This paper guides the Romanian reader through a variety of discussions surrounding the central themes of Michel Henry’s latest books (C’est moi la Vérité,1996; Incarnation, 2000). Basically, it aims to present the principles of the phenomenology of Life in Henry’s thought, focusing on the status of the apparition, and of truth, both of which are to be understood not as the ontic relation of adaequatio, but as the self-revelation of Life in the immanence of each non-intentional experience. My review-article draws (...) upon the problem of the ‘original impression’, a crucial stage in shifting the theme of the ‘transcendental body’ and of the ‘self-affection’. At this point, my interpretation suggests that Henry’s phenomenology of affection would require further stark distinctions like the one between the ‘corporeal pain’ and the ‘transcendental sufferance’, very significant from the Christian viewpoint, too. I also try to suggest the importance of Henry’s phenomenology of Life for a radical understanding of bioethics. In addition, I tackle Michel Henry’s strong critique of the autistic sexual love, which sounds strikingly similarly to those raised up, respectively, by S. Kierkegaard and J.-L. Marion. Eventually, my essential claim is that one should reconsider very seriously the importance of the Christian mystical theology (best represented by the Patristic tradition) in order to get an adequate understanding of Michel Henry’s radical phenomenology of Life. (shrink)

Tekst stanowi głos w dyskusji dotyczącej filozoficznych wniosków, jakie można wysnuć z systematycznych badań empirycznych nad intuicjami w kwestii odniesienia nazw własnych. Artykuł nawiązuje do słynnych badań Machery’ego i współpracowników, w których zaobserwowali oni różnice międzykulturowe w intuicjach semantycznych Amerykanów i Chińczyków. Autorzy badań używają tego rezultatu, by podać w wątpliwość użyteczność intuicji w sporach filozoficznych dotyczących zagadnienia odniesienia nazw własnych. W artykule przedstawiam wyniki własnych badań filozoficzno-eksperymentalnych, które mają na celu nie tyle badanie intuicji semantycznych, ile analizę metod wykorzystywanych (...) do tego w dotychczasowych studiach poświęconych tej tematyce. Rezultaty moich badań wskazują na znaczącą niestabilność werdyktów dotyczących kwestii odniesienia nazw własnych i podatność tych werdyktów na czynniki nieistotne z filozoficznego punktu widzenia. Bazując na zebranych danych, twierdzę, że metody stosowane w dotychczasowych badaniach filozoficzno-eksperymentalnych poświęconych tematyce odniesienia nazw własnych nie gwarantują pomiaru intuicji o pożądanym charakterze. (shrink)

Celem artykułu jest rekonstrukcja i krytyczna ocena modelu tomistycznej filozofii człowieka, który został opracowany przez o. Romana Darowskiego. Analizy mają charakter metateoretyczny. Ich przedmiotem są teksty napisane przez o. Darowskiego w różnych okresach jego twórczości filozoficznej. W sposób szczególny uwzględniona została jego praca _Filozofia człowieka_, która miała kilka wydań. Zastosowana metoda badawcza polegała na treściowej i logicznej rekonstrukcji modelu filozofii człowieka przedstawionego w pracy _Filozofia człowieka_. Model ten został poddany krytyce metodologicznej, która pokazała, że w obecnej sytuacji kulturowej ma on (...) już tylko wartość historyczną. Może jednak stanowić dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kierunkami rozwoju współczesnej antropologii tomistycznej. Rozwój ten powinien dokonywać się w krytycznym dialogu z naukowym obrazem świata. (shrink)

This paper is a reply to Jan Wolenski's polemics (Filozofia Nauki 1/2000) against the author's essay „On the Epistemic Impotence of Analytical Philosophy” (Filozofia Nauki 3-4/1998). The author expresses his conviction that it is in analytical philosophy that the most interesting - and at the same time well-established - cognitive results have been reached, but many of these results have been obtained, not thanks to the declared semantic method, but thanks to the phenomenological method, which have been used (...) at least unconsciously. Therefore the gap between phenomenology and analytical philosophy is not so huge as it might seem at first glance. (shrink)

Poniższe opracowanie obejmuje zasadniczo wiek XX. Nawiązuje jednak do pewnych dokumentów i faktów z XIX w., które miały znaczny wpływ na kształt filozofii jezuitów w XX w. Chodzi zwłaszcza o nową wersję dawnej Ratio studiorum z 1832 r. oraz o encyklikę Aeterni Patris z 1879 r. Badając dzieje filozofii jezuitów w Polsce, można wyróżnić: 1) filozofia związana z nauczaniem, głównie w Wydziale Filozoficznym Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, oraz 2) filozofia pozaszkolna, a więc nie związana ścisłej z nauczaniem.

