Zihnî temsillerin onto-epistemolojik statüsü İbn Sînâ sonrası felsefenin en tartışmalı problemleri arasında görülebilir. Problemin kökenleri bir yandan İbn Sînâ’nın farklı varlık düzlemleri arasında yüklemsel birlik elde etme teşebbüsünde, diğer yandan Fahreddin er-Râzî’nin zihnî varlık ve zihnî misallerin tümelliği eleştirisinde bulunur. Fahreddin er-Râzî’nin eleştirileri İbn Sînâ’nın önde gelen takipçilerini, İbn Sînâ’nın mahiyetlerin farklı varlık seviyelerinde korunumu ilkesini ve onun bilgiyi doğanın gayrimaddi temsili olarak tanımlamasını yeniden düşünmeye sevk etmiştir. Fahreddin er-Râzî’nin eleştirilerine karşı Nasîrüddin et-Tûsî mahiyetlerin ontolojik kapsamını daraltmış ve tümel yüklemlemeyi (...) yeniden tanımlamıştır. Kutbüddin er-Râzî’nin tartışmaya dâhil olması daraltma çabalarını daha ileri bir seviyeye taşımıştır. Tûsî’nin mahiyetlere sadece epistemolojik bir rol vererek onların ontolojik kapsamında yaptığı daraltmaya ilaveten Kutbüddin er- Râzî mahiyetlerin epistemolojik kapsamında da daraltmaya gitmiş ve İbn Sînâ’nın aklî suretlerini, hiçbir şekilde tümel olması mümkün olmayan, tikel bir zihindeki tikel suretler olarak değerlendirmiştir. Ayrıca Tûsî’yle birlikte, kendinde mahiyetlerin hariçteki fertler arasında müşterek varlığını reddeden Kutbüddin er-Râzî, bu iki adımdan yola çıkarak mutabakat ve tümellik tasavvurlarını yeniden tanımlamış, İbn Sînâ’nın hilomorfik cevher teorisi için mereolojik olmayan bir yorum geliştirmiştir. Bu makale İbn Sînâcı felsefede on üçüncü yüzyıldan itibaren ortaya çıkan bu adımları, İbn Sînâ’ya özgü gerçekçiliğin dönüşümü olarak okumakta ve bu dönüşüme giderek artan zihinselci bir eğilimin eşlik ettiğini öne sürmektedir. (shrink)

İbn Sînâ sonrası İslam felsefe geleneğini meşgul eden en canlı tartışmalardan biri mahiyetlerin dışta nasıl bulunduğu ve onlara dair tümel bilgimiz ile haricî varlık arasındaki mutabakat ilişkisinin nasıl kurulacağıyla ilgilidir. Özellikle Fahreddin er-Râzî’nin İbn Sînâcı zihnî temsil anlayışına yönelttiği ve akıldaki suretlerin dıştaki mücerred tabiatları yansıtmadığını öne süren eleştiri neticesinde, temsil teorisini sürdürmeyi amaçlayan düşünürler İbn Sînâ’nın metafiziksel gerçekçiliğinden uzaklaşan yeni bir tutum geliştirmişlerdir. Bu tutum etrafında onlar tikel cevherlerin duyulur yüzü altında, duyulur olmayan ve aynı türe ait tikel cevherlerin (...) tümünde ortak olan bir tabiatın mevcut olduğu anlayışını terk ederek dış varlıkta yalnızca tikel cevherlerin bulunduğunu savunmaya başlamışlardır. İbn Sînâ’nın dışta tikellerin parçası olarak mevcut olduğunu söylediği doğal tümelin haricî varlığını reddetme anlamına gelen bu yaklaşıma ilaveten onlar, tümel tabiatların dışta değil yalnızca zihinde bulunduğunu öne sürmüştür. Tümel tabiatların zihinde ortaya çıkışını tikeller ve onların duyulur özellikleri arasındaki bir mukayese ertesinde meydana gelen aklî suret üzerindeki zihinsel işlemlerle açıklayan bu tutum, zihin ve dış arasındaki mutabakatı da aklî suret ile hariçteki suret arasındaki mutabakat ilişkisinden çıkartarak yeni bir yoruma tâbi tutmuştur. Tabiatların haricî varlığını reddederek İbn Sînâ’nın metafiziksel gerçekliğinin ontolojik yönünü, tabiat denildiğinde aslında tikellerin kastedildiğini öne sürerek semantik yönünü, bildiğimiz şeylerin dıştaki bu tabiat değil tikeller arasındaki ortak özellikler olduğunu ve tümel tabiatların yalnızca zihinde bulunduğunu savunarak da epistemolojik yönünü budayan bu yeni tutum, metafizik gerçekçiliğin hârice bakan kısmını zayıflatıp zihne bakan kısmını güçlendirdiği için zihinselci eğilim olarak adlandırılmıştır. Bu makalede Nasîruddin et-Tûsî ile başlayıp Kutbüddin er-Râzî ile zirvesine çıkan zihinselci eğilimin on beşinci yüzyılda Ali Kuşçu tarafından nasıl sürdürüldüğü gösterilecek, söz konusu eğilimin bir İbn Sînâ yorumu olmaktan uzaklaşarak nasıl bağımsız yeni bir felsefî tutuma evrildiği tartışılacaktır. (shrink)

