-nebevî adlı kitabıdır. Kitapta dokuz temel ilke örnekler eşliğinde ele (...) alınmış olup hadis araştırmalarına yeni başlayanların istifade edebileceği bir kaynak niteliği taşımaktadır. (shrink)

Bizim bu yazıda bahsetmeye çalıştığımız konu, daha çok metaontolojik ya da metafizik alan üzerinde yoğunlaşacaktır. Nesnelerin kendinde varlığını bilemesek bile, en azından, dile gelmeyen bir şeylerden bahsediyoruz. Öyleyse bilemediğimiz alana ait yargılarımızın, bildiğimiz olgular alanıyla ilişkisi dolayısıyla az çok yorumlanabileceğini göz ardı etmememiz gerekir. Kendinde dünyanın yani numenin anlamını somut dünya tasarımıyla elde etmeye çabalamanın boşuna olacağı kesindir. Ancak bu durum, numen dünyasının araştırılmaması ve kendinde varlık alanının ne olduğu konusunda düşünmeye son verilmesi gerektiği manasını taşımaz. Çünkü somut dünya tasarımımızda (...) sürekli değişen ve her değiştiğinde de anlamını değiştiren bir durum söz konusudur. (shrink)

Wittgenstein Tractatus'ta anlamlı bir tümcenin işlevinin bir şey durumunu öne sürmek olduğunu belirtir ve böyle yapmayan bütün tümceleri anlam alanının dışına bırakır. Buna karşılık anlam alanının dışında kalan tümceler işlevsiz değildirler; onlar bir şeyleri gösterebilirler. Bu söylemek/göstermek ayrımı Tractatus için temel önemde olsa da ayrımın göstermek ile ilgili kısmını Wittgenstein yeterince açıklamaz. Bu yazıda bu kavramın özellikle de etik ve estetik söz konusu olduğunda bir bakış açısını göstermek olarak anlaşılabileceğini öne süreceğim. Algı çalışmalarında yaygın bir kavram olan bakış (...) açısı, dilbilim alanına özellikle metafor konusundaki çalışmalarla taşınmıştır. Bir metaforun belirli bir bakış açısı etkisi yaptığı sıklıkla söylenir. Wittgenstein'ın "göstermek" derken anlatmak istediği bir bakış açısı kazandırmak olarak yorumlanabilir. -/- In Tractatus, Wittgenstein states that the function of a meaningful sentence is to assert a state of affairs and excludes all sentences that do not do so from the realm of meaning. Sentences outside the realm of meaning, however, are not useless; they can show something. Although this saying/showing distinction is of fundamental importance for Tractatus, Wittgenstein does not clearly explain the part of the distinction related to showing. In this paper I will argue that this notion can be understood, especially in the case of ethics and aesthetics, as showing an aspect. Aspect, which is a widely used notion in perception studies, has been carried to the field of linguistics, especially with studies on metaphor. It is often said that a metaphor makes an aspectual effect. What Wittgenstein meant by "showing" can be interpreted as making someone recognise an aspect. (shrink)

Yüzyılın başından itibaren, kıta felsefesi ve analitik felsefe arasındaki tartışmalı ayrımın ötesine geçmeye çalışan ve özellikle fenomenolojinin birleştirici bir rol oynadığı girişimlere daha çok rastlamaya başladık. İki gelenek arasındaki köprünün fenomenoloji üzerinden kurulması, fenomenoloji ve analitik felsefenin kökende ortak sorulardan yola çıkmış olmalarına, tarihsel gelişimleri boyunca yollarının çeşitli şekillerde tekrar tekrar kesişmesine ve kısmen de felsefeden beklentilerin benzerliğine bağlanabilir. Makale iki felsefe arasındaki gelgitli ilişkiyi “anlam” sorusu üzerinden ele alıyor ve son yıllarda özellikle zihin felsefesi alanında ortaya çıkan işbirliğinin (...) arka planını açık kılmaya çalışıyor. İlk bölüm doğuşlarında aynı sorundan yola çıkan, ama biri dilsel anlamı ve dilsel analizi merkeze alan, diğeri dilsel anlamın içinde ortaya çıktığı dilsel bilinç yaşantılarının analizine dayanan iki felsefeyi karşı karşıya koyuyor. İkinci bölüm fenomenolojide anlamın, sadece ifade yaşantılarına özgü olarak değil de tüm bilinç yaşantılarına içkin bir şey olarak kavrandığını; anlam kavramının bu şekilde genişlemesinin, analitik felsefeden gelen bir ilhamla nasıl bir yönelimsellik yorumuna yol açtığını açıklıyor. Üçüncü ve son bölüm ise fenomenolojinin, dilsel anlam ile dolaysız deneyimde kurulan dilöncesi anlam arasında varolduğunu ileri sürdüğü genetik ilişkiyi ele alıyor. Ayrıca sadece dilsel anlamı açık kılmayı amaçlayan dilsel bir analizle sınırlı bir felsefenin, bir deneyim kuramıyla tamamlanması gerektiği öne sürüyor. Fenomenoloji, bilinçdünya korelasyonunun özsel yapılarını ve bunların genetik kuruluşunu betimleyen bir felsefe olmasıyla, dilsel anlam sorusunu önceleyen, dolayısıyla da olanaklı bir dil felsefesini tamamlayacak olan bir deneyim kuramını ortaya koyma görevini üstlenebilir. Analitik zihin felsefesinde yürütülen güncel tartışmalarda fenomenolojinin bu olası katkısı fark edilmiş görünmektedir. (shrink)