Nadzieja radykalna to nadzieja obecna dotąd w dyskursie religijnym. Począwszy od Nietzschego tematyka ta zaczęła się również pojawiać w dyskursie filozoficznym. Punktem wyjścia artykułu jest myśl Ernesta Blocha, który uczynił z nadziei centralną kwestię rozważań filozoficznych, choć nie udało mu się rozwinięcie tej idei. W tym względzie pierwszeństwo przypada Nietzschemu, który dążył do złączenia filozofii z problematyką nadziei. Ostatnim filozofem, którego poglądy zostaną wzięte pod uwagę jest Quentin Meillassoux, dążący w ostatnich latach do filozoficznego podtrzymania nadziej dotąd kojarzącej się z (...) religią. Punktem docelowym rozważań, oprócz próby oceny propozycji każdego ze wspomnianych filozofów, jest sformułowanie wniosków odnoszących się do konsekwencji pojawienia się problematyki nadziei radykalnej na gruncie filozofii. Wskażę na sposób współczesnego filozofowania, który zdaje się otwierać szanse na powiązanie tej problematyki z filozofią. Can Philosophy substitute for religion? Philosophies of Radical Hope from Nietzsche to Meillassoux Radical hope is hope that could be found in religious discourse. Starting from Nietzsche, the concept entered also philosophical discourse. The article takes as its starting point the thought of Ernest Bloch, who placed hope at the center of philosophical thought, although, he was not able to develop the idea. In this respect, priority should be given to Nietzsche, whose views were taken up by Quentin Meillasoux, who has been aiming to philosophically uphold hope that has been usually associated with religion. The end point of the present deliberation, in addition to an attempt at evaluating the abovementioned philosophers’ propositions, is formulation conclusions concerning the consequences of the appearance of the problematics of radical hope in the field of philosophy. I will point to a way of contemporary practice of philosophy, which appears to open up opportunities to tie in this problematics with philosophy. (shrink)

The issue of neo-kantism and modern criticism is one of the problems discussed by representatives of various philosophical currents in Poland in the late nineteenth and early twentieth centuries. For neo-kantism — with its heteronomy and problems with the delineation of individual positions in it — and, in particular, a strongly undefined modern criticism, practically showing no ideological unity, led to the view that everyone who felt obliged to stick to a scientific discipline, i.e. proclaimed the need to make philosophy (...) more scientific, or only made a superficial accession or acceptance of a general idea, or only some element of it, could find a place within them. It is interesting that even today it is not easy to deal with this problem. It seems that, on the one hand, neo-kantism and modern criticism — primarily in Polish philosophy at the turn of the 19th and 20th centuries — can be almost treated synonymously; on the other hand, they are, from one point of view, mutually exclusive options, and, from another, complementary in nature. The article attempts to present, mainly on the basis of two representatives of philosophical thought of that time, viz. Stanisław Kobyłecki and Marian Massonius, the similarities and differences that emerged in the understanding of modern criticism in connection with the publication entitled _Filozofia nowokrytyczna _[Modern Crititical Philosophy], in which “the turn to Kant” was even put into the formula of “modern criticism”. (shrink)

