In the course of his lectures given in Como in 1927 Niels Bohr introduces a very important concept of complementarity. Two years later he publishes his first view of biological questions, which he includes in one series of lectures devoted to quantum mechanics and complementarity. In one of his later articles in the same series, explaining why he started publishing his opinions on biology, he states that this may help understand his interpretation of physics, and especially the category of complementarity. (...) He can see a possibility of using the category of complementarity also outside physics. He hopes that epistemological implications of his category of complementarity can broaden the spectrum of recipients when they will refer to well-known problems, especially in the sphere of biology. Bohr directs his attention to biology hoping to shed new light on the old problem concerning the understanding of the concept of life. He has no doubts that the \'epistemological lesson\' of quantum mechanics, by drawing attention to the observation conditions in biology, may be helpful in overcoming the controversy between \"vitalism\" and \"mechanicism\". He rejects the vitalistic doctrine with its \"vital force\" or \"entelechy\", as devoid of scientific valor. He also formulates arguments against \"mechanicism\". Bohr developed his biological interests directed to philosophy to the end of his life. His last work was devoted to exactly biological questions. Unfortunately, sudden death stopped him from completing it. Because of the fact that in some places Bohr presented his views on biology in an obscure way, some biologists included him in the circle of supporters of vitalism. A more profound analysis of his views proves that this opinion is groundless. (shrink)

Obóz Kultury 2.0 Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek Seweryn, Stunża M., D. Grzegorz, Marcin Wilkowski & Anna Orlik .

Notwithstanding the opportunities it provides, the implementation of some measures of the EU Common Agricultural Policy (EU CAP), including agri-environment-climate measures (AECMs), also generates threats. The study identifies an extremely disturbing process that can be referred to as “internal neo-colonialism”, which has been driven by the technocratic agrarian policy of the EU and transformations in Poland at the turn of the twenty-first century. The associated disadvantageous practices mainly affect areas under threat of marginalisation and peripheralisation, including Poland with its post-Socialist (...) heritage, which has shaped the attitudes and behaviour of society and has consolidated linkages between politics and business. In order to retrace such activities, the study analyses EU funds granted in support of farmers implementing AECMs, with a focus on analysing the place of residence of the “farmer” and the location of the farm. As the research shows, the attractiveness of CAP support causes Polish agriculture and Poland’s countryside, including its natural and financial resources, to be drained by so-called “suitcase farmers”, i.e. people/entities not tied to the place where the agricultural activity is pursued, many of whom live in cities. One common practice is to take over land located in legally protected areas noted for their high quality of natural environment. Not only does the practice of land grabbing strengthen the social exclusion of rural communities and the peripheralisation and pauperisation of these areas, but it also hinders discussion about environmental justice and the ecological integrity of rural areas. (shrink)

Problem moralności w świetle języków słowiańskich.Artykuł jest próbą odpowiedzi na stawiane często pytanie: czy istnieje różnica między pojęciami Moral i Sitte. Na ogół odpowiada się, że pojęcia te są przez Kanta używane synonimicznie, oddanie różnicy miedzy nimi – jeśli miałaby być podkreślona – sprawia trudności tłumaczom dzieł Kanta. Ważnych intuicji dotyczących sposobu oddawania niuansów kantowskiej terminologii w języku polskim dostarczają pisma Krzysztofa Celestyn Mrongowiusza, ucznia Kanta i autora zbiorów notatek z wykładów Kanta o moralności, tłumacza i pisarza.

Celem autora było udowodnienie, że kalwaria Mikołaja Zebrzydowskiego nie była (jak dotychczas twierdzono) wzniesiona na terenie pustostanu. Skopiowana na ziemiach pomiędzy Górą Żar a Górą Lanckorońską za traktatem Christiana Kruik van Adrichema Jerozolima obejmowała przede wszystkim królewszczyzny, głównie wsie Zakrzów, Stronie i Leśnicę. Nałożenie układu Miasta Świętego na tereny wiejskie spowodowało zabranie chłopom najbardziej urodzajnych pól znajdujących się na południowych stokach, a w konsekwencji m.in. głód i migrację. W związku z tym autor rozpatrzył fundację kompleksu jako powód zmian układów ruralistycznych (...) i przemieszczeń ludności chłopskiej. W tym celu zostały przeanalizowane odpisy z nieistniejących ksiąg kancelarii kościelnych, rzucające nowe światło na fundację polskiej Jerozolimy. Zawarte w nich wiadomości, uzupełnione informacjami ze źródeł Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Kurii Metropolitalnej i Archiwum Prowincji Bernardynów w Krakowie oraz z wydanymi drukiem materiałami dały spójny obraz sytuacji tenuty zakrzowskiej w XVII wieku. Już w pierwszej połowie tego stulecia nastąpił niemal całkowity upadek wsi Leśnica i zmiany organizacji wsi Stronie, którą końcem XVII wieku starano się ratować zakładaniem nowego osiedla na wzgórzu Niespiennik. Na pozostałych w rękach chłopów kamienistych polach, położonych na północnych stokach, rósł tylko owies. Poza tym spustoszenie przynosiły wylewy rzeki Stryszówki. Zaprowadzona przez Zebrzydowskiego fundacja odcisnęła się także na wiejskiej parafii Stryszów, której proboszcz zaczął od początku XVII stulecia notować spadek liczby przychodzących do stryszowskiego kościoła parafian i wydawanego mu z obu wsi mesznego. (shrink)

