A. Klimczuk, Adaptacja szkół zawodowych do trendów społeczno-gospodarczych, [in:] M. Juchnicka, Doradcze i edukacyjne aspekty reorientacji zawodowej i wsparcia zatrudnienia zwalnianych pracowników oświaty, Izba Rzemieślnicza i Przedsiȩbiorczości, Białystok 2015, pp. 37-68.

A. Klimczuk, M. Skarzyński, Modernizacja szkół zawodowych w oparciu o programy rozwojowe, [in:] M. Juchnicka, Formalnoprawne aspekty modernizacji szkolnictwa zawodowego, Izba Rzemieślnicza i Przedsiȩbiorczości, Białystok 2014, pp. 119-144.

Recenzja książki: Bogdan Dembiński, _Stara Akademia Platona. W początkach epoki hellenistycznej _, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018, s. 183.

Uzasadnienie modelu w kontekście formalnoprawnych aspektów współpracy szkół z otoczeniem .

Artykuł ukazuje problematykę związaną z korzystaniem z najstarszych rękopiśmiennych ksiąg wpisów, będących jednymi z najstarszych wytworów kancelarii miejskich. Księgi te są podstawowym źródłem do badań nad najdawniejszymi dziejami miast polskich. Artykuł miał na celu po pierwsze ukazać, jaki jest stopień zachowania tego typu źródeł, po drugie – zasygnalizować stopień udostępnienia ich kopii cyfrowych w sieci. Stosując metody opisową i indukcyjną, zarysowano stan zachowania zasobu źródłowego ksiąg rękopiśmiennych wybranych miast oraz wskazano, w jakich kolekcjach archiwalnych i bibliotecznych są one przechowywane. Określono (...) także, czy wymienione jednostki dostępne są w formie cyfrowej. Następnie przy wykorzystaniu metody statystycznej analizowano stopień rozproszenia ksiąg miejskich oraz stopień ich digitalizacji i udostępnienia. Uwaga została skupiona na grupie sześciu miast leżących na obszarze dawnego województwa krakowskiego, reprezentujących ośrodki średnie i małe (Biecz, Bochnia, Ciężkowice, Nowy Sącz, Olkusz, Proszowice). Przeprowadzone analizy ukazują, że stopień digitalizacji i udostępniania tych źródeł jest niezadowalający, co w połączeniu z rozproszeniem archiwaliów – znacznym w przypadku niektórych miast, zwłaszcza Olkusza – nadal stanowi pewną barierę dla badaczy wykorzystujących tego typu źródła. (shrink)

The rule of Continuous Improvement is one of the pillars of the concept of Total Quality Management. It states that one should continuously seek the sources of arising problems and eliminate or minimize them. The article presents a method of implementing the concept of Corporate Social Responsibility based on the above rule and afterwards it identifies the most important advantages of using the rule. The article also stresses its usefulness in the area of Small and Medium-sized Companies.