Author: Sobota Daniel Title: HEIDEGGER’S PHILOSOPHY OF THE WAY (Heideggerowska filozofia drogi) Source: Filo-Sofija year: 2010, vol:.10, number: 2010/1, pages: 37-72 Keywords: PHILOSOPHY OF THE WAY, HEIDEGGER, BEING Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The purpose of this paper is to present Heidegger’s philosophy of the way. The term of way is common in the history of philosophy. Heidegger does not use this term as a useful “metaphor”, but treats it (...) as a fundamental figure of his thoughts. The term of way can be understood twofold: 1. way as a place used for traveling, 2. way as being-on-the-way. Heidegger joints these two meanings to create his own way of thinking. From these two meanings there come to being fundamental oppositions: hiddenness and unhiddenness, falling and raising, openness and closeness, distance and closeness, vanity and fullness. Since the shape of Heidegger’s way is a circle, we get further categories: circle of understanding, reminder, coming back, turning. Characteristics of Heidegger’s way is described by such terms like dialectics, trichotomy and being-between. All the presented categories make the questioness of being itself. (shrink)

Author: Czerniak Stanisław Title: CAN WE RIGHTLY SPEAK ABOUT “KAZIMIERZ HOFFMAN’S PHILOSOPHY”? (SOME REMARKS CONCERNING THE PUBLICATION POZNAWANIE KAZIMIERZA HOFFMANA) (Filozofia Kazimierza Hoffmana? Refleksje na marginesie książki Poznawanie Kazimierza Hoffmana) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.15, number: 2011/4, pages: 1038-1046 Keywords: KAZIMIERZ HOFFMAN, IDEA OF DIVINE, EXISTENCE, POETRY Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The article shows the philosophical background of Kazimierz Hoffman’s poetry. The author points to Hoffman’s idea of the (...) Divine, which creates all possible objects in the world and incessantly sustains their existence, treating it as the crucial point of his philosophical stance. Another question is devoted to a possible relationship between Hoffman’s philosophical views and the traditions of the philosophy of life and phenomenology. Worth examining are also some similarities between Hoffman’s concept of donation and the ethical standpoint of E. Lévinas. In conclusion to those considerations one could claim that in Hoffman’s poetry we experience an interesting kind of mysticism uniting the contemplation of the absolute order with the aesthetic, perfectionist attempts to write the “ideal poem” and to connect the metaphysical insight with the experimental form. In the article the author quotes extensively the most important hermeneutic conclusions contained in the book Poznawanie Kazimierza Hoffmana (“The Understanding of Kazimierz Hoffman”). (shrink)

Author: Herbut Józef Title: DIRECTIONS AND PROBLEMS IN THE PHILOSOPHY OF RELIGION (Filozofia religii: jej problematyka i jej odmiany) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.15, number: 2011/4, pages: 911-917 Keywords: PHILOSOPHY OF RELIGION, ANALYTIC PHILOSOPHY OF RELIGION, PHENOMENOLOGY OF RELIGION, DEFINITION OF RELIGION, RELIGIOUS BELIEFS, RELIGIOUS LANGUAGE Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The main task of the philosophy of religion is to adequately define the concept of religion – it should (...) be comprehensive enough to cover all historically known forms of religion and restrictive enough to exclude any other cultural forms which are only similar to religion. How we understand the nature of religious beliefs (their propositional, volitional and emotional content) determines the method of philosophizing about religion. The religious doctrine plays a decisive role in religion, in one way or another motivating and justifying moral norms and worship practices. Traditionally oriented philosophers of religion have been chiefly interested in reasons for accepting a religious doctrine and in metaphysical problems; analytical philosophy of religion has brought into focus the semiotics of religious propositions. (shrink)