Davidson, özellikle semantik metafor kuramlarına karşı eleştirel bir yaklaşım geliştirir. Ona göre metafor, bu kuramların aksine, tek anlamlı olarak kabul edilmelidir. Bunun için ifadeleri, anlamla ve kullanımla ilgili olarak ikiye ayırır. Metafor tek anlamlı ve açıkça yanlış bir ifadedir. Fakat birisi, çoğunlukla, doğru olduğuna inandığı ifadeler dile getirme eğilimindedir. Bu nedenle, bilerek yanlış bir ifade dile getirmek anlamla değil; kullanımla ilgili olmalıdır. Metaforlar yanışlıklarından dolayı kullanımla ilgilidir ve muhatapta dürtmeye benzer bir etki ortaya çıkarırlar. Bu etkinin bir neticesi bazı karşılaştırmalar (...) yapmak ve bazı benzerlikler bulmak olabilir. Ancak bunlar, anlamadan sonra gerçekleşen şeyler olduğu için anlamsal olmayacaktır. Dolayısıyla Davidson, metafor ifadelerin bilişsel, anlamsal ve önermesel olmadıklarını düşünür. Ayrıca metaforları eksiltilmiş benzetme olarak gören kuramların görüşlerini kabul etmez. Metaforla ilgili, sınırlı olumlu tanımlarından birisi ise Wittgenstein’ın tavşanördek görseline (T-Ö kafası) dayanır. Buna göre, metaforlar bir şeyi görmeyi değil ama bir şeyi, başka bir şey olarak-görmeyi sağlar. Dolayısıyla olarak-görme metaforu açıklamak için iyi bir yoldur. Bu çalışmada, Davidson’ın metafor kuramının ana hatlarını verdikten sonra, onun üç önemli özelliği bağlamında bir inceleme yapacağım. İlki, metaforla benzetme/benzerlik ilişkileri ve bunlarla ilgili sorunlardır. Diğeri metaforu olarak-görme ile açıklamanın sorunlarıdır. Sonuncusu ise metaforun tek anlamlı olduğu savıyla ilgilidir. Bu savın sorunlu yanlarına rağmen, semantik ve pragmatik metafor kuramları kadar iyi çalışan bir özellikte olduğunu göstermeye çalışacağım. Bununla birlikte, çoğunlukla, Davidson’ın kendi anlam kuramıyla ve başka metafor kuramlarıyla ilişkileri de göstermeyi deneyeceğim. (shrink)

Öz: Frege özel adların (ve diğer dilsel simgelerin) anlamları ve gönderimleri arasında ünlü ayrımını yaptığı “Anlam ve Gönderim Üzerine” (1948) adlı makalesinde, bu ayrımın önemi, gerekliliği ve sonuçları üzerine uzun değerlendirmeler yapar ancak özel adın anlamından tam olarak ne anlaşılması gerektiğinden yalnızca bir dipnotta kısaca söz eder. Örneğin “Aristoteles” özel adının anlamının Platon’un öğrencisi ve Büyük İskender’in öğretmeni ya da Stagira’da doğan Büyük İskender’in öğretmeni olarak alınabileceğini söyler. Burada dikkat çeken nokta örnekteki özel adın olası anlamları olarak gösterilen belirli (...) betimlemelerin de özel ad içeriyor olması. Anlamın Frege için bileşimsel olduğu, bir başka deyişle bir dilsel simgenin anlamının (varsa) parçalarının anlamlarınca belirlendiği düşünülürse, örnekteki belirli betimlemelerin anlamlarının saptanabilmesi için içerdikleri özel adların da anlamları saptanıp betimleme içinde geçtikleri yere konmalıdır. Bu işlem hiçbir özel ad kalmayana kadar sürdürülmelidir. Ancak biraz düşünülünce bir özel adın nesnesini tekil olarak betimleyecek ve içinde özel ad geçmeyecek bir betimleme bulmanın kolay olmadığı görülür. Örneğin yukarıdaki betimlemelerde geçen “Platon”, “Büyük İskender” ve “Stagira” gibi özel adların anlamları olabilecek ancak özel ad içermeyen betimlemeler bulmak pek kolay görünmüyor. Ortaya bir sonsuz gerileme sorunu çıkmış gibi duruyor. Frege’nin anlam-gönderim ayrımını için ciddi sonuçları olabilecek bu sorunu Frege çözebilir mi? Bu yazıda bu sorunun yanıtını arayacağım. Sorunu betimledikten sonra Frege’nin önündeki seçenekleri (örneğin bağlama duyarlı terimlerden (gösterme adılları veya belirteçler) yararlanma veya bağlamı sınırlama gibi) değerlendireceğim. -/- Abstract: In his “Sense and Reference” (1948), Frege makes his famous distinction between the sense and the reference of a proper name (and other signs) and discusses at length the significance, necessity and consequences of the distinction, but he explains how the sense of a proper name should be understood very briefly in a footnote. According to him, for example, the sense of the proper name “Aristotle” can be taken as the pupil of Plato and teacher of Alexander the Great or the teacher of Alexander the Great who was born in Stagira. What is interesting here is that the definite descriptions given as the possible senses of this proper name do themselves contain proper names too. Since the sense is something compositional for Frege, which means the sense of a linguistic sign is determined by its constituents (if there are any), in order to determine the sense of definite descriptions in question, we should first determine the senses of proper names they contain and substitute these senses with the proper names themselves. This process should continue until no proper name remains. However, it does not seem easy to find a definite description which describes the object of a proper name uniquely but contains no proper name itself. For instance, could we find appropriate senses that contain no proper name for “Plato”, “Alexander the Great” and “Stagira”? It does not seem likely. A problem of infinite regress appears to arise. Can Frege solve this problem, which poses a serious threat for his sensereference distinction? I will explore this problem in this paper. After explaining the problem, I will discuss the options (e.g. turning to indexicals or context restriction) Frege can take to deal with it. (shrink)