Abstract

Tarih eğitimine farklı dönemlerde farklı görevler yüklenmiştir. II. Dünya Savaşı öncesi daha ziyade geçmişe yönelik bilgi ve kültür aktarımının esas alındığı bir ders olan tarihin eğitiminde son elli yılda önemli değişimler yaşanmıştır. Bu zaman dilimi içinde gelişmiş ülkelerde, özellikle İngiltere'de tarih eğitimi, geçmişin bilgisinin aktarımının yanında, düşünme becerilerini kazandıracak şekilde yapılandırılmıştır. Geçmişten bugüne tarih eğitiminin amaçları incelendiği zaman, değer eğitiminin her dönemde bu alanın amaçları arasında yer aldığı görülür.Tarih dersleri öğrencilerin analitik, eleştirel ve demokratik düşünme becerileri gibi zihinsel becerilerini geliştirir. Bu derste vatan, millet, bayrak, devlet, yönetme biçimi, hak ve sorumluluklar gibi unsurların öğretilmesi ile öğrencilerin vatandaşlık bilinci geliştirilir. Bunların yanında tarih dersleri değerlerin öğretilmesi ve yeni değerlerin oluşturulmasında da önemli bir role sahiptir. Oluşturulan yeni değerler bireysel, kültürel ya da evrensel içerikli olabilir.Değer eğitimi açısından tarih dersi incelendiği zaman, milli-manevi, dinî ahlakî ve sosyal değerlerin oluşturulması ve aktarılmasında alanın değer eğitimine önemli katkılarının olabileceği görülür. Değerlerin geçmişten bugüne nasıl değiştiği, değişme nedenleri, geçmişteki önemli şahsiyetler ve bunların yaşantıları öğrencilerin değer oluşturmalarında önemli unsurlardır. Tarih derslerinde öğrenciler, geçmişte toplum için önemli olan değerlerle bugün toplum için önemli olan değerler arasında karşılaştırmalar yapabilir; tarihte iz bırakan olay ve şahısları öğrenerek kendileri için dersler çıkarıp değerler oluşturabilirler. Tarih derslerinde kullanılabilecek anlatım, örnek olay, tartışma, tarihsel empati gibi yöntem ve teknikler yolu ile öğrenciler yeni değerler oluşturma ve mevcut değerleri öğrenme fırsatını yakalarlar. Bunların yanında biyografiler, çevre gezileri, tarihsel hikâyeler, destanlar, kanunnameler ve fermanlar tarih derslerinde değer öğretiminde kullanılabilecek yöntem ve materyaller olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu çalışmanın amacı, değer eğitiminde tarih dersinin yerinin ne olduğunu ortaya koymaktır. Bu çerçevede değer, değerler eğitimi, tarih eğitimi ve değerler ilişkisi, değer eğitiminde tarih dersinin rolünün ne olabileceği ve tarih derslerinde değer öğretiminde kullanılabilecek yaklaşımlar, ilgili literatüre dayalı olarak ortaya konmaya çalışılacaktır.