Celem artykułu jest charakterystyka filozofii chrześcijańskiej w kategoriach tradycji badawczej. Za Larrym Laudanem uznano, że tradycja badawcza nadaje się do eksplikacji pojęcia filozofii chrześcijańskiej. W tym celu autor przybliża najpierw kluczowe pojęcie tradycji badawczej, następnie analizuje pojęcie obrazu świata, które zawsze jest związane z określoną tradycją badawczą. Kolejnym krokiem jest konstrukcja projektującej definicji filozofii chrześcijańskiej jako tradycji badawczej. W artykule wykazano, że filozofia chrześcijańska jako tradycja badawcza jest tradycją pluralistyczną i zdemokratyzowaną. Na zakończenie sformułowano kilka deklaracji metaprzedmiotowych, odnoszących się (...) do metody uprawiania filozofii chrześcijańskiej. Metodą tą powinna być dyskutowalność, czyli niedyktatorska gra zachodząca między przedstawicielami różnych tradycji badawczych wyznających odmienne obrazy świata. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie – z perspektywy filozoficznej – pewnej interpretacji pism Lina Yutanga (1895–1976), chińskiego pisarza, myśliciela, tłumacza, lingwisty i wynalazcy. Lin Yutang był przede wszystkim dwujęzycznym autorem i myślicielem, wychowanym i wykształconym w dwóch obszarach kulturowych, a mianowicie w kręgu tradycji chińskiej oraz w chrześcijańskim obszarze świata anglojęzycznego. Jego wielka erudycja i talenty intelektualne sprawiły, że mógł on stać się – w sensie metaforycznym i tym zupełnie dosłownym – pośrednikiem między tradycją chińską oraz dwudziestowieczną cywilizacją Zachodu. W (...) ciągu swojego długiego życia Lin opublikował ponad sześćdziesiąt książek. Czterdzieści z nich ukazało się w przekładach angielskich – i tylko sześć stanowiły powieści. Lista niebeletrystycznych prac Lina jest znacznie dłuższa i obejmuje m.in. krótkie i długie eseje, monografie poświęcone chińskim mędrcom takim jak Konfucjusz, Laozi czy Zhuangazi, a także przekłady i antologie z tłumaczeniami ich dzieł. Szczególną popularność przyniosło Linowi kilka książek beletrystycznych, niezwykle wysoko ocenionych przez krytykę, popularność zyskał Lin również dzięki swym próbom częściowego przeszczepienia kultury chińskiej na grunt zachodni. Po opublikowaniu _My Country My People _(1935) oraz _The Importance of Living _(1937) Lin osiągnął wielką sławę jako „filozof chiński”, jednak jego własna myśl filozoficzna, rozproszona w wielu tekstach, rzadko bywała przedmiotem zainteresowania uczonych. (shrink)

Artykuł zawiera szkic ontologicznych podstaw coachingu filozoficznego – nowej dyscypliny praktycznej, która od roku 2016 stanowi składnik oferty edukacyjnej Uniwersytetu Opolskiego. Jest rozwinięciem idei zawartych w moim tekście „Filozofia jako ćwiczenie duchowe – coachingowy model uprawiania filozofii”. W drugim paragrafie przedstawiono ontologię Platona z perspektywy filozofii procesu. Widziana z tej perspektywy ontologia Platona jest rodzajem metafizyki doświadczenia – byt nazywany przez Platona „prawdziwym” nie jest rzeczywistością abstraktów, lecz tym, czego doświadczamy w chwilach, gdy rozpoznajemy znaczenie konkretnych sytuacji życiowych w (...) perspektywie Dobra. Filozofia Platona okazuje się rodzajem filozoficznej logoterapii – praktyki duchowej polegającej na uwalnianiu umysłu przez odwracanie go od pato-logicznych pseudoznaczeń w stronę Sensu. Przyjęcie tej perspektywy oznacza uznanie doświadczenia medytacyjnego za punkt odniesienia refleksji filozoficznej. Oznacza też skierowanie uwagi w stronę doświadczenia wewnętrznego, również w stronę odczuć płynących z ciała jako istotnego składnika tego doświadczenia. Jako konkretny przykład starożytnego coachingu filozoficznego opisano w tekście stoicką praktykę „wytyczania teraźniejszości”. Dla zilustrowania idei współczesnego coachingu filozoficznego opisano ćwiczenie „Moje tu i teraz” – jedno z narzędzi opracowanych na potrzeby indywidualnej praktyki coachingowej. Opiera się ono na założeniach zarysowanej wcześniej ontologii doświadczenia. Tekst kończy opis kompetencji uzyskiwanych przez absolwenta kierunku Coaching filozoficzny. (shrink)