This article regards the field of neuroscience and indicates on the proper or erroneous functioning of the human brain. Intellectual virtues, especially practical wisdom play a significant role in capturing the truth and implementing it in life. The agile formation of the cognitive function of man encompasses both his reason as well as the sensual judgment of utility with all the bodily backup. The brain possesses great plasticity in the production of neuronal connections. Habit as a permanent wont utilizes the (...) reactions being developed to the construction of often inappropriate mechanisms, that in turn are not easy or completely impossible to eliminate. When practical reason is introduced into a false ethos, the brain responds by forming “ruts” of neuronal connections which seem difficult to consider as something appropriate. The reparation of the existing situation and the removal of the wrong habit require relevant virtues so as to unblock the psychological resistance that is deeply rooted within the physiological neuronal substrate. The learning about the virtues of St. Thomas Aquinas is the best warranty not only for theoretical explanations, but also for the practical application of virtues in dealing with the arised situation. Only well-formed virtues give the opportunity to correct the false instinctive cognition and liberate from erroneous actions. (shrink)

Artykuł ma na celu ukazanie wpływu bogatej symboliki „dzikiego męża”, która została według autora opracowania świadomie użyta jako znaczący i jednocześnie uzupełniający element przekazu treści pochodzącej z pierwszej połowy XV wieku _Księgi praw miejskich Głubczyc_ (Codex Iuris Lubschicensis). Analizowany materiał źródłowy stanowi spisany w języku niemieckim zbiór praw miejskich, sporządzony m.in. na bazie łacińskich odpisów, który oprócz bogatych zdobień posiada liczne sceny figuralne. Ich autorem był Jan z Żytawy, iluminator czynny na Śląsku i we Wrocławiu, który ukończył swoją pracę w (...) końcu 1421 lub na początku 1422 roku. W artykule przedstawiono dotychczasową literaturę naukową dotyczącą manuskryptu, uważanego przez długi czas za zaginiony, oraz wykazano, że dotychczasowe opracowania pomijają warstwę symboliczno-znaczeniową przedstawień figuralnych, dostrzegając w nich niepowiązane z treścią rękopisu _drôlerie_. Dodatkowo wskazano na obszerny stan badań na temat „dzikiego męża” w kulturze europejskiej, który dotychczas był pomijany przez badaczy pochodzącego z Głubczyc źródła. W opinii autora opracowania Dzicy Mężowie są ważnym elementem wzmacniającym siłę przekazu całości zbioru praw miejskich i wpisują się w charakterystyczne dla epoki powstania rękopisu opozycje, takie jak: wieś – miasto, prawo stanowione – prawo zwyczajowe, chrześcijaństwo – pogaństwo. Przeprowadzone analizy porównawcze prowadzą do wniosku, że w kulturze europejskiej „dzikim mężom” niejednokrotnie przypadało w udziale kierowanie do ludzi nauk moralnych. Byli oni postrzegani jako uosobienie pierwotnego dobra zaklętego w naturze, a żyjąc z nią w harmonii, pozostali zwierciadłem moralnym dla tych wszystkich, którzy nie uznają jeszcze przepisów zawartych w regulacjach prawnych. „Dziki mąż” to zatem strażnik naturalnego prawa, lub też ducha prawa, co zapewne pragnął oddać Jan z Żytawy, iluminator jednego z najcenniejszych dokumentów przechowywanych obecnie w Archiwum Państwowym w Opolu – w aktach miasta Głubczyc (zespół nr 9, sygn. 122). (shrink)

The book presents a collection of articles authored by several members of the Warsaw School of Political Theory, affiliated with the University of Warsaw. The team of scholars, first founded in the 1970s by professor Artur Bodnar, has been conducting research under the leadership of professor Miroslaw Karwat.