The article provides an analysis of the European Court of Human Rights judgments in the case of Lautsi v. Italy (application no. 30814/06), also known as the Italian crucifix case. The applicant claimed that displaying crucifixes in the Italian State-school classrooms attended by her children was contrary to the principle of secularism, by which she wished to bring up her children, and therefore infringed her right to ensure their education and teaching in conformity with her religious and philosophical convictions, and (...) also breached her freedom of conviction and religion, as protected by Article 9 of the Convention. In its judgment of November 3, 2009, the seven-judge Chamber declared that there had been a violation of Article 2 (right to education) of Protocol No. 1 of the European Convention on Human Rights taken together with Article 9 (freedom of thought, conscience, and religion) of the Convention. The judgment was given unanimously and none of the judges appended a separate opinion. The Italian Government asked for the case to be referred to the Grand Chamber by virtue of Article 43 of the Convention. In the judgment of the Grand Chamber, delivered on March 18, 2011, the Court held, by fifteen votes to two (and with separate opinions of six judges), that there had been no violation of Protocol No. 1 and no violation of the Convention itself. The analysis in the article is focused on selected principal factors determining the Court's decision. It shows that the proposal for the Court to recognize secular convictions as those protected by Article 2 of Protocol No. 1 or Article 9 of the Convention has no sufficient basis in the Convention itself and in earlier Court's case-law and, even, may be considered as promotion of religious intolerance, threatening the freedom to publicly manifest a religion or belief, as guaranteed by Article 9 of the Convention. -/- Opracowanie zawiera analizę wyroków Europejskiego Trybunału, które zapadły w sprawie Soile Lautsi (app. 30814/06), zwaną „włoska sprawa krzyża” (Italian Crucifix Case). W sprawie tej skarżąca zarzucała, że okazywanie znaku krzyża w klasach włoskich szkół państwowych, do których uczęszczały jej dzieci, jest sprzeczne z zasadą sekularyzmu, zgodnie z którą chciała ona wychować swoje dzieci i dlatego stanowi naruszenie jej prawa do wychowania i nauczania zgodnego z jej religijnymi i filozoficznymi (moralnymi) przekonaniami, oraz stanowi naruszenie wolności religijnej, gwarantowanej art. 9 Konwencji. W wyroku siedmioosobowej izby ogłoszonym 3 listopada 2009 r. izba uznała naruszenie art. 2 (Prawo do nauki) Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w powiązaniu z art. 9 (Wolność myśli, sumienia i wyznania) Konwencji. Wyrok zapadł jednomyślnie i żaden z sędziów nie dołączył do wyroku swoich uwag. Rząd Włoch złożył wniosek w trybie przewidzianym art. 43 Konwencji o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby. W wyroku Wielkiej Izby ogłoszonym 18 marca 2011 r. Trybunał uznał zdecydowaną większością głosów – 15 za wobec 2 przeciw (sześciu sędziów dołączyło swoje uwagi), że nie doszło do naruszenia ani Protokołu nr 1, ani samej Konwencji. Analizy koncentrują się na wybranych zagadnieniach, kluczowych dla argumentacji Trybunału. Analizy te pokazują, że postulowanie przez izbę uznania za prawo podmiotowe radykalnie pojętej negatywnej wolności religijnej, oraz postulowanie - tak przez izbę, jak i przez Wielką Izbę - ochrony przekonań sekularystycznych jako przekonań chronionych art. 2 Protokołu dodatkowego nr 1 lub art. 9 Konwencji, nie posiada należytego uzasadnienia ani w samej Konwencji, ani w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału, a co więcej – może być uznane za propagowanie nietolerancji religijnej, godzącej przede wszystkim chronioną art. 9 Konwencji wolność publicznego uzewnętrzniania przekonań religijnych i filozoficznych. (shrink)

M. Klimczuk-Kochańska, A. Klimczuk, Podregion białostocko-suwalski a podregiony: krośnieńsko-przemyski, obwód zakarpacki i obwód grodzieński, [in:] B. Plawgo, Współpraca transgraniczna małych i średnich przedsiȩbiorstw jako czynnik rozwoju regionalnego. Na przykładzie podregionu białostocko-suwalskiego i podregionu krośnieńsko-przemyskiego w Polsce, obwodu zakarpackiego na Ukrainie oraz obwodu Grodzieńskiego na Białorusi, Białostocka Fundacja Kształcenia Kadr, Białystok 2015, pp. 29-85.