W artykule zaprezentowano nową perspektywę definiowania usługi, która oparta została na wykładni Kazimierza Rogozińskiego. Jej podstawa teoretyczna odwołuje się do antropologii, a punktem wyjścia dla jej ustanowienia była cecha człowieka – niesamowystarczalność bytowa. Nowa filozofia usług przeciwstawia się tym samym ekonomicznej optyce, która współcześnie zdominowała sposób myślenia i mówienia o usługach. W jej ramach usługa stanowi wyłącznie formę działalności gospodarczej, a kulturowa i społeczna wartość usługi jest całkowicie pomijalną częścią. Z tego „po-ekonomicznego odpadku” ustanowiono w nowej filozofii usług wartość (...) nadrzędną, która stanowi istotę usługi. ------------------------------------------------------ Zgłoszono: 16/08/2023. Zrecenzowano: 10/06/2024. Zaakceptowano do publikacji: 2/07/2024. (shrink)

The article is devoted to the S. Gogotskomu, outstanding Ukrainian philosopher. Proceedings Gogotskogo played a crucial role in spreading the philosophy of I. Kant in Ukraine.

Myśliciele polskiego romantyzmu, tworzący tzw. Filozofię czynu (A. Cieszkowski, B. Trentowski i J. M. Hoene-Wroński), powrócili de facto do koncepcji polityki wypracowanej już przez Arystotelesa, który sądził, że polityka jako część filozofii spełnia dwojakie funkcje: 1) poznawczą, gdy formułuje model doskonałego społeczeństwa, i 2) instrumentalną, gdy podaje wskazówki na temat działalności sprzyjającej utrzymaniu doskonałego ustroju. Myśliciele polscy uświadamiali sobie dobrze zarówno funkcję poznawczą i instrumentalną polityki. B. Trentowski sprecyzował te funkcje dobitnie. Funkcje poznawcze pełni filozofia polityki, która ustala cele (...) polityki. Natomiast funkcje instrumentalne polityki Trentowski rozszerzył i wzbogacił. Wyróżnił bowiem wiedzę o strategii politycznej, która ma określać metody, dzięki którym narody mogą się zbliżać do doskonałego ustroju, oraz cybernetykę jako sztukę politycznego sterowania masami i osiągania skutecznych zmian politycznych. Koncepcja cybernetyki jako umiejętności sterowania sprawami państwowymi stanowi ważny i oryginalny wkład polskiego romantyzmu do filozofii politycznej. (shrink)

Główną tezą tekstu jest uznanie tzw. modelu coachingowego za pierwotny i wciąż żywy sposób uprawiania filozofii. Twierdzę, że filozofia akademicka, która od kilku stuleci tkwi w tradycji scholastycznej, może być uprawiana w modelu coachingowym. W drugim paragrafie przedstawiam odróżnienie dwóch rodzajów filozofowania: Sokratejskiego – określonego w tekście mianem „coachingowego” – oraz Arystotelesowskiego, nazywanego tutaj „scholastycznym”. W trzecim paragrafie pokazuję, w jaki sposób Wiktor Frankl nawiązuje do coachingowej tradycji uprawiania filozofii w swojej praktyce terapeutycznej. W czwartym przedstawiam przykłady zastosowania modelu (...) coachingowego w dydaktyce filozofii. (shrink)

Author: Lorenc Włodzimierz Title: HABERMAS’ PHILOSOPHY AS AN EXPRESSION OF FORGETTING ABOUT ONESELF AND COMMUNITY. CONSEQUENCES OF EXCESSIVE UNIVERSALITY OF PHILOSOPHY (Filozofia Jürgena Habermasa jako wyraz zapominania o sobie i wspólnocie. Konsekwencje nadmiernego uniwersalizowania filozofii) Source: Filo-Sofija year: 2006, vol:.6, number: 2006/1, pages:153-170 Keywords: HABERMAS, COMMUNITY, HUMAN EXISTENCE, UNDERSTANDING Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail:The task of the article is to show the consequences of the understanding of philosophy by Jürgen (...) Habermas, one of the most outstanding philosophers of our time. Some limitations in his philosophy appear in his utterances on the problems of man related to the possibilities offered by the recent achievements in genetics. As a philosopher he seems to be very distant from the reality of human existence. He proposes to cultivate a pure philosophy, striving first of all to ensure a universality for its solutions. This way he narrows the tasks confronting modern philosophy; besides, he wants to answer the questions concerning the humankind in a way valid for all times, making absolute the legal and constitutional frame being now in force. (shrink)