Starting with the words that finish, or interrupt Master Wincenty’s Polish Chronicle, I interpret its historiographic content as characteristic of 12th century humanism, expression of love, of wisdom. The infallible condition of ethicalarete may be found to be formulated in the last words of the Chronicle concerning humanity which consists in tolerant indulgence of others’ vices and modesty about one’s virtues.

Zapoczątkowany w XX w. spór o człowieka wyraża się pytaniem o to, czy ma on własna rzeczywistość, czy raczej jest wytworem sił historycznych. W ostatnich dziesięcioleciach zdecydowana przewagę zdobyła ta druga opcja, wspierana zwłaszcza argumentami kulturowych i społecznych konstruktywistów. Niektórzy filozofowie XX stulecia, określając te sytuacje ubóstwieniem historii, wykazywali, iż nie cała rzeczywistość jest kulturowo konstruowanym, historycznie zmiennym sensem, i ze do tej nie podlegającej historycznej konstrukcji sfery należy także rzeczywistość ludzkiego bytu. Do tej grupy dołączył ostatnio m.in. J. Habermas, (...) jeden z wcześniejszych radykalnych zwolenników opcji konstruktywistyczno-historycystycznej, wykazując potrzebę odwołania się w dyskursie o człowieku do jeżyka metafizyczno-religijnego, wyrażając tym samym potrzebę odwołania się do czegoś, co w świecie i w człowieku nie-historyczne i co warunkuje ludzkie istnienie w świecie historycznym. Autor niniejszego artykułu proponuje zwrócenie się do wielkiej tradycji mistycznej, z której, w jego mniemaniu, płynie nauka o potrzebie szacunku dla rzeczywistości, w tym także dla rzeczywistości ludzkiej, której uznanie jest, według niego, podstawowym warunkiem ludzkiej autonomii i trwania w dziejach oraz panowania nad nimi. (shrink)

Artykuł ma na celu ukazanie wpływu bogatej symboliki „dzikiego męża”, która została według autora opracowania świadomie użyta jako znaczący i jednocześnie uzupełniający element przekazu treści pochodzącej z pierwszej połowy XV wieku _Księgi praw miejskich Głubczyc_ (Codex Iuris Lubschicensis). Analizowany materiał źródłowy stanowi spisany w języku niemieckim zbiór praw miejskich, sporządzony m.in. na bazie łacińskich odpisów, który oprócz bogatych zdobień posiada liczne sceny figuralne. Ich autorem był Jan z Żytawy, iluminator czynny na Śląsku i we Wrocławiu, który ukończył swoją pracę w (...) końcu 1421 lub na początku 1422 roku. W artykule przedstawiono dotychczasową literaturę naukową dotyczącą manuskryptu, uważanego przez długi czas za zaginiony, oraz wykazano, że dotychczasowe opracowania pomijają warstwę symboliczno-znaczeniową przedstawień figuralnych, dostrzegając w nich niepowiązane z treścią rękopisu _drôlerie_. Dodatkowo wskazano na obszerny stan badań na temat „dzikiego męża” w kulturze europejskiej, który dotychczas był pomijany przez badaczy pochodzącego z Głubczyc źródła. W opinii autora opracowania Dzicy Mężowie są ważnym elementem wzmacniającym siłę przekazu całości zbioru praw miejskich i wpisują się w charakterystyczne dla epoki powstania rękopisu opozycje, takie jak: wieś – miasto, prawo stanowione – prawo zwyczajowe, chrześcijaństwo – pogaństwo. Przeprowadzone analizy porównawcze prowadzą do wniosku, że w kulturze europejskiej „dzikim mężom” niejednokrotnie przypadało w udziale kierowanie do ludzi nauk moralnych. Byli oni postrzegani jako uosobienie pierwotnego dobra zaklętego w naturze, a żyjąc z nią w harmonii, pozostali zwierciadłem moralnym dla tych wszystkich, którzy nie uznają jeszcze przepisów zawartych w regulacjach prawnych. „Dziki mąż” to zatem strażnik naturalnego prawa, lub też ducha prawa, co zapewne pragnął oddać Jan z Żytawy, iluminator jednego z najcenniejszych dokumentów przechowywanych obecnie w Archiwum Państwowym w Opolu – w aktach miasta Głubczyc (zespół nr 9, sygn. 122). (shrink)

The human world is in a state in statu nascendi. Man is emocionaly suspended between history, past, memory and the future. His activity is always the result of the four pillars supporting his existence. He draws his energy from the social imaginarium of which he is a part. The foundations dynamic social space are religion and politics as well as the past and memory.