Szkolnictwo elementarne prowadzone przez parafie i zakony katolickie obrządku łacińskiego na ziemiach polskich przyłączonych do Rosji w latach 1772–1795 aż do reformy systemu edukacyjnego wprowadzonej w 1803 r. nie były kontrolowane przez władze państwowe. Prowadziły one działalność na podstawie dawnego prawa polskiego lub zgodnie z zasadami wywodzącymi się z tradycji staropolskich, akceptowanymi przez władze kościelne i rodziców posyłających dzieci na naukę. Jedyną instytucją nadzorującą były władze kościelne, które zbierały informacje o stanie szkolnictwa oraz starały się wpływać na plebanów i władze (...) zakonne, by organizowały szkoły elementarne przy każdej parafii i każdym klasztorze. Jesienią 1797 r. w niekanonicznej diecezji pińskiej funkcjonowało 147 szkółek parafialnych lub zakonnych. Szkoły te zorganizowano w 120 miejscowościach (72% ze 166 miejscowości, w których istniała świątynia parafialna lub zakonna nieparafialna). W porównaniu do stanu szkolnictwa elementarnego w ostatnich latach niepodległości Rzeczpospolitej liczba szkół znacznie wzrosła. Należy jednak pamiętać, że raporty z 1797 r. odnotowują każdą formę prowadzonego nauczania. W czasach Komisji Edukacji Narodowej nauczanie przy parafii i w klasztorach sierot i dzieci z ubogich rodzin, a także nauka prowadzona według starych wzorców traktowane byłyby jako nauczanie prywatne, nie szkoła formalna. Zwykle nie odnotowywano takich miejsc nauczania w spisach szkół. Jeśli za szkołę formalną działacze oświatowi uznawali tylko taką, której program pokrywał się z treściami zawartymi w elementarzu wydanym przez Komisję Edukacji Narodowej (nauka pisania i czytania, rachunki, katechizm i nauka powinności moralnych), to tak uczono tylko w 21 szkołach diecezji pińskiej (18%). Widoczne jest także trzymanie się przez duchowieństwo zasady, że szkoła elementarna, przeznaczona z zasady dla dzieci szlacheckich, powinna przygotowywać do nauki w szkołach wyżej zorganizowanych. Świadczy o tym prowadzenie w aż 47 placówkach nauczania języka łacińskiego (39%). W 140 szkółkach elementarnych rządcy parafii lub przełożeni zakonni odnotowali w raportach liczbę dzieci uczących się w szkołach. Jesienią 1797 r. w diecezji pińskiej uczyło się 1669 dzieci, w znakomitej większości chłopców. Do większości szkół uczęszczało kilku lub kilkunastu uczniów. Przeciętnie w szkole elementarnej diecezji pińskiej uczyło się wówczas 11,9 uczniów, czyli niewiele więcej niż w latach poprzedzających trzeci rozbiór Polski (wówczas średnio na szkołę przypadało 11,2 uczniów). Dziewczęta kształcono w 7 konwiktach prowadzonych przez zakony żeńskie, w których uczyło się 122 uczennic, według takich samych zasad jak w Polsce przedrozbiorowej. Wychowaniem i nauczaniem w nich zajmowało się 148 osób, 67 księży i zakonników oraz 81 pedagogów świeckich. Duchowni z zasady nie pobierali wynagrodzenia, uczyli bowiem w ramach obowiązków duszpasterskich. Nauczyciele świeccy za naukę w szkole byli wynagradzani przez plebanów, przełożonych zakonnych, rodziców, właścicieli ziemskich lub pobierali opłatę z funduszu kościelnego z tytułu posługi organisty lub kantora. Wynagrodzeniem za naukę mogła być pensja, dochody fundacyjne, akcydensy (opłaty okazyjne), użytkowanie ziemi ornej, sadu i ogrodu, opłaty uczniowskie, legaty pieniężne i naturalia. (shrink)

Książka zawiera wybrane teksty najważniejszych myślicieli zaliczanych do dwóch najbardziej znaczących kierunków neokantowskich, a mianowicie do szkoły badeńskiej i szkoły marburskiej. Szkoły te wyłoniły się w konsekwencji podziałów, jakie dokonywały się w ramach neokantyzmu, niezwykle złożonego kierunku filozoficznego drugiej połowy XIX wieku i początków wieku XX. Mówienie o neokantyzmie jest złożone, gdyż nie można podać ani daty jego powstania, ani też daty zakończenia, co przysparza wielu kłopotów z jego historycznym określeniem. Pomijając wszelkie trudności klasyfikacyjne, antologia ogranicza się do zaprezentowania poglądów (...) dwóch najważniejszych szkół. Poglądy szkoły badeńskiej ukazują teksty Wilhelma Windelbanda i Heinricha Rickerta, Emila Laska i Brunona Baucha. Natomiast poglądy szkoły marburskiej prezentują teksty Hermanna Cohena i Paula Natorpa oraz ich najwybitniejszych uczniów, tzn. Ernsta Cassirera i Nicolaia Hartmanna. Autorzy żywią przekonanie, że zamieszczone teksty są najbardziej reprezentatywne dla neokantyzmu prezentowanych szkół. (shrink)