Celem moich rozważań jest przedstawienie związków pomiędzy dociekaniami filozofów przyrody a rozwojem tradycji alchemicznej. Odwołam się do wybranych koncepcji ukształtowanych w dziejach alchemii. Będę argumentował na rzecz tezy, że dociekania alchemików przybierały postać rozbudowanych systemów tworzących koherentne obrazy świata przyrody, które implikowały określone typy filozofii przyrody. -------------- Zgłoszono: 31/07/2020. Zrecenzowano: 04/09/2020. Zaakceptowano do publikacji: 19/10/2020.

Both our understanding of the term “science”, and that which it is employed to refer to, have undergone significant changes over the centuries. The 20th century, in particular, has seen important transformations within science and, in consequence, heated debate. One important transformation, rarely noticed by philosophers of science, has been the emergence of large-scale research projects of the sort often referred to as “big science”. Such projects require science to be organized, and function, in quite new ways. Their influence upon (...) science, construed as an activity and an institution, has been very great indeed - as has been their impact on our understanding of what it is that such activities ultimately produce. The aim of this article is to identify and spell out the philosophical aspects of this scenario as it pertains to science. I begin with an outline of the historical development of big science. Then, with reference to other scholars, I try to establish a definition of it. I briefly point to some developments in 20th century philosophy of science, and argue for the need to construct a distinctive philosophy of big science itself. The latter, I claim, should construe the philosophy of science in terms broad enough to be adequate for the analysis of a number of issues emerging in the context of the most developed branches of the natural sciences. I review a selection of these issues in the last part of my article. (shrink)

Analizy przeprowadzone w artykule pozwalają na wyciągnięcie wniosków, ważnych dla filozofa przyrody. Między filozofią a naukami przyrodniczymi istnieje interakcja, którą można określić jako współprzenikanie się obu tych dziedzin wiedzy. To współoddziaływanie filozofii z nauką podobne jest do niedomykającego się koła. Trudno jest owo współprzenikanie jednoznacznie scharakteryzować, ale można wskazać pewne idee towarzyszące mu. Uświadomienie sobie filozoficznego uwikłania teorii naukowej powoduje często rozszerzenie jej rozumienia oraz ujawnia, jak wiele informacji zawartych jest w teorii naukowej na temat głębokiej struktury świata. Sformułowanie „ (...) class='Hi'>filozofia w nauce” można by uznać za charakterystyczne dla współczesnego ujmowania związku filozofii z naukami przyrodniczymi. Należy pamiętać, że wspólna droga filozofii i nauk przyrodniczych pozwala osiągać interesujące poznawczo wyniki, ważne dla rozumienia świata zewnętrznego. Współprzenikanie się filozofii z nauk jest procesem dynamicznym i twórczym. Tak filozofia, jak i nauka, ulegają ciągłym zmianom, które w istotny sposób wpływają na rozwijanie się procesu współprzenikania. Trudno jest przewidywać, w którą stronę ten proces będzie ewoluował. Ważne jest jednak, jak twierdzi M. Heller, aby w tym twórczym procesie dostrzec, że największym sukcesem nauk empirycznych, trwającym do dziś, jest coraz lepsze ugruntowanie się przekonania, że Wszechświat stopniowo, choć tylko w przybliżeniu, ujawnia nam tajemnice swojej struktury. -------------- Zgłoszono: 12/09/2020. Zrecenzowano: 10/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 29/10/2020. (shrink)

John Rawls w ostatnim okresie swojej twórczości, zwanym liberalizmem politycznym, zaproponował zastosowanie w praktyce politycznej demokracji liberalnej zasady tolerancji względem filozofii. Jak mamy rozumieć owo zalecenie?