Nazariyat, Journal for the History of Islamic Philosophy and Sciences, issued twice a year in English and Turkish (Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi), is a refereed international journal. It publishes original studies, critical editions of classical texts and book reviews on Islamic philosophy, kalām, theoretical aspects of Sufism and the history of sciences. The goal of Nazariyat is to contribute to the discovery, examination and reinterpretation of the theoretical traditions in the history of Islamic thought, by giving (...) special attention to the post-classical period of it. **ISSN: 2148-8088 E-ISBN: 2547-9415**. (shrink)

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:526 BOOK REVIEWS learned how to integrate satisfaction into love (91, 113, 119, 124, 136, 186, 192, 198; cp. 37). Indeed, it is Aquinas's gradual integration of satisfaction as a motive for the Incarnation subordinate to love (166) that enables Aquinas aptly to locate satisfaction within the Christian life (cp. 47, 136, 142, 166) and accounts for Cessario's subtitle. Third, I am not clear on Ccssario's (or my own!) (...) stand on how we ought sort out the respects in which Thomas's and our perspectives merge (cp. xiv). In his conclusion Cessario is cautious, suggesting that "if the term ' satisfaction ' cannot be restored to current usage, then certainly the substance of Saint Thomas's understanding of satisfaction can and should be." (256). But, given Cessario's own persuasive display of the way satisfactio pervades the very texture of Aquinas's theology, I am not sure we can have the "substance" without the term-or vice-versa. Clearly Cessario thinks the merging is substantive. But he himself teaches us that supporting this claim involves supporting claims for exegetical, liturgical ecclesial, and other practices. Those of us who think that satisfactio is a description rather than "the guiding model or key notion" (xx, my emphasis) for thinking Christ crucified will need to see such support worked out in relation to the competing sotcriologies Cessario mentions (267) as well as ecumenical discussions of justification which were understandably outside the scope of this book (151). But a single book can only accomplish a single thing-and this book clearly succeeds in showing us how Thomas can be brought to bear on contemporary theological issues. All students of Aquinas and/or soteriology ought to read this text. Loyola College in Maryland Baltimore, Maryland JAMES J. BUCKLEY How We Know. Edited by MICHAEr, SHAFTO. San 1!1rancisco: Harper & Row. 1985. Pp. xv and 171. $14.95. How We Know is a collection of six papers delivered in 1984 at the twentieth Nobel Conference, held at Gustavus Adolphus College in St. Peter, Minnesota. Two words that came to my mind as I worked through the papers were "fascinating" and "frightening". The Conference dealt with cognitive science and a number of the authors have come up with interesting, provocative, and often orig'inal observations about how the human mind operates when it hies to remember and to understand. In his Introduction Michael Shafto, who is a Scientific Officer in the Personnel and Training Research Programs of the United States Office of Naval Research, notes that cognitive science as the work of a coalition of thinkers is barely a decade old, and he reminds the reader that the methods BOOK REVIEWS 59.7 of cognitive science are those of experimental psychology, physiology, and computer science. Though the Confermce was supposedly aimed at nonspecialists, the reader unfamiliar with cognitive science might find some of the papers a bit difficult. Certainly the backgrounds of the authors are very impressive. The first four papers in the collection are by Gerald Edelman, Brenda Milner, Roger C. Schank, and Herbert A. Simon respectively. Edelman is the Director and Scientific Chairman of the Neurosciences Research Program at Rockefeller University; Milner is Professor of Psychology in the Department of Neurology at McGill University: Schank is Professor and Chairman of the Computer Science Department at Yale; and Simon is Professor of Computer Science and Psychology at Carnegie-Mellon University. Calling his theory of the hum:m brain "Neural Darwinism," Edelman claims that the brain is Darwinian. Taking Darwin's theory of natural selections and applying it to the brain, Edelman argues that during ontogeny and behavior those groups of neurons are chosen that are adaptive for the organism. Milner explores the neurophysiological basis of that special moment when a new experience affects the brain. Insisting that memory is not merely a passive reproi!ucer but rather actively selective, Milner, relying on her studies of patients. with loss of memory, suggests that the frontal lobes of the brain hnve a special role in memory. Interested in the interface of mcmory anil percr-ption, Schank notes that, because human memory is dynamic and the memory of the computer is not, the -programming of the intelligent functions of... (shrink)