Głównym celem artykułu jest prezentacja wyobraźni poetyckiej i doświadczeń grupy twórców skupionej w 2 Korpusie Polskim w czasie II wojny światowej, jak również analiza jej najbardziej charakterystycznych motywów w kontekście tradycji polskiego romantyzmu, „odgrywanych” na trasie i w rolach poetów-żołnierzy Korpusu. Studium wykorzystuje wszystkie tomiki poetyckie, a także inne literackie publikacje wytworzone na długiej trasie ze Związku Sowieckiego, gdzie trzon Korpusu się uformował w 1941–1942, przez Bliski Wschód, Włochy, aż do ostatniej stacji – emigracji, najczęściej w Londynie. Materiał ten jest (...) analizowany w nawiązaniu do badań nad polską poezją czasu II wojny oraz porównawczych studiów nad polską tradycją romantyczną, zwłaszcza literaturą Wielkiej Emigracji. Ten porównawczy punkt widzenia i metoda stosowane są we wszystkich częściach ułożonej chronologicznie analizy. Od prezentacji zróżnicowanego życia kulturalnego Korpusu, przechodzi ona do zwięzłego zobrazowania grupy ponad 80 czynnych w nim poetów. Studium skupia się na analizie głównego tematu, który formuje postrzeganie czasu w świecie przedstawionym przez żołnierską poezję: motywu drogi czy ścieżki. Odsłania fenomen pewnego zbliżenia nader różnych „szkół” i stylów (od awangardy i futuryzmu, poprzez neoromantyzm do tekstów kabaretowych) pod naciskiem doświadczeń wojny i wygnania, jak również siły wielkiej romantycznej tradycji poezji polskiej, która formowała się na podobnej trasie: od Rosji, Syberii, przez Bliski Wschód, do Włoch, gdzie Polacy walczyli pod Napoleonem, do Londynu i Paryża – centrów Wielkiej Emigracji. Toposy męczeństwa, wzmocnione przez Syberię i pobyt na Ziemi Świętej, bezdomności, doświadczeń bojowych, „zdrady” zachodnich sojuszników (Teheran, Jałta) są efektywnie „odświeżone” w takim właśnie komparatystycznym podejściu. (shrink)

Jednym z najważniejszych narzędzi, za pomocą których uczniowie pierwszej klasy szkoły podstawowej poznają świat, są podręczniki szkolne. Informacje zdobyte w okresie dojrzewania mogą silnie oddziaływać na poglądy o rzeczywistości prezentowane na późniejszych etapach życia. Niniejszy artykuł stanowi próbę analizy japońskich podręczników w kontekście zawartego w nich wizerunku męskości. Za materiał badawczy posłużyły książki wykorzystywane od 2015 roku w pierwszym semestrze nauki. Jak pokazują wyniki analizy, obraz męskości zawarty w badanych podręcznikach opiera się przede wszystkim na takich cechach jak rodzinność (...) i opiekuńczość. Ukazany jest zatem nowy wzorzec męskości, który stoi w opozycji do tradycyjnego wizerunku reprezentowanego przez figurę zapracowanego salarymana. (shrink)

Myślą Ludwika Gumplowicza polscy uczeni zainteresowali się stosunkowo późno. Jej pierwsze opracowania autorstwa Jana Karola Kochanowskiego, Stanisława Posnera, Mieczysława Szerera, Jana Stanisława Bystronia, Aleksandra Kraushara przypadają na lata 1910–1917, a więc na okres zwany Młodą Polską, który wpisuje się w ogólnoeuropejski modernizm. Nowa generacja uczonych, pisarzy i artystów, działająca w okresie młodopolskim znacząco różniła się w przyjmowanych założeniach filozoficzno-ideowych od pokolenia pozytywistów i realistów krytycznych. Niemniej ukształtowane w pozytywizmie nawyki myślenia nie zanikły po roku 1890 całkowicie – pozostały one indywidualnym (...) a zarazem wspólnym dorobkiem intelektualnym generacji szkół i uczonych wykształconych w dobie pozytywizmu. Postawy światopoglądowe pozytywizmu i modernizmu przenikały się, zaś zasadniczym łączącym je elementem, pomimo programowego buntu modernizmu wobec haseł pozytywistycznych, było zadłużenie wobec naturalizmu. Jednak że schyłkowe lata XIX wieku przynoszą antyscjentystyczne niepokoje, w tym krytykę pozytywistycznego modelu nauki, teorii ewolucjonizmu i jemu właściwego rozumienia postępu, protest przeciwko utylitaryzmowi i odrodzenie metafizyki. […] W polskich pracach z lat 1910–30 poświeconych socjologii L. Gumplowicza interesujące są trzy wątki, wskazujące na kierunek i postać, jaki przybrała recepcja dzieła socjologa z Grazu: zespół wspólne podzielanych przekonań odnośnie genezy systemu Gumplowicza oraz dwie warstwy wartościowania jego dorobku: pozytywna i negatywna. Zatem nasze ujęcie opinii, sądów i ocen sformułowanych przez St. Posnera, M. Szerera, J. St. Bystronia, A. Kraushara oraz F. Mirka pod adresem teorii Gumplowicza będzie miało charakter syntetyzującego przeglądu, uwzględniającego specyfikę stanowisk w kwestiach, które znacząco się od siebie różnią. Ta uwaga odnosi się przede wszystkim do bardzo zindywidualizowanej krytyki spuścizny Gumplowicza. Jako odrębne w tym przeglądzie wyróżnione zostanie stanowisko J. K. Kochanowskiego z uwagi na jego odmienność: oryginalne i twórcze nawiązanie polskiego historyka i socjologa do myśliciela z Grazu. (shrink)