Artykuł proponuje rozumienie filozofii jako współmyślenia, rozumianego m.in. tak, jak ujmuje to Cezary Wodziński, czyli współmyślenie z filozofem, którego dzieło ma charakter swoistego wyzwania. Jednakże wyzwaniem może być wiele innych zjawisk czy wydarzeń, jak np. zamach 9/11, pandemie, skażenie środowiska itp. Filozofia w całości jest ponadczasową praktyką współmyślenia. Współmyślenie wynika oczywiście ze „współbycia”. Według innych współmyślenie filozoficzne jest dzieleniem wspólnej miłości do tego, co istotowe. Warunki współmyślenia to m.in.: wzajemny szacunek, pokora, tolerancja, otwartość, rzetelność myślenia, polemika ad rem. Kierunkiem (...) filozoficznym, który współmyślenie stawia w centrum swojej uwagi, jest niewątpliwie filozofia dialogu. Filozofia musi być otwartością na to, co Inne. W ten sposób myślenie filozoficzne może wyrastać ze wspólnej troski myślicieli o los człowieka i cywilizacji. (shrink)

W swojej najnowszej książce Etyka a problem podmiotu (2022) Piotr Duchliński, Andrzej Kobyliński, Ryszard Moń i Ewa Podrez podejmują zagadnienia podmiotu i podmiotowości w perspektywie etycznej. Zabierają głos w filozoficznym sporze o podmiotowość, który rozpoznają jako podstawę wielu współczesnych problemów kultury. Jako przedstawiciele filozofii chrześcijańskiej wyrażają swój sprzeciw wobec wszelkich prób osłabienia kategorii podmiotu w etyce, jednak w celu zapoczątkowania dialogu z przedstawicielami innych nurtów filozoficznych podejmują próbę sformułowania koncepcji podmiotowości mocnej bez odniesienia do kategorii metafizycznych. W czterech rozdziałach recenzowanej (...) monografii autorzy zwracają uwagę na takie aspekty podmiotowości, jak: racjonalność, narracyjność, autonomia, integralność i autentyczność, oraz poddają analizie koncepcje podmiotowości w wersji mocnej i słabej. Pozwala im to ukazać spór o podmiotowość jako fundamentalną debatę naszych czasów, mającą nie tylko implikacje etyczne, lecz także niekiedy trudniejsze do przewidzenia konsekwencje bioetyczne, prawne i społeczne. Różnorodność i bogactwo podejmowanych zagadnień zachęcają do konfrontacji z zajętym przez autorów stanowiskiem i podjęcia z nim rzeczowej dyskusji. ----------------------------------------- Zgłoszono: 02/01/2024. Zrecenzowano: 03/04/2024. Zaakceptowano do publikacji: 24/04/2024. (shrink)

Jedyną, bezwzględnie dobrą rzeczą jest dobra wola. Jedyną rzeczą wartą zachodu, której od człowieka można oczekiwać, jest wysiłek podjęcia wszelkich starań, służących rozwinięciu predyspozycji do dobra, zawartych w ludzkiej naturze. Jedyną prawdziwą religią jest wiara moralna rozumiana jako „niezbędne zaufanie w Boską pomoc ze względu na wszel­kie dobro, które przy naszych najuczciwszych staraniach nie jest jednak w naszej mocy". Z pewnością jest wiele powodów, jakie usprawiedliwiają narzekania na jednostronność Kaniowskiej filozofii religii. Nie ulega jednak wątpliwości, że odrodzenie moralne człowieka nie (...) jest dla religii zadaniem marginalnym. Według Kanta jest to jedyne istotne zadanie religii, które, jak wierzą chrześcijanie, zostało pierwotnie zrealizowane w osobie Jezu­sa z Nazaretu. Czy chrześcijaństwo poniosłoby szkodę, gdyby uznać je za zadanie jedyne; czy uchybilibyśmy mu, uznając, że podczas realizacji tego zadania nie trzeba pokładać zaufania w - zawsze przecież wątpliwym - hi­storycznym objawieniu?Większa część refleksji na temat religii w pismach Kanta ma charakter czysto negatywny. Krytyka dowodów na istnienie Boga, polemika z trady­cyjnymi sposobami uprawiania spekulacji metafizycznej czy dyskusja na te­mat prawa do wypowiadania się w sprawach religii i interpretacji Pisma św. służą tylko dostarczeniu miejsca dla wiary moralnej. Kant konsekwentnie pokazuje, czym religia nie jest, i równie uporczywie powtarza, czym powinna być. Bez wątpienia w wielu wątkach filozofia re­ligii Immanuela Kanta jest kontynuacją oświeceniowej refleksji nad religią, choć na tle epoki zajmuje pozycję szczególną - w pismach królewieckiego filozofa koncentrują się bowiem najważniejsze problemy filozofii religii, uzyskując klasyczne rozwiązania. (shrink)