Na powstanie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego istotny wpływ miało pojawienie się reformacji, która - początkowo - zakwestionowała użyteczność filozofii dla teologii. Ukonstytuowana w dobie Soboru Trydenckiego równowaga między tendencjami biblicystycznymi a teologią zorientowaną filozoficznie wypromowała zwłaszcza arystotelizm tomistyczny w celu doprecyzowania doktryny katolickiej w opozycji do teologii wyznań reformowanych. Choć wykorzystanie humanistycznych metod hermeneutycznych w pogłębionym studium doktryny Arystotelesa było elementem trwałym, to z czasem coraz większego znaczenia nabiera wykorzystanie osiągnięć złotej scholastyki tak dalece, iż nowożytny arystotelizm chrześcijański, zwłaszcza w szkolnictwie (...) kościelnym coraz bardziej przyjmuje formę tzw. drugiej scholastyki w postaci szkół arystotelesowskich, szczególnie dominikańskiego tomizmu, franciszkańskiego szkotyzmu i jezuickiego suarezjanizmu. Jednak dalej dokonanie Arystotelesa nie przestaje pełnić funkcji unifikującej te szkoły, co tłumaczy dbałość o zachowanie integralnego charakteru nowożytnego arystotelizmu, kierując się tyleż racjami dbałości o zachowanie ujęcia systemowego, co też względami jedności i trwałości filozoficzno-teologicznego compositum. W tej formie nowożytny arystotelizm chrześcijański był niechętny wobec coraz bardziej aktywnych form filozofii i nauki uznanej dziś za charakterystyczną dla nowożytności. Ich kulturowe parcie było jednak źródłem bardziej lub mniej świadomej asymilacji elementów nowożytnych w corpus arystotelizmu, m.in. w ramach studium matematyki, prowadząc do ukonstytuowania się eklektyzmu typowego dla oświecenia, choć jeszcze w ramach scholastycznego kursu filozofii rozsadzanego zwłaszcza przez ekspozycję osiągnięć nowożytnego przyrodoznawstwa w ramach tzw. philosophia recentiorum. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do tekstu Dominique’a Pestre’a, który został wygłoszony na konferencji „Parmi les hommes, les objets et les signes / Among humans, objects and signs. Hommage à Krzysztof Pomian”. Wydarzenie to zostało zorganizowane z okazji 85. rocznicy urodzin prof. Pomiana, jednego z najwybitniejszych żyjących polskich naukowców, od 1973 r. mieszkającego i pracującego głównie we Francji. Konferencja odbyła się w Paryżu w dniach 4–6 kwietnia 2019 r. Jej uczestnikami byli współpracownicy, uczniowie i przyjaciele Krzysztofa Pomiana z Polski, (...) Francji, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Izraela. W artykule został krótko opisany każdy z trzech dni konferencji ze szczególnym podkreśleniem znaczenia prac Krzysztofa Pomiana w takich dziedzinach, jak historia kolekcji i muzeów, historiografia, historia Europy. Wystąpienie Dominique’a Pestre’a zostało umiejscowione w kontekście zainteresowań badawczych Krzysztofa Pomiana oraz rozwoju historii nauki we Francji od lat 80. do dzisiaj. Na koniec zwrócono uwagę na istotne znaczenie sieci relacji przyjacielskich i intelektualnych w rozwoju nauki. (shrink)

Dobre praktyki i wyzwania rozwojowe systemu kształcenia zawodowego województwa podlaskiego Andrzej Klimczuk, Dariusz Borowski & Michał Skarzyński In Przyszłość Edukacji Zawodowej. Metody Modernizacji Szkół Zawodowych I Zwiȩkszenia Adaptacyjności Pracowników Oświaty. Izba Rzemieślnicza I Przedsiȩbiorczości W Białymstoku. pp. 177--195 (2015) .