Poppera i Tarskiego wiele łączyło. Obaj urodzili się na początku XX wieku i obaj pochodzili z rodzin żydowskich zasymilowanych w swoich ojczyznach. Obaj emigrowali w czasie wojny ze swych krajów i obaj do końca życia przebywali na obczyźnie. Zarówno Popper jak i Tarski żywo interesowali się filozofią, ale obaj odebrali też akademickie wyksztalcenie matematyczne. Podobny był przedmiot ich głównych zainteresowań: obaj analizowali teorie naukowe. Popper zajmował się metodologią nauk empirycznych, natomiast Tarski badaniami systemów dedukcyjnych. Popper ponadto uprawiał filozofię i wielokrotnie (...) wyrażał swoje stanowisko w kwestiach filozoficznych. Inaczej było z Tarskim: zasadniczo unikał wypowiadania się na tematy filozoficzne, będąc bardzo ostrożnym w wyciąganiu wniosków natury światopoglądowej z logiki, co nie przeszkadzało, że rezultaty jego badań logicznych uznawane były przez wielu, w tym również przez Poppera, za brzemienne w konsekwencje filozoficzne. Obaj byli, każdy w swojej dziedzinie, myślicielami oryginalnymi, więcej - wybitnymi i obaj aktywnie uczestniczyli w życiu naukowym swoich czasów. Kiedy w latach 30. zbliżyli się do Koła Wiedeńskiego, zarówno Popper jak i Tarski zaznaczyli swoją odrębność wobec koncepcji głoszonych przez jego członków. To właśnie za sprawy Koła Wiedeńskiego doszło do ich spotkania - spotkania, o którym później wielokrotnie wspominał Popper. Popper poszukujący teoretycznej podstawy dla swej filozofii nauki znalazł ją. w semantyce Tarskiego. (shrink)

XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Filozofia XVII wieku — jej źródła i kontynuacje. Klasycy filozofii XVII wieku i ich współczesna recepcja”.

Author: Ziemiński Ireneusz Title: PHILOSOPHY AS MEDITATIO MORTIS (PLATO AND MONTAIGNE) (Filozofia jako meditatio mortis (Platon – Montaigne)) Source: Filo-Sofija year: 2006, vol:.6, number: 2006/1, pages: 43-58 Keywords: MEDITATIO MORTIS, DEATH, PLATO, MONTAIGNE Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The idea of philosophy as meditatio mortis is illustrated with the examples of Plato’s and Montaigne’s views. According to Plato, life within body is a kind of evil, and death is the (...) way of release and return to divine life. Philosophy regarded as seeking the truth is at the same time an exercise in dying because it consists in taking off reason from body and senses. Philosophy as meditatio mortis is then preparing to true and eternal life. According to Montaigne, death is the necessary end of human existence, which we should accept without reservation and fear. Philosophy lies in preparing to death as a natural biological event, common to all living creatures. Human dying should be liberated from all ceremonies and cultural rituals because they are the main reasons of our fear and prevent us from accepting death as a natural event. (shrink)

In the following paper, the meaning of philosophy as a specific intellectual activity would be presented on the example of revolutionary thoughts of Peter Tkachov. The paper concerns with the understanding of philosophy, its characteristics and status within the Russian intellectual movement in the second half of the 19th century. The understanding of both, individual and social functions of philosophy in the work of Tkachov revolutionary writing, is introduced. The paper is set within a wider framework of Thachov thoughts and (...) his idea of progress. After connecting these two specific topics of Tkachov, the question is formulated: Who is capable to answer the question of what is progress? While looking for an answer and studying works of Tkachov, a wide spectrum of possible variations is offered. The work is purposely conceptualized with an opened closure to present a concrete problem for further analysis and discussion. (shrink)